Ks. Paweł Rozpiątkowski: – Ostatnio został Pan zawieszony w pełnieniu funkcji prezesa Zarządu Polskiego Radia SA. Dlaczego?

Prezes Krzysztof Czabański: – Rada Nadzorcza do tej pory nie przedstawiła mi swoich zastrzeżeń. Nie oczekiwała też ode mnie żadnych wyjaśnień, co najlepiej świadczy o pretekstowości całej sprawy. W wypowiedziach publicznych przewodniczący Rady Nadzorczej Adam Hromiak (w stanie wojennym wysoki funkcjonariusz PZPR, obecnie faworyt Samoobrony) powiedział, że zostałem zawieszony „za całokształt”.

To by się zgadzało: Polskie Radio bardzo się wzmocniło dzięki poparciu rządu Jarosława Kaczyńskiego, Program 1 dociera na UKF-ie do wszystkich zakątków kraju (wcześniej był obecny tylko na 30 procentach powierzchni Polski), słuchalność naszych 4 programów krajowych jest w sumie wyższa niż największych stacji komercyjnych (w grupie ludzi dojrzałych, od 25. roku życia w górę), wypracowaliśmy ponad 50-milionową rezerwę finansową, dzięki czemu – mimo likwidowania abonamentu przez rząd PO – nie poddajemy się. Ponieważ jednak silne media publiczne są nie na rękę PO, należy mnie usunąć. Za całokształt! Ale to dla mnie komplement.

– Co takiego stało się w Radzie Nadzorczej, że nie mógł Pan już liczyć na poparcie większości?

– Proszę pytać członków Rady. Dla mnie jest zdumiewające, że bronili mnie tylko ludzie niegdyś rekomendowani przez PiS. Oczywiście, nikt nie ma złudzeń co do nominatów Samoobrony, co to jest za partia – wyraźnie pokazały ostatnie lata. No, ale co do Ligi Polskich Rodzin, można było oczekiwać troski o dobro wspólne, jakim są media publiczne. Dziwi mnie też, że w konkretnych działaniach, zmierzających – już po moim zawieszeniu – do zniszczenia Polskiego Radia, bierze udział człowiek rekomendowany przez środowisko wybitnego działacza publicznego Marka Jurka. Nie tracę jednak nadziei na opamiętanie się ludzi rozsądnych. Zawieszono mnie wraz z prezesem Targalskim większością zaledwie jednego głosu (wynik głosowania w 9-osobowej Radzie: 5 do 4).

– W jakim kierunku, Pańskim zdaniem, pójdą teraz zmiany w radiu publicznym?

– One już idą. Pod pozorem troski o finanse Polskiego Radia budżety tegoroczny i przyszłoroczny mają być dostosowane do drastycznie malejących wpływów abonamentowych. Ja uważam, że należy sięgnąć do rezerw finansowych z lat ubiegłych, żeby przetrwać „czarną godzinę”. Przecież Parlament wreszcie znowelizuje ustawę o mediach publicznych i ustanowi stabilny system ich finansowania.

Zresztą wystarczy, żeby rząd przypomniał obywatelom, że ciągle jeszcze jest obowiązek płacenia abonamentu radiowo-telewizyjnego, i zapowiedział, że zintensyfikuje jego ściągalność, łącznie z doliczaniem karnych odsetek za zwłokę. To by zapobiegło katastrofie finansowej. Jeżeli jednak Radio samo się zlikwiduje przez radykalne cięcia finansowe, to już nigdy nie stanie na nogi.

– Od dłuższego czasu alarmuje Pan, że istnienie mediów publicznych jest w Polsce zagrożone. Prosimy o dowody.

– Po pierwsze, ponad 20-procentowy w tym roku spadek wpływów z abonamentu w stosunku do prognoz KRRiT. Po drugie – zapowiedzi pana premiera Tuska i członków jego rządu, że media publiczne należy co najmniej bardzo ograniczyć i na pewno osłabić ekonomicznie. Proszę sobie wyobrazić gdzieś w Europie rząd, który zapowiada celowe osłabianie spółek skarbu państwa. No przecież byłby wówczas skandal na wielką skalę! Ale w Polsce – widać – wolno bezkarnie niszczyć to, co należy do obywateli, co jest ich dobrem wspólnym…

– Mówi Pan o spadku wpływów z abonamentu. Rząd proponuje, aby zastąpić go finansowaniem z budżetu. Czy to dobre rozwiązanie?

– Nie, ponieważ oznacza to całkowitą zależność mediów publicznych od rządu i jego urzędników. Przecież to większość rządowa w parlamencie ustala kształt budżetu. Najlepszym sposobem jest przekazywanie opłaty przez obywateli wprost do mediów, czyli tak jak jest, w opłacie abonamentowej.

– Zarzuca Pan obecnej koalicji wolę osłabienia mediów publicznych. Dlaczego PO i PSL tak nie lubią Polskiego Radia i TVP?

