Płciowość w wychowaniu integralnym

Przejście od reaktywnego do refleksyjnego charakteru opracowywania informacji i wykorzystywania do realizacji własnej egzystencji musi objąć wszystkie wymiary człowieczeństwa: biologiczny, psychiczny, społeczny i duchowy. Omawiane tu przejście od reaktywności do refleksyjności można uznać za kryterium efektywności procesu wychowania.

Dla człowieka reaktywnego kryterium osiągnięcia celu będzie wymiar: przyjemne – przykre; miłe – niemiłe; lubię – nie lubię; zaś dla refleksyjnego: słuszne – niesłuszne; dobre – złe; wartościowe – bez wartości; poszerzające przestrzeń życiową – ograniczające. Człowiek z przewagą programów reaktywnych działa w oparciu o struktury emocjonalne i natychmiastowe gratyfikacje; refleksyjny działa w oparciu o przewagę procesów poznawczych i perspektywę czasową obejmującą cały cykl osobistej i wspólnotowej egzystencji, bytowania.

Makrodiagnoza

Krzykliwa, emocjonalna i napastliwa dyskusja o wychowaniu seksualnym młodzieży przelewa się od jakiegoś czasu przez łamy gazet i periodyków oraz publicystykę telewizyjną a także na forach internetowych.

Zjawisku temu przeciwstawia się pełna troski, rozumienia i chęci odkrywania tajemnic ludzkiej motywacji i ludzkich możliwości praca wielu rzetelnych badaczy, naukowców, nauczycieli, psychologów i przedstawicieli Kościoła katolickiego. Jednakże opinia publiczna informowana jest raczej o stanie wiedzy z doniesień dziennikarzy i o ich interpretacjach, a nie o wynikach badań naukowych i dyskusji w tych środowiskach w kraju i za granicą.

Wychowanie seksualne młodzieży stało się także przedmiotem rozgrywek politycznych pomiędzy zwalczającymi się ugrupowaniami politycznymi i zręczną, emocjonalną tematyką przy okazji kolejnej tury wyborów, służącą pozyskiwaniu nieuformowanego pod względem systemu wartości młodego pokolenia – działającego w oparciu o programy reaktywne, a nie refleksyjne.

Jakie są podstawowe znamiona myślenia niektórych decydentów o wychowaniu seksualnym, czy jak ostatnio mówi się zamiennie – o wychowaniu prorodzinnym?

Analiza dyskusji i wypowiedzi na ten temat nie daje jasnej odpowiedzi na pytanie: „jaki ma być osiągnięty cel ostateczny?”. Przyczyn braku sformułowania jasno i jednoznacznie określonego celu, moim zdaniem, należy upatrywać w:

1. Upolitycznianiu, a nawet upaństwowieniu seksualnej sfery życia człowieka. Thomas Szasz – wybitny psychiatra, inspirator psychiatrii humanistycznej, pisze: „Ponieważ cały proces edukacyjny jest sprawą państwa, zwolennicy wychowania seksualnego rozszerzają w ten sposób zakres i moc interwencji państwa w nasze życie prywatne.

W czasach, kiedy jesteśmy coraz bardziej kontrolowani przez państwo, najgorszą sprawą byłoby zaprogramowanie przez nie naszego życia seksualnego” (Th. Szasz, Głos przeciw wychowaniu seksualnemu, „Child & Family”, 1988, 20:41–44).