Kościół i pacyfizm

Ogólny bilans pacyfizmu jako takiego nie wygląda – jak sądzę – pozytywnie. To bowiem dobro, które zostało osiągnięte, ani nie jest wyłączną zasługą pacyfistów, ani też dążenie do eliminacji przemocy i budowania pokoju w życiu społecznym nie domaga się wyznawania pacyfistycznych poglądów. Teologia polityczna, 1/2003-2004

Przypisy

Ks. I. Mroczkowski, Non–violance i cywilizacja miłości, „Chrześcijanin w świecie”, 2/1989, s. 7.
Por. np. J. M. Hornus, Evangile et labarum, Geneve 1960 czy C. J. Cadoux, Christian Pacifism Reexamined, Oxford 1940.
J. Dauviller, Les Tems apostoliques, w: G. Le Bras (red.), Histoire du droit et des institutions de l’Eglise en Occident, Paris 1970, t. II, s. 668.
Jan Chryzostom, Homilia LXI do Ewangelii św. Mateusza.
Akta mśczeństwa Maksymiliana, w: Mśczennicy, Kraków 1991, ss. 417-418.
Eucheriusz z Lyonu, Passio acaunensium martyrum.
Sulpitius Severus, Vita martini, IV.
G. Minois, Kościół i wojna. Od czasów Biblii do ery atomowej, Warszawa 1998, s. 52.
Por. P. Brock, Freedom from Violence. Sectarian Nonresistance from the Middle Ages to the Great War, Toronto 1991; Freedom from war. Nonsectarian Pacifism 1814–1914, Toronto 1991; N. Young, Pacifism in the Twentieth Century, New York 1999.
Encyklopedia politologii, t. 5 (stosunki międzynarodowe) pod. red. M. Żmigrodzkiego, Zakamycze 2002. Por. to samo hasło w 4. tomie tej encyklopedii (myśl społeczna i ruchy polityczne współczesnego świata), a także w Słowniku politologii, pod red. Marka Bankowicza, Warszawa 1996, w Leksykonie współczesnych międzynarodowych stosunków politycznych, pod red. Cz. Mojsiewicza, Wrocław 1996, czy w Leksykonie politologii, pod red. A. Antoszewskiego i R. Herbuta, Wrocław 2000.
Por. W. Modzelewski, Pacyfizm - wzory i naśladowcy, Warszawa 2000, ss. 57-59.
Por. Encyklopedia politologii, t. V., hasło „pacyfizm”; G. Ulicka, Nowe ruchy społeczne, Warszawa 1993, s. 66.
Por. G. Ulicka, wyd. cyt., s. 62; hasło „pacyfizm”, w: Encyklopedia chrześcijaństwa, Kielce 2000.
Por. W. Modzelewski, wyd. cyt., ss. 65-70, 214.
(człowiek zawsze powinien postępować zgodnie ze swym sumieniem) KKK 2311.
KKK 2310.
KKK 2308–10.
Por. P. Mazurkiewicz, Kościół i demokracja, Warszawa 2001, ss. 159–166.
Por. Jan Paweł II, Orędzie na Światowy Dzień Pokoju 2000 roku.
Por. hasło „pacyfizm”, w: Encyklopedia chrześcijaństwa, Kielce 2000. O takim pacyfizmie Raymond Aron napisze: „iż jeśli wyobraża sobie, że reforma edukacji lub miliony dolarów z UNESCO zapewnią pokój, to okazuje się zbyt naiwny, by go brać poważnie” (R. Aron, Paix et Guerre entre les Nations, Paris 1962, s. 694).
Jan Paweł II, Orędzie na Światowy Dzień Pokoju 1982 roku.
J. Woroniecki, Katolicka etyka wychowawcza, t. II/2, Lublin 1986, s. 160.
Tamże.
Summa Theologiae, II–II ae., q. 40.
Jan Paweł II, j.w.
Jan Paweł II, Orędzie na Światowy Dzień Pokoju 1984 roku, „Pokój nie jest pacyfizmem - powie Paweł VI - nie ukrywa postaw tchórzliwych, lecz obwieszcza najwyższe i powszechne wartości: prawdę, sprawiedliwość, wolność i miłość.” (8.07.1967 r.), cytat za: Encyklopedia chrześcijaństwa, Kielce 2000, s. 535.
K. E. Boulding, Conflict and Defense. General Theory, New York 1962, s. 334.
Jan Paweł II, Rozważanie podczas nieszporów, Wiedeń, 10.09.1983 r.