Uczciwość w sferze religijnej

Zastanawiając się nad naszą postawą wobec Boga, wsłuchajmy się w to, czego On od człowieka oczekuje. Wzywa każdego po imieniu, aby stanął przed Nim, jako dobrym Ojcem, i nasłuchując Jego Słów – pełnił Jego wolę. Jest to życzliwe zaproszenie do spędzania życia w Bożej Obecności. Jednak od razu przychodzą nam na myśl trudności własne i zaobserwowane u innych, jakie wszyscy mamy z podporządkowaniem się tej woli – innej niż nasza własna.

Człowiek wypełniony po brzegi hałasem świata – z trudem słyszy ciche zaproszenie do uległości. Coraz głośniej słyszy o możliwościach, coraz lepiej rozpoznaje własne pragnienia, nazywa swoje uczucia, rozwija dążenia i aspiracje kierujące go coraz dalej od źródła jego osoby – od Boga.

Pozostaje jednak w sercu, nawet najbardziej kamiennym – ślad tęsknoty i poczucia kierunku przeciwnego do kierunku świata – tęsknota za Bogiem, poczucie, do czego każdy z nas jest zapraszany i pociągany. I tu powstaje konflikt. Człowiek chciałby, nie wyrzekając się obranej drogi ku sukcesowi – spełnić i to najgłębiej ukryte pragnienie serca.

Jedno uzyskać, a drugiego nie stracić. Z owego rozdwojenia rodzi się postawa zakłamywania prawdy. Uczciwość wobec Boga wzywa do stanięcia wobec Niego i oddania Mu czci w duchu i prawdzie. To wymaga rezygnacji z części wyzwań świata, wymaga ciągłego oczyszczania serca, woli, rozumu. Wymaga klarowności postępowania zgodnie ze wskazaniami moralności, co jest tak trudne do osiągnięcia w świecie korzyści i ambicji.

Dlatego tak wielu wybiera drogę fałszu. Powlekając powierzchnię swojej egzystencji hasłami służby dla braci, czczenia Boga i wypełniania Jego przykazań – ludzie realizują swoją wolę i poszukują własnego zadowolenia, niezależnie od tego, do czego wzywa ich Boża wola.

Głównym źródłem tej nieuczciwości zdaje się być pragnienie, by samo-stanowić, by nie podporządkować się temu, co proponuje Bóg. Jezus powiedział, że kto chce zachować swoje życie – straci je. Zachowywanie własnego życia to nierezygnowanie z własnych planów. Niewsłuchiwanie się w plan, jaki Bóg ma dla człowieka, powolne tracenie z oczu perspektywy eschatologicznej i zapadanie się w doczesność.

Taki chrześcijanin spełnia nakazane przez Kościół praktyki, bo chce zachować pozór bycia przy Bogu, który stanowi ważny element kultury, którego porzucenie powoduje lęk przed utratą pomyślności. Lęk prowadzi do magicznego pojmowania religii jako sposobu na zapewnienie sobie przychylności niebios. Panu Bogu świeczkę postawić należy, żeby nie opuściło nas szczęście i nie zrobiło się „gorzej”.

Tymczasem gorzej być nie może. Panu Bogu świeczka nie wystarcza, On chce każdego człowieka w całości: z jego ciałem, sercem, duszą i duchem. Chce żyć w przyjaźni i zażyłości z tymi, których stworzył, wybrał i którym dał Swojego Syna, aby mieli życie.

Człowiek powoli odwracający się od Boga, niemogący znieść Jego spojrzenia i wezwania – potrzebuje coraz mocniejszych środków, żeby uzasadniać swoje wybory. Powstaje cały system wytłumaczeń, który z czasem staje się sposobem na życie i utrwaloną postawą. Spełnianie obowiązków chrześcijańskich staje się niezrozumiałym rytuałem, który jest równie dobry, jak każdy inny rytuał, dlatego człowiek taki staje się podatny na wszelkie magiczne formuły, które mogłyby ułatwić mu życie.

Skoro zapomniał o źródle swego szczęścia, skoro pracowicie zatarł w sobie pamięć o swoim odkupieniu z grzechu, skoro więź z Bogiem – Dawcą życia – została zapomniana, nie ma powodu, by ograniczać się tylko do tego jednego tajemniczego rytuału, który przynosi tak niewielki skutek. Chodzenie do kościoła jest nudne i nieefektowne, tymczasem świat oferuje wiele efektowniejszych sposobów na poprawienie swojego losu.

Amulet w postaci krzyżyka czy medalika można „wzmocnić” wizerunkami innych bóstw i mocy, bo im więcej, tym człowiek lepiej chroniony. Skoro bezrozumnie „klepie” się słowa dziecinnej modlitwy, to o ileż ciekawiej brzmią zaklęcia i mantry, które dzięki internetowi dostępne są każdemu, nie tylko wtajemniczonemu.

W ten sposób, pozornie nie porzucając własnej wiary – staje się przeciw Bogu Jedynemu, który jest Bogiem zazdrosnym i w pierwszym przykazaniu danym Mojżeszowi dla Narodu Wybranego powiedział: „Jam JEST! Nie będziesz miał Bogów cudzych obok Mnie!”.

