Polskie kościoły są nadal pełne – wynika z danych opracowanych przez pallotyński Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego, pracującego pod kierunkiem ks. prof. Witolda Zdaniewicza. Zostały one zebrane podczas ubiegłorocznego liczenia wiernych w polskich świątyniach. W porównaniu do 2006 r. nastąpił jednak spadek uczestników niedzielnych nabożeństw. Kolejne liczenie wskaże, czy to jednorazowe wahnięcie, czy już tendencja. „Niedziela” jako pierwsze pismo w Polsce publikuje statystyki „dominicantes” i „communicantes” za 2007 r. Badania powstały przy finansowym wsparciu „Niedzieli”.

Zliczenia wiernych, przeprowadzonego we wszystkich polskich parafiach jesienią 2007 r., wynika, że w niedzielnej Mszy św. brało udział 44,2 proc. katolików zobowiązanych do tego. Najbardziej interesujące jest porównanie najnowszych danych do lat poprzednich. W stosunku do roku 2006 nastąpił spadek o 1,6 proc., ale w porównaniu do rekordowo niskiego roku 2004 badanie z ubiegłego roku oznacza 1-procentowy wzrost. Cztery lata temu doliczono się w polskich świątyniach 43,2 proc. wiernych. Pewien niepokój budzić może fakt, że wynik ubiegłorocznego liczenia przerwał dwuletnią tendencję wzrostową, która dawała nadzieję „odrabiania strat” do rekordowej końcówki lat 90. W roku 2005 zanotowano prawie 2-procentową progresję (45 proc.), rok później w kościołach drugi raz z rzędu doliczono się więcej wiernych (45,8 proc.). W ubiegłym roku nastąpił jednak spadek. Wpływ na to mógł mieć fakt zarobkowej emigracji Polaków.

Najchudsze lata w liczeniu wiernych to rok 1993 – 43,1 proc. i wspomniany już rok 2005. Najlepszy wynik przyniosło z kolei liczenie wiernych w latach 1998 i 2000. W obydwu przypadkach odnotowano 47,5-procentową frekwencję na niedzielnej Eucharystii. Zresztą w końcówce lat 90. i na początku nowego wieku frekwencja na niedzielnych nabożeństwach wahała się między 46,6 a 47,5 proc. i była najwyższa w ostatnich 15 latach.

Coraz więcej Komunii św.

W trakcie jesiennej akcji statystycznej w polskich parafiach liczy się także osoby przystępujące do Komunii św. W badaniach Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego to zestawienie nazywa się wskaźnikiem „communicantes”. Ubiegłoroczne liczenie przyniosło najlepszy wynik, nie wliczając rekordowego pod tym względem Jubileuszowego Roku 2000. W 2007 r. doliczono się 17,6 proc. przystępujących do Komunii św. Statystyka z 2000 r. przyniosła dane o 19,4 proc. „communicantes”. Najmniej przystępujących do Komunii św. było w roku 1993 – 13 proc. Zresztą w ostatnim piętnastoleciu wskaźnik „communicantes” prezentuje raczej tendencję wzrostową z małymi tylko wahnięciami.

Najbardziej religijni

Najbardziej religijnymi diecezjami pod względem „dominicantes” pozostają niezmiennie diecezje tarnowska (72 proc.) i rzeszowska (68,5 proc.) oraz archidiecezja przemyska (64,2). W stosunku do liczenia z 2006 r. kolejność się nie zmieniła. Na przeciwległym biegunie znalazły się archidiecezje: łódzka (28,6) i szczecińsko-kamieńska – 29,3 proc. oraz diecezja koszalińsko-kołobrzeska – 30,5 proc. W roku 2006 archidiecezja łódzka wykazywała 30,9 proc. „dominicantes”, szczecińsko-kamieńska – 31,1 proc., a diecezja koszalińsko-kołobrzeska – 32,2 proc.

Najwięcej przyjmujących Komunię św. było w 2007 r. w diecezji tarnowskiej – 25,6 proc. W dalszej kolejności w diecezji łomżyńskiej – 23,1 proc. i opolskiej – 22,8 proc. Z kolei archidiecezja szczecińsko-kamieńska i diecezje: koszalińsko-kołobrzeska oraz elbląska mają najniższy wskaźnik „communicantes”, odpowiednio: 12, 12,3 i 12,7 proc.

Spadki i wzrosty

Przyjrzeliśmy się diecezjom z największych polskich miast. Według socjologów, procesy laicyzacyjne właśnie w takich ośrodkach zachodzą najszybciej. Także tu trudno wysunąć wniosek, że liczby biją na alarm. W archidiecezji warszawskiej wskaźnik „dominicantes” za 2007 r. wyniósł 33,6 proc., tj. o ponad 6 proc. mniej niż w 2006 r. To dużo. Tyle że w latach 90. archidiecezja miała już i niższe wskaźniki. W archidiecezji wrocławskiej w 2006 r. było 41,5 proc. „dominicantes”, w ubiegłym roku – 39,8. W archidiecezji krakowskiej odpowiednio 53,6 i 53,4. Najbardziej znaczącą poprawę „dominicantes” zanotowano w diecezji drohiczyńskiej – w 2006 r. było 49,6 proc., a w 2007 r. – 54,9 i pelplińskiej – 50,8 i 52,8.

***

Badania „dominicantes” i „communicantes” Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego SAC prowadzi od 1979 r. W 2007 r. badania zrealizowano przy finansowym wsparciu „Niedzieli”. I właśnie redakcja „Niedzieli” jako pierwsza publikuje wyniki tych badań. Ukazują one pewien – nawet dość znaczny (1,6%) – spadek „dominicantes”. Nie upoważnia to jednak do stwierdzenia kryzysu religijności. Średnia „dominicantes” dla Polski w 2004 r. wynosiła jeszcze mniej (43,2%), a w następnych latach znowu nastąpił wzrost. Świadczy to jednak o pewnych przemianach religijności i powinno być jakimś „znakiem” dla pastoralistów. Natomiast optymistyczna jest średnia „communicantes” (17,6%) i ukazuje tendencję wzrostową dla tego wskaźnika.