Chrystus u Prady czyli Ewangelia w świecie konsumpcji

Ideologie, które niszczyły własność prywatną i mordowały bogaczy oraz „kułaków”, aby rozdać dobra biednym, nie tylko poniosły fiasko, ale zaowocowały ludobójstwem. Z tego nie wynika jednak, że wystarczy kapitalizm oparty na chęci zysku i konsumpcji, aby wszystkim żyło się lepiej. Rzeczywiste budowanie lepszego świata nie dokonuje się przez czyn rewolucyjny, ale nie dokona się też samoistnie w trybach wolnorynkowych.

Zajęcie się sprawą najuboższych wymaga poświęceń, które oznaczają między innymi samoograniczenie w „pożeraniu” wspólnych bogactw Matki Ziemi. To prawda, że łatwo tutaj popaść w lewicową ideologię niektórych polityków oraz hasła wznoszone od czasu do czasu przez gwiazdy filmowe, które same mogą nieraz być przykładem megakonsumpcji. Niemniej bez mądrych, idących we właściwym kierunku wyrzeczeń ludzkość nie zlikwiduje skandalu głodu i nędzy. Uczniowie Chrystusa, który utożsamił się z ubogimi, powinni mieć w tej kwestii coś do powiedzenia.

Szukając sprawiedliwych rozwiązań strukturalnych, trzeba pamiętać, że nie da się stworzyć raju na ziemi i zawsze będą wśród nas potrzebujący pomocy i miłosierdzia. Z jednej strony, mamy prawo oczekiwać od państwa sprawiedliwego porządku społecznego. Z drugiej – niewątpliwą rację ma Benedykt XVI, kiedy stwierdza: „Nie państwo, które ustala i panuje nad wszystkimi, jest tym, którego potrzebujemy, ale państwo, które dostrzeże i wesprze, w duchu pomocniczości, inicjatywy podejmowane przez różnorakie siły społeczne”^[6].

Kościół stanowi jedną z tych sił. Parafie, różne ruchy i wspólnoty, każdy wierzący indywidualnie – jesteśmy przynaglani przez miłość Chrystusa do czynienia caritas.

Eucharystia – solidarność z ubogimi

Miejscem, w którym możemy uczyć się naśladowania Chrystusa we współczesnym świecie konsumpcji, jest Eucharystia. Staje się ona zapowiedzią uczty, którą prorok Izajasz tak oto przedstawiał: Pan Zastępów przygotuje dla wszystkich ludów na tej górze ucztę z tłustego mięsa, ucztę z wybornych win, z najpożywniejszego mięsa, z najwyborniejszych win (Iz 25, 6). A jednocześnie – poprzez prostotę znaków chleba i wina – uczy nas Bożego, nacechowanego ubóstwem i pokorą, sposobu bycia i działania.

Współczesna konsumpcyjna popkultura i poptechnologia przypominają odwrócenie prawdziwej religii: fani pożądają kultycznych przedmiotów i produktów ich idoli. Supergadżety konsumpcji zniewalają wyznawców swym krzykliwym blaskiem. Tyle że idole oraz ich kultowe produkty ostatecznie ogałacają nas swoim bogactwem. Tymczasem Chrystus Eucharystyczny wzbogaca nas swoim ubóstwem.

Ponadto Eucharystia jest wezwaniem do solidarności z ubogimi. Charytatywna działalność Kościoła rodziła się z Eucharystii. Siostry Matki Teresy z Kalkuty codziennie, po ciężkiej pracy wśród najuboższych, adorują Jezusa ukrytego w Najświętszym Sakramencie.

Św. Augustyn przytacza słowa Jana Apostoła: „Jeśliby ktoś posiadał majętność tego świata i widział, że brat jego cierpi niedostatek, a zamknął przed nim swe serce, jak może trwać w nim miłość Boga. Dzieci, nie miłujmy słowem i językiem, ale czynem i prawdą” (por. 1 J 3, 17). Po czym stwierdza, że tymi słowami „Apostoł Jan wyraźnie chciał wyjaśnić tajemnicę Wieczerzy”^[7].

Obyśmy tylko chcieli porzucić nasz płytki rytualizm w przeżywaniu Mszy i umieli wejść w głąb Tajemnicy Chleba i Wina...

*****

Dariusz Kowalczyk SJ (ur. 1963), przełożony Prowincji Wielkopolsko-Mazowieckiej Towarzystwa Jezusowego, teolog, felietonista miesięcznika „W drodze” oraz tygodnika „Idziemy”. Opublikował: Różne oblicza Ducha; Dogmatyka. Traktat o sakramentach (współautor).
 

^[6] Benedykt XVI, Deus caritas est, Rzym 2005, 28.
^[7] Cyt. za: R. Cantalamessa, Eucharystia nasze uświęcenia, Warszawa 1994, s. 104-105.