Leszek

Miał Leszek Kołakowski nieprawdopodobny dar wygłaszania całego wykładu Na dopiero co zadany temat. Każdy temat wywoływał u Niego głęboką refleksję, a Profesor wyjawiał ją bez opierania się na usystematyzowanych notatkach, luźnych kartkach bądź wcześniej przygotowanych punktach. Znak, 9/2009



Uczestniczył profesor Leszek Kołakowski we wszystkich fundamentalnych przemianach współczesności, świata, w tym – mimo odległości – także w Polsce, a więc w całej sferze ducha: politycznego, ekonomicznego, kulturowego, religijnego itd. To Jego przeogromna erudycja pozwalała Mu zabierać głos w najbardziej doniosłych sprawach współczesności. Był – tu, niestety, znowu czas przeszły – klasycznym przedstawicielem humanizmu otwartego, wrażliwego na ludzką krzywdę, na podstawowe pytania, jakie ludzie sobie zadają.

Cechą Jego myślenia, niezależnie od tego, czy pisał wielce uczony traktat naukowy czy kolejną bajkę, było stawianie czytelnikom mnóstwa pytań; zmuszał ich do podjęcia wysiłku samodzielnego (!) myślenia i nie uważał za celowe dawać na owe pytania odpowiedzi. Czy zawsze był konsekwentny? Czy Jego książka Pochwała niekonsekwencji była przypadkiem? Przenigdy, to też jeden z uroków tego, bez wątpienia genialnego, myśliciela.

Recenzując na Uniwersytecie Wrocławskim dokonania Mistrza, wypowiedziałem myśl, która nie stała się ciałem. Pragnę ją w tym miejscu powtórzyć: nastał czas wydania opera omnia Leszka Kołakowskiego. Winni to jesteśmy nie tylko Jemu, ale całej kulturze: polskiej i światowej. Nie będzie to łatwe zadanie. Omawiająca poglądy Kołakowskiego monografia o. prof. Jana Andrzeja Kłoczowskiego Więcej niż mit… wskazuje na blisko 350 tekstów. Od jej wydania minęło już kilka dobrych lat, płodnych dla Filozofa z Oxfordu, a i pozycje zamieszczone w tej książce nie ujmują wszystkich, rozrzuconych po całym świecie.

Kończąc te wspomnienia, niepełne oczywiście, chciałbym się zatrzymać nad niezwykle ważnym i skomplikowanym problemem osobistego stanowiska Leszka wobec wiary (ale nie wobec chrześcijaństwa – to bowiem skrótowo przedstawiłem, zresztą jest na ten temat dość obszerna literatura). Przemożny wpływ na osobisty stosunek Leszka do wiary miała niewątpliwie niezwykle pogłębiona znajomość rożnych wariantów doktryn chrześcijaństwa, zwłaszcza łacińskiego; zachodzące w nim różnice; spory, niejednokrotnie krwawo rozstrzygane; współczesne dyskusje związane między innymi z narastającymi procesami sekularyzacyjnymi; wreszcie znajomość tekstów buddyjskich i hinduistycznych, o czym można się przekonać, czytając Jeśli Boga nie ma.

Kołakowski nie ograniczał się do chrześcijaństwa, religie Wschodu to też był Jego świat. W jednym z wywiadów mówił: „Jeśli kto ma pretensje, że książka nie kończy się wyraźną deklaracją, musi pamiętać, że pisał ją filozof. Niech ludzka potrzeba duchowa przemawia językiem tekstów religijnych”. Rożnych tekstów – dodałbym od siebie w charakterze komentarza.

W starym (napisanym jeszcze w latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku) eseju o Jezusie pisał: „Osoba i nauki Jezusa Chrystusa nie mogą być usunięte z naszej kultury ani unieważnione, jeśli kultura ta ma istnieć i tworzyć się nadal”. To niejako plan makro, plan ponadosobowy, jednak nie pozostawał bez wpływu na Leszka Kołakowskiego. Na jednoznacznie postawione pytanie o własną chrześcijańską wiarę, odpowiadał w wywiadzie-rzece:

Jestem po stronie chrześcijaństwa, ale nie jestem po jego stronie w sposób wojowniczy. Nie uczestniczę też w chrześcijańskiej liturgii… nie chodzę do spowiedzi. Samą instytucję spowiedzi doceniam, bo myślę, że jest ważną rzeczą, żeby ludzie mieli poczucie, iż potrafią stawić czoło własnej grzeszności…

I dalej: „W jakimś ogólnym sensie, którego nie potrafię jednak zdefiniować, tak. Jestem przywiązany do tradycji chrześcijańskiej, do wielkiej siły Ewangelii, Nowego Testamentu”. Trzeba znać precyzję wypowiedzi Leszka, żeby się zorientować, że nie była to odpowiedź na postawione pytania. Podobnie było w jednym z wywiadów (z Adamem Michnikiem), kiedy Leszek przy samym końcu rozmowy stwierdził: „Mądrość Biblii jest czymś niebywałym zupełnie.

«« | « | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | » | »»

aktualna ocena |   |
głosujących |   |
Pobieranie.. Ocena | bardzo słabe | słabe | średnie | dobre | super |

Pobieranie... Pobieranie...