Nie pozwólcie umrzeć nadziei

s. Halina Mol, Iwona Pasławska-Smęder, Małgorzata Wątkowska

publikacja 31.03.2007 22:12

Nie wszystko da się zrobić od razu, ale musimy robić to, co da się zrobić dzisiaj, z nadzieją na to, co może się okazać możliwe jutro. - Jan Paweł II Konspekt zajęć o nauczaniu Jana Pawła II Wychowawca, 4/2007

Nie pozwólcie umrzeć nadziei




Od Redakcji:

2 kwietnia miną dwa lata od odejścia sługi Bożego Jana Pawła II, niebawem błogosławionego i świętego. Fizycznie nie ma Go już pośród nas. Nastał czas sięgania do bogactwa spuścizny, którą nam zostawił, odkrywania bogactwa i aktualności Jego nauczania. Nie wystarczą wspomnienia i poczucie straty, żałoby. Trzeba żyć tym, co mówił, pamiętać o zwycięskiej nadziei, by „więcej być”. Mówił o tym Ojciec Święty dokładnie 20 lat temu. Niech przywołane fragmenty Jego wypowiedzi z 1987 roku pozwolą odkryć na nowo prawdę, że chrześcijanin to człowiek nadziei.

Nie wszystko da się zrobić od razu, ale musimy robić to, co da się zrobić dzisiaj, z nadzieją na to, co może się okazać możliwe jutro. - Jan Paweł II

Cele

Po zajęciach uczeń:
– zna źródło i siłę nadziei,
– dostrzega potrzebę stawiania sobie wymagań w chwilach trudnych,
– umie odpowiadać dobrem na zło,
– zdaje sobie sprawę z wartości nadziei.

Metody i formy

burza mózgów, pogadanka lub ławka rezerwowych, słoneczko, dyskusja, praca w grupach, artykuł prasowy

Materiały i środki dydaktyczne

– Komputerowy zbiór wypowiedzi Ojca Świętego skierowanych do rodaków pt. Drogowskazy dla Polaków Jana Pawła II lub teksty przemówień,
– karteczki samoprzylepne,
– arkusze A4,
– odtwarzacz CD lub komputer,
– nagranie piosenki Miejcie nadzieję w wykonaniu J. Wójcickiego,
– ksero „Apelu nadziei” dla grup (załącznik 2).

Czas: 90 minut




Przebieg zajęć

Wstęp

1. Wprowadzenie nauczyciela: Często spotykamy się z trudnymi sytuacjami, czasami wręcz beznadziejnymi. Obecne wydarzenia na świecie, wojny, ale nie tylko.... Podajmy przykłady takich problemów.
2. Uczniowie podają przykłady takich zdarzeń i sytuacji.
3. Burza mózgów lub słoneczko: Z czym kojarzy się wam słowo „nadzieja”?
– Jeden z uczniów zapisuje skojarzenia na tablicy,
– Podział uczestników zajęć na grupy,
– Uczniowie pracują w grupach i wybierają pięć słów, które według nich najlepiej odzwierciedlają nadzieję,
– Liderzy grup na forum klasy uzasadniają wybór.

Rozwinięcie

1. Postawienie problemu:
Na czym polega nadzieja? Co stanowi jej źródło? Po co i komu jest potrzebna?
– Nauczyciel przypina kartki z pytaniami na tablicy lub wyświetla na foliogramie,
– Odczytuje lub włącza treść przemówień papieskich na CD (załącznik 1),
– Uczniowie słuchając wypisują na samoprzylepnych kartkach słowa klucze i przyklejają je pod pytaniami,
– Wyjaśniają dlaczego wybrali akurat takie sformułowania,
– Wspólne tworzenie definicji nadziei na podstawie słów Papieża.
2. Rozmowa kierowana. (Prowadzący uwrażliwia uczniów na datę homilii Jana Pawła II – o nadziei, rok 1987, tj. na dwa lata przed zmianą ustroju RP). Zebranie wniosków.
Nadzieja to moc ducha, postawa życiowa, polegająca na podejmowaniu wyzwań w sytuacjach trudnych. To wierność sumieniu, to odwaga podejmowania inicjatywy by więcej być, to gotowość rozwiązywania problemów i trzeźwego zmierzenia się z sytuacjami trudnymi.

Zakończenie

1. Praca w 6 grupach.
Uczniowie piszą apel nadziei do różnych grup społecznych (załącznik 2).
2. Odczytanie wybranych prac oraz wspólne śpiewanie lub wysłuchanie piosenki w wykonaniu J. Wójcickiego: Miejcie nadzieję.




Załącznik 1

1. Człowiek współczesny tak bardzo potrzebuje nadziei. Człowiek na tej polskiej ziemi tak bardzo potrzebuje nadziei.
Co to jest nadzieja? Co ona znaczy? Znaczy: „Nie daj się zwyciężyć złu, ale zło do brem zwyciężaj!” (Rz 12,21). Zło można zwyciężać. To jest właśnie siła nadziei.
Maryjo, Królowo Polski, w godzinie Jasnogórskiego Apelu, na szlaku Kongresu Eucharystycznego w Ojczyźnie, proszę Cię dla wszystkich moich rodaków o taką „zwycięską nadzieję”.
Może w tej chwili, w tym dziejowym momencie, nadzieja jest najbardziej zagrożona. A równocześnie najbardziej nieodzowna. Nadzieja, która jest mocą człowieka, która go czyni mocnym również wśród cierpień i doświadczeń. Wśród przeciwieństw.
Apel Jasnogórski, Częstochowa, 1987 r.