– Nie siedzę w ich głowach i sercach, więc nie wiem. Myślę jednak, że PSL ma inną wizję, korzystniejszą dla mediów publicznych, ale ulega presji „większego brata w rządzeniu”.

– Załóżmy sytuację, że plan polityczny koalicji zostanie zrealizowany. Media publiczne będą mocno osłabione. Kto na tym zyska?

– Media komercyjne, bo do nich będzie należał cały rynek reklamowy. Ich staną się również częstotliwości zwolnione przez zwijające się media publiczne. A przede wszystkim ich wyłączną domeną stanie się rynek cyfrowy – prawdziwa perła w koronie finansowej niedalekiej przyszłości. To jest warte wiele miliardów euro, nie mówiąc już o panowaniu nad emocjami i umysłami obywateli. Dziś jeszcze obywatel obok oferty komercyjnej, najczęściej bardzo prymitywnej, ma też na rynku medialnym ofertę z misją publiczną, odwołującą się do szarych komórek, pozwalającą zrozumieć świat i wydarzenia, filtrującą przez wartości wyższe poczynania publiczne i polityczne.

– Czy próbował Pan rozmawiać z decydentami, monitować, ostrzegać?

– Począwszy od listu otwartego, jaki wystosowałem do premiera Tuska w pierwszych dniach jego urzędowania, przez listy do środowisk twórczych, do wszystkich parlamentarzystów, do największych mass mediów – zużyłem z pół tony papieru i zdarłem gardło na sejmowych komisjach kultury.

– Z jakim skutkiem?

– Jak widać. Z żadnym.

– Wpływy z abonamentu spadły. Na ile zagraża to realizacji misji?

– Misja jest kosztowna. Teatr, słuchowiska, koncerty, audycje dla dzieci, zespoły artystyczne, debaty publiczne, rzetelna informacja – to wszystko wymaga pieniędzy.

– Wiceminister skarbu w rządzie Donalda Tuska sugerował, aby Radio poszukało pieniędzy u reklamodawców. Może to jest sposób na podreperowanie sytuacji spółki albo przynajmniej na przetrwanie.

– Częściowo szukamy. Przychody Radia w 25 procentach pochodzą z reklam. Ale nie można bezkarnie iść drogą komercji. Pieniądz niszczy misję. Widzimy to, niestety, codziennie w telewizji publicznej, gdzie przychody z reklam wynoszą blisko 80 procent.

Ale nie uchylamy się od aktywności w tej dziedzinie. Już kilka miesięcy temu zaczęliśmy przygotowywać projekt wejścia na rynek reklamowy w Internecie – ten rynek już jest większy niż radiowy, a jeszcze (w przeciwieństwie do radiowego) nie jest podzielony między dużych graczy.

– Czy rządzący powinni „lubić” media publiczne?

– To zależy, jaki jest cel ich rządów. Jeśli chcą budować Polskę silną rozumnymi obywatelami, to tak. Jeśli jednak mają inne cele, to media publiczne – ze swoją wiernością kulturze, tradycji narodowej i polskiej racji stanu – będą im mocno wadzić.

– Zarzuca Pan – pośrednio – że premier i odpowiedni ministrowie, działając na rzecz osłabienia mediów publicznych, naruszają Konstytucję RP. To bardzo poważne oskarżenie. Za naruszenie Konstytucji grozi Trybunał Stanu.

– Ustrój mediów publicznych, również ich niezależny od władzy sposób finansowania, jest pośrednio zapisany w Konstytucji – przecież nie przypadkiem KRRiT jest konstytucyjnym organem w państwie. A co do Trybunału Stanu, cały czas nie tracę nadziei na rozsądek polityków i uratowanie mediów publicznych. Ale gdyby zostały świadomie zniszczone przez rząd, to Trybunał jest oczywistością.

– Po co media publiczne zwykłemu Kowalskiemu czy Nowakowi?

– Po to m.in., żeby chroniły go przed wszelkimi manipulacjami, nie tylko władz politycznych, ale także koncernów gospodarczych (w tym mediów komercyjnych), grup wpływów obcych państw i w ogóle rozmaitych grup interesów. Obywatele mają prawo do mediów, które nie kierują się logiką pieniądza, tylko logiką wartości.

– W jednej z wypowiedzi mówił Pan: „Gdy już nie będzie w Polsce mediów publicznych”... To już przesądzone?

– Dopóki walczy o nie wiele osób dobrej woli, mamy szansę zwycięstwa. Pokażmy rządowi oraz niektórym politykom spoza rządu, a nieraz i spoza parlamentu, że jest nas dużo i jesteśmy zdeterminowani. Ostatecznie to my, ludzie płacący przez lata abonament RTV, jesteśmy właścicielami mediów publicznych.

Rozmawiał ks. Paweł Rozpiątkowski