Nowe pomiary wiary

Pewna firma doradcza przygotowała ostatnio zestawienie, które miało wskazać naszą najlepszą markę narodową. W ocenie na tzw. wartość społeczną marki składały się m.in. uczciwość, bycie dobrym pracodawcą, zaangażowanie w społeczności lokalne czy bliskość emocjonalna. Porównano 13 marek, wśród których znaleźli się m.in.: prezydent, premier, rząd, Sejm i ZUS. Także jako markę narodową potraktowano... Kościół i to on zyskał w tym badaniu najwięcej, bo aż 50 punktów. Marką, która uplasowała się na drugim miejscu zdobywając 19 punktów, zostało miasto Kraków.

Rozpoznawalny znak krzyża

Marka jest pojęciem bardzo złożonym; symbolem, którego definicję eksperci ciągle próbują ujednolicić. Najlepsza marka oznacza gwarancję jakości. Podążają za nią wartości, które przekazuje ona swemu odbiorcy, poza sferą materialną wkracza bowiem również w sferę doznań psychicznych. Jeśli Kościół ma więc „dobrą markę”, znaczy to, że jest rozpoznawalny, wiarygodny, dobrze się kojarzy i jest autorytetem. To już nie tylko wiara przekazywana z pokolenia na pokolenie, ale świadomy wybór. Nasuwają się jednak pytania: Skoro Kościół jest „dobrą marką”, to jak go widzą Polacy i co się na nią składa? Czym w rzeczywistości jest Kościół dla Polaków i jaka jest religijność społeczeństwa, które uważa się za katolickie?

Polska wśród krajów europejskich wyróżnia się największą religijnością mieszkańców; za ludzi wierzących uważa się 92 proc. jej obywateli. Wynika tak z danych raportu „Kościół 20 lat wolności”, opublikowanego przez Katolicką Agencję Informacyjną. Czas, jaki upłynął od częściowo wolnych wyborów, które odbyły się w 1989 r., był okazją do pewnego podsumowania okresu intensywnych przemian, jakie miały miejsce w naszej ojczyźnie.

Jak postrzegamy nasz Kościół?

Wielu Polaków przez lata PRL-u identyfikowało się z Kościołem jedynie jako instytucją, która przeciwstawiała się znienawidzonej władzy komunistycznej. Wydawałoby się, że ich „religijność” nie miała mocnych podstaw i związana była jedynie z możliwościami osiągnięcia celów społeczno-politycznych dzięki pozycji zajmowanej w tamtych czasach przez Kościół.

Badania jednak przeczą temu założeniu. Wiara wciąż jest częścią naszej kultury i tożsamości narodowej, a religijność Polaków okazuje się być trwała. Polacy mają też świadomość więzi z Kościołem. Według raportu KAI postawę taką deklaruje 90 proc. obywateli naszego kraju.

Kościół cieszy się dużym zaufaniem także jako instytucja publiczna, trzeba jednak przypomnieć, że w okresie minionego 20-lecia taka postawa wiernych zmieniała się. W drugiej połowie lat 80. zaufanie do Kościoła deklarowało ponad 80 proc. Polaków, po czym na początku kolejnej dekady, w 1993 r. spadło ono aż o 42 proc. Był to czas, kiedy Polacy przeżywali kryzys zaufania do Kościoła. Tego typu postawy społeczne często obserwuje się jednak w krajach młodej i niestabilnej jeszcze demokracji. W kolejnych latach zaufanie to systematycznie rosło i obecnie wynosi 69 proc.

Natomiast według badań „Rodzina − religia − społeczeństwo 2009”, które przeprowadził pod kierunkiem ks. prof. Sławomira Zaręby zespół badawczy Instytutu Socjologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, spadło zaufanie do osób i instytucji kościelnych.

Księża w mediach

Z sondażu tego wynika, że obecnie duże i bardzo duże zaufanie do Papieża deklaruje 80 proc. Polaków, natomiast w badaniach porównawczych przeprowadzonych przez Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego w 1998 r. wynosiło ono 91 proc. Pamiętać jednak należy, że zaufanie do Ojca Świętego Jana Pawła II miało podłoże sentymentalno-uczuciowe. Polacy łatwiej identyfikowali się ze swoim rodakiem zasiadającym na Stolicy Piotrowej.