Polscy duszpasterze akademiccy (z lat kard. Karola Wojtyły i początku pontyfikatu Jana Pawła II)

Raz po raz ukazują się informacje w różnych mediach, że znaleziono w IPN-ie akta mówiące o współpracy z SB kolejnego księdza, ukrywającego się pod jakimś pseudonimem. Na światło dzienne wychodzi wtedy z krzykiem coś bardzo zaskakującego.

Oto kapłan, który pracował w Kościele – najczęściej bardzo gorliwie – w okresie rządów komunistycznych, traci cały swój dotychczasowy autorytet i dobre imię. Fakt ten boli tym bardziej, że pokolenie tych księży to ludzie już dzisiaj starsi. Poza tym – to oni mogą najwięcej powiedzieć o tamtych czasach, jak byli śledzeni, podglądani, pilnowani, przesłuchiwani, wzywani na rozmowy, szantażowani. To niezwykle ważne dla historycznej prawdy zarówno Kościoła, jak i naszej Ojczyzny.

Jedną z najbardziej pilnowanych przez SB grup byli duszpasterze akademiccy. Pamiętam lata, kiedy spotykaliśmy się w Warszawie w gościnnej kolegiacie św. Anny, kierowanej wtedy przez ks. prał. Tadeusza Uszyńskiego – dziś już świętej pamięci – na rekolekcjach czy sympozjach. Przez wymianę myśli i doświadczeń oraz wzajemną pomoc uczyliśmy się prawdziwego koleżeństwa i solidarności.

I może nawet te związki duszpasterzy akademickich w kraju były silniejsze niż związki kolegów kursowych w seminariach, byliśmy bowiem ludźmi podobnie doświadczanymi. Przekazywaliśmy więc sobie nawzajem informacje o tym, co się u nas dzieje, jak inwigilowani są nasi studenci, jak można im pomóc. To były bardzo ważne dla naszej pracy z młodzieżą spotkania.

Ksiądz Prymas Stefan Wyszyński niezwykle serdecznie traktował duszpasterzy akademickich. Odwiedzał nas niekiedy w kolegiacie św. Anny. Pamiętam, jak w marcu 1968 r. wrzucono do kościoła granat z gazem łzawiącym. Na początku jeszcze nie bardzo orientowałem się, o co chodzi, dlaczego koledzy płaczą – dla mnie, młodego księdza, były to wtedy zupełnie nowe doświadczenia. Ksiądz Kardynał powiedział wówczas: „Kto z młodzieżą walczy, już przegrał”.

Spośród nas, ówczesnych duszpasterzy akademickich, wielu odeszło już na wieczną wartę, ale są jeszcze tacy, którzy dobrze pamiętają te czasy. Przypomnę środowisko wrocławskie z bp. Adamem Dyczkowskim; środowisko łódzkie z bp. Adamem Lepą czy ks. Janem Sobczakiem. Wspomnę o. Huberta Czumę, o. Andrzeja Koprowskiego, o. Ludwika Wiśniewskiego, ks. Józefa Maja, sługę Bożego ks. Jerzego Popiełuszkę.

Przypomnę obecnego biskupa z Siedlec Henryka Tomasika, wspaniałego seniora ks. Juliana Żołnierkiewicza z Olsztyna, ks. Zdzisława Łukomskiego z Kielc, ks. Adama Bonieckiego z Krakowa, o. Władysława Wołoszyna z Torunia, ks. Jerzego Banaśkiewicza z Radomia, ks. Witolda Andrzejewskiego z Gorzowa, ks. Stanisława Sierlę z Katowic, ks. Jerzego Nowaczyka z Zielonej Góry, ks. Herberta Hlubka z Gliwic, ks. Ireneusza Folcika, ks. Jana Giriatowicza, ks. Franciszka Płonkę, ks. Bernarda Zielińskiego, ks. Julisława Łukomskiego, ks. Stanisława Makarewicza, o. Honoriusza Kowalczyka, o. Konrada Hejmo i niektórych księży częstochowskich – nieżyjących już ks. Zenona Raczyńskiego i ks. Jana Leksa, a także ks. Jana Szkoca, ks. Jana Niezgodę, ks. Stanisława Pamułę i wielu innych.

Trzeba dzisiaj znać tę prawdę o księżach, którzy zmagali się z systemem i jego reżimem. Oczywiście, nie byli to jedyni kapłani. SB sięgała po dziesiątki innych księży. Było wielu takich, którzy w tamtym czasie pełnili ważną rolę na różnych odcinkach pracy Kościoła. Cieszyli się oni pełnym zaufaniem kard. Stefana Wyszyńskiego, a także swoich biskupów.