Moherowe obywatelskie państwo

Kluczem do rozumienia tej zależności jest silna rodzina, której spoiwem jest zakorzenienie w tradycyjnej polskiej religijności. W obserwacjach pedagogów wszelkie dysfunkcje rodziny uwidaczniają się najwcześniej w gorszych wynikach dzieci i młodzieży w nauce. Inna obserwowana przez socjologów charakterystyczna zależność: matka po rozwodzie, z wyższym wykształceniem, pracująca, niepraktykująca, samotnie wychowująca syna i większa w tej grupie częstotliwość popadania syna w kolizje z prawem, uzależnienie od alkoholu czy środków odurzających.

Interesujące są również obserwacje urodzeń pozamałżeńskich. Dane pokazują znaczne rozbieżności w udziale procentowym na terenie kraju. W województwach północno-zachodnich, lubuskim i w łódzkim odnotowano ponad 25 proc., a nawet 33 proc. (zachodniopomorskie) urodzeń dzieci poza małżeństwem. Na Podkarpaciu, w Małopolsce, na Podlasiu jest tylko 7 do 9 proc.

Czy katolicyzm się państwu opłaca?

Te znaczne rozbieżności pokrywają się z mapą pokazującą udział w niedzielnej Mszy św. W zachodniopomorskim i łódzkim wskaźnik uczęszczania do kościoła jest najniższy, na Podkarpaciu i w Małopolsce - coroczne statystyki odnotowują największy udział wiernych w niedzielnych Mszach. O pożytkach społecznych wynikających z trwałości rodziny i lepszym przygotowaniu w pełnej rodzinie młodego człowieka do pełnienia społecznych ról nie trzeba chyba nikogo przekonywać.

Ale czy potrzeba specjalnych fakultetów z socjologii lub psychologii społecznej, aby dostrzec opisywane wyżej proste zależności? Wystarczy udział w niedzielnej wieczornej Eucharystii np. w warszawskim klasztorze oo. Dominikanów na Służewie. Ogłoszenia parafialne tylko w jednej trzeciej dotyczą spraw duszpasterskich, a reszta to wyraz społecznej aktywności parafian. Informacje o pracach grupy charytatywnej następują po zaproszeniu na spektakl amatorskiej grupy teatralnej, by potem mówić o wyjeździe integracyjnym dla młodzieży i pracowni poradnictwa rodzinnego. Następnie dowiadujemy się, co nowego w świetlicy Caritas, podany jest też termin spotkań AA. Na koniec wszystkich zaprasza się na kolejny wykład z cyklu dawne malarstwo bizantyjskie.

Duże parafie pełnią dziś często w osiedlach funkcje centrów wolontariatu, a także ośrodków kultury. Choćby taki drobny przykład - wraz z przemianami ustrojowymi upadły duże zakładowe orkiestry dęte, ale małe parafialne orkiestry przetrwały. Ten obywatelski aspekt polskiego katolicyzmu, korzystne propaństwowe postawy parafian, przez wielu polskich socjologów są niedostrzegalne. Wrażliwość ukształtowanych pod okiem marksistowskiej profesorskiej kadry ekspertów od społeczeństwa nie pozwala dostrzec prostych zależności. Brak tej refleksji to nie tylko kwestia wrażliwości. To problem rzetelności naukowca i etosu inteligencji.

Ale kto dziś chce o tym pamiętać?