Nam się należy... Socjalni poddani państwa

Kiedy nie ma powodzi, możemy oglądać reportaże obnażające bardziej powszechne rany społeczne. Pokazuje się nam ludzi, którzy za sam wygląd powinni otrzymać honorowy dyplom przemysłu spirytusowego, żyjących jak zwierzęta i obwiniających państwo za taki stan rzeczy. Sądząc z tych wypowiedzi i listów do redakcji gazet, większość Polaków podziela wiarę, że państwo powinno zadbać o jednostkowe szczęście każdego, uwalniając go całkowicie od jakiejkolwiek odpowiedzialności. Taka jest powszechna mentalność. Przywykło się mówić o postawie roszczeniowej, ale to jest fałsz. To współczesne, polskie i europejskie rozumienie demokracji i praw obywatelskich. Ludzie nie mają roszczeń – sądzą tylko, że im się należy. Jeśli się organizują, to przeciw zaniedbaniom władz państwowych w zrobieniu tego, do czego nie chce się im organizować samemu.

Mit socjalny

Nad XX wiekiem zaciążyły dwa mity: rasowo-narodowy i socjalny. Pierwszy doprowadził do nazistowskiego i faszystowskiego terroru państwowego. Drugi do terroru komunistycznego. W obu systemach podporządkowanych mitom ideał hordy zwyciężył nad ideałami przyrodzonych praw jednostki.

To, że mit socjalny przetrwał komunizm z jego zbrodniami, jest rezultatem interesów polityków, którzy dość cynicznie wykorzystują powierzchowne wrażenie ludzi, że jedni obywatele mają za wiele, a inni zbyt mało, udzielając rządzącym mandatu do niwelowania nierówności. Taki mandat niesłychanie powiększa zakres władzy rządzących, ponieważ mogą oni arbitralnie, za pomocą instrumentów fiskalnych i prawnych ingerować właściwie w każdy przejaw życia. Publicznego i prywatnego. W imię socjalnej metafizyki i zasady zawierania dobrowolnych umów – będącej źródłem nierówności – tworzy się nowy porządek społeczny. Jest on regulowany w najdrobniejszych szczegółach przez państwo. Ideologia ta zwalcza więzy społeczne wywodzące się z tradycji naszego kręgu cywilizacyjnego, wspiera natomiast roszczenia indywiduum wobec zbiorowości. Justitia commutativa zastępowana jest przez justitia distributiva, dzięki której elity polityczne rozstrzygają o granicach dochodów netto każdego z nas, a także o granicach swobody zawierania kontraktów. Skutki tego opisał jeszcze w początkach ubiegłego wieku Szwajcar, autor Adolfa, Benjamin Constant: Ludzie, zatraceni w przeciwnym naturze osamotnieniu, wyobcowani z miejsca swego urodzenia, bez korzeni w przeszłości, żyjący tylko w powierzchownej teraźniejszości i, podobni atomom, rozrzuceni na nieskończonej i zniwelowanej przestrzeni, uwalniają się od swej Ojczyzny, której nigdzie nie widzą i która jako całość jest im obojętna, ponieważ nie czują miłości do żadnej z jej części.