Pamiętaj, żeby w wigilię wcześnie rano wstać –pomoże ci to utrzymać dobre samopoczucie przez cały rok. Nie zapomnij też zanieść wigilijnego opłatka zwierzętom w oborze, żeby były zdrowe. Nie próbuj jednak ich podsłuchiwać, gdy zaczną mówić w tę świętą noc, bo mogą przepowiedzieć ci coś złego.
Tygodnik Ilustrowany 1883r.
Kolędnicy
Wróżby, magia i pasterka
Kiedy skończyliśmy uroczystą wieczerzę, możemy przejść do wróżb i zabiegów magicznych. To przecież w tę noc można spojrzeć w przyszłość i sprawić, by była ona korzystna. Tuż po wieczerzy udajmy się do obory i zanieśmy zwierzętom tak zwaną kolędę, czyli resztki potraw wymieszane z opłatkiem. Nasze zwierzęta także muszą ciszyć się dobrym zdrowiem. Możemy też iść do sadu i pogrozić siekierą rosnącym tam drzewom po to, by obficie owocowały. Jeśli chcemy dowiedzieć się czegoś o naszym zamążpójściu lub ożenku, wystarczy, że wyciągniemy spod obrusa źdźbło zboża i sprawdzimy jego wygląd. Zielone oznacza szybki ślub, a żółte wróży staropanieństwo cz też starokawalerstwo. Dokładniejsze informacje na temat przyszłości możemy uzyskać układając pod talerze albo chusteczki symboliczne przedmioty, na przykład węgiel, pierścionek, chleb, sól, różaniec. Następnie każdy z obecnych zagląda pod wybrany przez siebie talerz lub wybraną chustkę i już wie, co go czeka, bo węgiel oznacza żałobę, chleb dostatek i tak dalej.
Magdalena Guziak-Nowak
Podłaźniczka
Wieszana u powały izby podłaźniczka, czyli wierzchołek świerku, sosny albo jodły to babcia współczesnej choinki. Żywe podłaźniczki zmieniły się z biegiem czasu w papierowe i słomkowe „pająki”.
W tym wyjątkowym dniu nie zapominamy o kolędowaniu. Ten zwyczaj obecny jest w Polsce już od dawna. Na śpiewaniu kolęd czas szybko płynie – przyszedł już czas na pasterkę! Musimy koniecznie dotrzeć do kościoła jak najszybciej. Przecież ci gospodarze, którzy przyjadą pierwsi, będą też pierwsi we wszystkich pracach gospodarczych i zbiorą najlepsze plony. Uważajmy na żarty i figle płatane przez młodzież podczas tej wyjątkowej Mszy św. Nie raz wlewali już atrament do kropielnicy albo zszywali kraje ubrań modlących się i nic nie przeczuwających ludzi. Ale to przecież już Boże Narodzenie, więc można spojrzeć na te żarty z przymrużeniem oka.
Magdalena Guziak-Nowak
Poduszki
Kolorowe poduszki z bibuły nie służyły do spania. Wraz z bukietami kwiatów i łańcuchami upiętymi w girlandy wisiały na ścianach i ozdabiały przedmioty kultu np. święte obrazy. Ich żywe kolory przypominały o wiośnie i dawały nadzieję na ponowny rozkwit przyrody.
Właściwe dni świąteczne, nazywane dawniej Godami, nie wyróżniają się już tak barwną obrzędowością jak wigilia. Zazwyczaj jest to czas odpoczynku i spotkań rodzinnych. Można w tych dniach zetknąć się ze zwyczajem kolędowania, czyli odwiedzania domów przez grupy przebierańców – kolędników z życzeniami świątecznymi i noworocznymi.
Słoma
Siano i snopy zboża symbolizowały dostatek, mnogość i urodzaj. Pod sufitem i za święte obrazy zatykano kopy – małe wiązki słomy, które razem z „gwiazdami” i „krzyżami” (na zdj.) miały przynosić urodzaj.
Nasza podróż w czasie dobiegła końca. Widzimy, że wiele dawnych polskich zwyczajów nie przetrwało do naszych czasów albo zmieniło swój charakter z pogańskiego na chrześcijański. Pod wieloma względami obchody świąt Bożego Narodzenia są jednak wciąż takie same: uroczyste, wzruszające i przebiegające w atmosferze wzajemnej życzliwości.
Magdalena Guziak-Nowak
Szczypce
Szczypce do wypieku opłatków
Przygotowując artykuł korzystałem z książek:
B. Ogrodowska Święta polskie. Tradycja i obyczaj
M. Borejszo Boże Narodzenie w polskiej kulturze
aktualna ocena | |
głosujących | |
Ocena |
bardzo słabe |
słabe |
średnie |
dobre |
super |
Miejscem, w którym mieszka Bóg, dla Żydów była świątynia. Jezus przekracza granicę świątyni...