2. Ta moc ducha, moc sumień i serc, moc łaski i charakterów, jest szczególnie nieodzowna w tym waszym pokoleniu.
Ta moc jest potrzebna, aby nie ulec pokusie rezygnacji, obojętności, zwątpienia czy wewnętrznej, jak to się mówi, emigracji; pokusie wielorakiej ucieczki od świata, od społeczeństwa, od życia, także ucieczki w znaczeniu dosłownym – opuszczania Ojczyzny; pokusie beznadziejności, która prowadzi do samozniszczenia własnej osobowości, własnego człowieczeństwa poprzez alkoholizm, narkomanię, nadużycia seksualne, szukanie doznań, wyżywanie się w sektach czy innych związkach, które są tak obce kulturze, tradycji i duchowi naszego narodu.
Ta moc jest potrzebna, ażeby umieć samemu docierać do źródeł poznania prawdziwej nauki Chrystusa i Kościoła, zwłaszcza wtedy, gdy na różne sposoby usiłuje się was przekonać, że to, co „naukowe” i „postępowe” zaprzecza Ewangelii, gdy ofiarowuje się wam wyzwolenie i zbawienie bez Boga, czy nawet wbrew Bogu.
Homilia w czasie liturgii słowa skierowana do młodzieży zgromadzonej na Westerplatte, 1987 r.

3. Ta moc potrzebna jest, by żyć na co dzień odważnie, także w sytuacji obiektyw nie trudnej, aby dochować wierności sumieniu w studiach, w pracy zawodowej, by nie ulec modnemu dziś konformizmowi, by nie milczeć, gdy drugiemu dzieje się krzywda, ale mieć odwagę wyrażenia słusznego sprzeciwu i podjęcia obrony. „Więcej być”. Dzisiejsze „więcej być” młodego człowieka to odwaga trwania pełnego inicjatywy – nie możecie z tego zrezygnować, od tego zależy przyszłość każdego i wszystkich – trwania pulsującego świadectwa wiary i nadziei. „Więcej być” to na pewno nie ucieczka od trudnej sytuacji.
Homilia w czasie liturgii słowa skierowana do młodzieży zgromadzonej na Westerplatte, 1987 r.




4. Ta moc, która płynie z Chrystusa, która zawiera się w Ewangelii, jest potrzebna, aby od siebie wymagać, by postępowaniem waszym nie kierowała chęć zaspokojenia własnych pragnień za wszelką cenę, ale poczucie powinności: spełniam to, co jest słuszne, co jest moim powołaniem, co jest moim zadaniem. Powiedziałem przed czterema laty na Jasnej Górze: „Musicie od siebie wymagać, nawet gdyby inni od was nie wymagali” (18 VI 1983 r.). Wbrew wszystkim mirażom ułatwionego życia musicie od siebie wymagać. To znaczy właśnie „więcej być”.

Przyszłość Polski zależy od was i musi od was zależeć. To jest nasza Ojczyzna – to jest nasze „być” i nasze „mieć”. I nic nie może pozbawić nas prawa, ażeby przyszłość tego naszego „być” i „mieć” zależała od nas. Każde pokolenie Polaków, zwłaszcza na przestrzeni ostatnich dwustu lat, ale i wcześniej, przez całe tysiąclecie, stawało przed tym samym problemem, można go nazwać problemem pracy nad sobą, i – trzeba powiedzieć – jeżeli nie wszyscy, to w każdym razie bardzo wielu nie uciekało od odpowiedzi na wyzwanie swoich czasów. Dla chrześcijanina sytuacja nigdy nie jest beznadziejna. Chrześcijanin jest człowiekiem nadziei. To nas wyróżnia, począwszy od tego patriarchy, którego nazywa św Paweł „ojcem naszej wiary”: uwierzył wbrew nadziei; to nas wyróżnia poprzez Bogarodzicę, o której Elżbieta przy nawiedzeniu powiedziała: „Błogosławiona jesteś, któraś uwierzyła”, po ludzku, wbrew nadziei, uwierzyła, że się stanie, bo w dziejach człowieka działa Bóg. Powiedział Chrystus: „Ojciec mój dotąd działa i Ja działam”. I to miejsce jest także świadkiem wielkiego działania Boga przez ludzi.
Homilia w czasie liturgii słowa skierowana do młodzieży zgromadzonej na Westerplatte, 1987 r.

Załącznik 2 – Apel nadziei

GRUPA I Apel nadziei do bezrobotnych

GRUPA II Apel nadziei do młodzieży przeżywającej konflikty międzypokoleniowe

GRUPA 111 Apel nadziei do zdradzonych, odrzuconych, nieszczęśliwie zakochanych

GRUPA IV Apel nadziei do poszukujących prawdy

GRUPA V Apel nadziei do rodziców

GRUPA VI Apel nadziei do wychowawców



***



s. Halina Mol – katechetka w XIII Liceum Ogólnokształcącym w Krakowie
Iwona Pasławska-Smęder – doktorantka w Wyższej Szkole Filozoficzno-Pedagogicznej Ignatianum w Krakowie
Małgorzata Wątkowska – doktorantka Uniwersytetu Jagiellońskiego

Powyższy scenariusz został zaczerpnięty ze zbioru: „Szukałem Was... Scenariusze lekcji wychowawczych dla pokolenia Jana Pawła II. Szkoła ponadgimnazjalna”, Wydawnictwo Rubikon, Kraków 2005, tel. 012 263 60 76