Edukacja kulturalna dzieci na kolejnych etapach rozwoju
Cywilizacja 46/2013W ostatnim dwudziestoleciu coraz częściej i mocniej podkreśla się znaczenie edukacji kulturalnej. Odnosi się ona do podmiotów edukacyjnych na wszystkich szczeblach kształcenia. W poniższym opracowaniu poruszone zostaną zagadnienia związane z edukacją kulturalną dzieci w wieku przedszkolnym i młodszym wieku szkolnym.
Uczeń kończący klasę III w zakresie percepcji sztuki:
a) określa swoją przynależność kulturową poprzez kontakt z wybranymi dziełami sztuki, zabytkami i z tradycją w środowisku rodzinnym, szkolnym i lokalnym; uczestniczy w życiu kulturalnym tych środowisk, wie o istnieniu placówek kultury działających na ich rzecz;
b) korzysta z przekazów medialnych, stosuje ich wytwory w swojej działalności twórczej (zgodnie z elementarną wiedzą o prawach autora);
W zakresie ekspresji przez sztukę:
a) podejmuje działalność twórczą, posługując się takimi środkami wyrazu plastycznego jak: kształt, barwa, faktura w kompozycji na płaszczyźnie i w przestrzeni (stosując określone materiały, narzędzia i techniki plastyczne),
b) realizuje proste projekty w zakresie form użytkowych, w tym służące kształtowaniu własnego wizerunku i otoczenia oraz upowszechnianiu kultury w środowisku szkolnym (stosując określone narzędzia i wytwory przekazów medialnych);
W zakresie recepcji sztuki:
a) rozróżnia takie dziedziny działalności twórczej człowieka jak: architektura, sztuki plastyczne oraz inne określone dyscypliny sztuki (fotografika, film) i przekazy medialne (telewizja, internet), a także rzemiosło artystyczne i sztukę ludową,
b) rozpoznaje wybrane dzieła architektury i sztuk plastycznych należące do polskiego i europejskiego dziedzictwa kultury; opisuje ich cechy charakterystyczne (posługując się elementarnymi terminami właściwymi dla tych dziedzin działalności twórczej)”[29].
Treści te, realizowane w edukacji wczesnoszkolnej, dotyczą zdobywania podstawowej wiedzy z zakresu różnych dziedzin sztuki, percepcji i recepcji sztuki, twórczej aktywności ucznia, uczestnictwa w życiu kulturalnym najbliższych dziecku środowisk. Podobnie, jak miało to miejsce w przedszkolu, w miarę możliwości częsty, bezpośredni kontakt ze sztuką pozwala w pełni realizować wyżej wymienione treści programowe.
Podsumowując można stwierdzić, że wychowanie przez sztukę oraz rozwój twórczych zainteresowań dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym odgrywa dużą rolę w rozwoju ich osobowości, pomaga w poznawaniu, rozumieniu i przeżywaniu dzieł sztuki, rozwija zdolność do wyrażania własnych odczuć i refleksji, rozwija postawę twórczą, która przenosi się na inne dziedziny życia.
Marta Buk-Cegiełka - asystent w Katedrze Dydaktyki i Edukacji Szkolnej KUL; doktor nauk humanistycznych w zakresie pedagogiki. Obszar zainteresowań badawczych: dziecko w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, jego integralny rozwój i wychowanie.
[1] Z. Kwieciński, Socjopatologia edukacji, [wyd. 2 popr.], Olecko 1995, s. 13.
[2] B. Krzesińska-Zach, Edukacja kulturalna dzieci i młodzieży, w: Kultura – Wartości –Kształcenie wobec wyzwań i zagrożeń XXI wieku, pod red. J. Gajdy, J. Izdebskiej, Suwałki 2004, s. 275.
[3] Zob. H. Read, Sens sztuki, przeł. K. Tarnowska, wyd. 2, Warszawa 1982, s. 8.
[4] I. Wojnar, Teoria wychowania estetycznego. Zarys problematyki, wyd. 2 zmien., Warszawa 1980, s. 10.
[5] S. Szuman, O sztuce i wychowaniu estetycznym, wyd. 3 uzup., Warszawa 1975, s. 19–27.
[6] Zob. I. Wojnar, Teoria wychowania estetycznego, s. 11.
[7] M. Łobocki, Teoria wychowania w zarysie, wyd. 3, Kraków 2006, s. 273–274.
[8] I. Wojnar, Teoria wychowania estetycznego, s. 13.
[9] Tamże.
[10] H. Read, Wychowanie przez sztukę, przeł. A. Trojanowska-Kaczmarska, Warszawa 1976, s. 11.
[11] W. Leżańska, Przedszkole jako środowisko wychowania estetycznego, Warszawa 1990, s. 28–45.
[12] I. Wojnar, Estetyka i wychowanie, Warszawa 1964, s. 130.
[13] H. Read, Teoria wychowania estetycznego, Warszawa 1980, s. 227.
[14] Zob. tamże, s. 228–229.
[15] Zob. tamże.
[16] Zob. H. Krauze-Sikorska, Edukacja kulturalna, Poznań 2006, s. 123–146.
[17] Zob. J. Górniewicz, Teoria wychowania (Wybrane problemy), Toruń–Olsztyn 1996, s. 100–104.
[18] W. Leżańska, Przedszkole jako środowisko wychowania estetycznego, s. 30.
[19] Podstawa programowa wychowania przedszkolnego dla przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz innych form wychowania przedszkolnego, Załączniki do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. Dz. U. z 2009 r. Nr 4 poz. 17.
[20] Tamże.
[21] W. Leżańska, Przedszkole jako środowisko wychowania estetycznego, s. 75.
[22] Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych, Załączniki do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. Dz. U. z 2009 r. Nr 4 poz. 17.
[23] Tamże.
[24] Tamże.
[25] Tamże.
[26] Tamże.
[27] Tamże.
[28] Tamże.
[29] Tamże.
aktualna ocena | |
głosujących | |
Ocena |
bardzo słabe |
słabe |
średnie |
dobre |
super |
Żyjmy świętością, a nie tylko dobrocią
Miejscem, w którym mieszka Bóg, dla Żydów była świątynia. Jezus przekracza granicę świątyni...