Jednostronnie zerwana więź powoduje, że człowiek nie jest nawet w stanie przerazić się tym grzmiącym Głosem. Nieokreślony lęk, który go uwiera – przestaje mieć jasne odniesienie do Osoby, skoro Bóg przestaje być postrzegany jako Partner, Osoba, Ojciec. Rozmywa się w człowieku Obraz Boga, tak jak z wolna rozmywa się w nim do Niego podobieństwo.

Uczciwość wobec Boga to ciągłe poszukiwanie Go. Ciągła i stała dyspozycja, by iść za Jego głosem. Postawa sługi nie jest ani komfortowa, ani łatwa. Postawa sługi zakłada posłuszeństwo i przekonanie, że Mój Pan lepiej zarządzi moim losem niż ja sam. Że Mój Pan chce mojego dobra i – jako Stojący Ponad mną – wie lepiej, co tym dobrem właściwie jest.

Ci, którzy wzięli swój los w swoje ręce – rzadko sprawiają wrażenie ludzi szczęśliwych, pełnych pokoju i zgody. Podejmują drogę walki i odtąd już stale muszą nią kroczyć. Wykuwają swój los na nowo, wysadzając skały, zasypując strumienie – porzuciwszy drogę wskazaną przez Ojca.

Odwrócenie się od Boga prowadzi ku grzechowi. Odwrócenie się od Boga samo w sobie jest grzechem, ale prowadzi coraz głębiej w zło. Każde zło, które człowiek czyni, ma w sobie coś niszczycielskiego, w pierwszym zaś rzędzie pustoszy i sprowadza pustkę na samego sprawcę. Zło niszczy zawsze, nawet jeśli tego bezpośrednio nie widać.

Fałszerze Boga (zabobony, okultyzm, wróżby, satanizm)

F. Bamonte w książce pt. Opętanie i egzorcyzm pisze, że „Nadzwyczajne działanie złego ducha wobec osoby jest jedną z wielu przykrych konsekwencji, jakie dotknęły ludzkość po grzechu pierworodnym. Jest jedną z wielu władz, jakie złe duchy nabyły nad światem i ludźmi po grzechu naszych prarodziców”.

Jezus Chrystus zwyciężył Szatana i odkupił ludzkość, ale owa ludzkość przywiązuje do tego faktu bardzo niewielką wagę. Poszukując własnej wielkości, człowiek zupełnie nieświadomie może oddać się we władzę sił przeciwnych Bogu – tylko dlatego i aż dlatego, że za daleko od Boga się odłączył, by usłyszeć głos Jego ostrzeżenia przed złem.

Boże przykazania, chroniące człowieka od zguby stoją na straży człowieczej duszy nieśmiertelnej, ale jeżeli człowiek w swej wolności złamie je oddając cześć bóstwom i siłom, których źródeł nie przenika i nie ogarnia, naraża się na śmiertelne niebezpieczeństwo. Oddziaływania złego ducha można doznawać z własnej winy, kiedy stosuje się praktyki zakazane przez Kościół dla uzyskania skutku zgodnego z własną wolą. Korzystanie z czarów i amuletów, zaklęć i zjednywania duchów, to wchodzenie w sfery, które przynależą do złego ducha.

W obecnych czasach zło jest tak dalece wpisane w życie człowieka, tak bardzo złagodzono jego oblicze, że w takie praktyki można wejść zupełnie nieświadomie. Dzieci w przedszkolu z zachwytem chłoną nowe i ekscytujące zabawy andrzejkowe, z zapałem czekają na wróżby i przebieranki ostatniego dnia października. Przejmujemy obce wzorce bezrefleksyjnie i dajemy się oczarować urokowi inności – nie wnikając w jej źródła. A Pismo Święte zakazuje czarów, wróżb, manipulowania własnym losem.

Los chrześcijanina został w akcie Chrztu Świętego oddany w ręce Bogu. Kościół po trzykroć zadał rodzicom pytanie, czego właściwie chcą dla swojego dziecka i czy są tego świadomi. Odtąd do Boga należy się zwracać w każdej sprawie życiowej. W zdrowiu i chorobie. On ciągle JEST blisko człowieka i nie opuszcza go nawet wtedy, gdy ten się odwraca i udaje, że Boga nie ma.

Tymczasem oddawanie się w ręce wróżek i magów, talizmanów i spirytystów jest sprzeniewierzeniem. Nie jesteśmy już swoją własnością, by dysponować nią dowolnie. Dobrowolnie oddaliśmy nasze życie Bogu, który już wcześniej był jego właścicielem i Stwórcą, ale czekał na akt dobrowolności i wolności wyboru człowieka. Oddawszy życie w Jego ręce, nie możemy teraz mówić: nie podoba mi się, że nie jestem piękny, zdrowy i bogaty – to na chwilę pójdę do kogoś, kto wie, jak osiągnąć to, czego chcę. Nie moje „chcę” decyduje o kierunku życia, ale „bądź wola Twoja” – powtarzane w modlitwie Pańskiej. „Ojcze Nasz – bądź wola TWOJA!”, „święć się Imię TWOJE!, przyjdź Królestwo TWOJE”. Nie „moje”!

Wybierając swoją wolę – człowiek wystawia się na wielkie niebezpieczeństwo. Odtąd, skoro dobrowolnie odwraca się od swego Boga – czyni wyłom, dziurę w murze ochronnym, przez którą łatwo wchodzi Wróg. Jesteśmy słabi, po grzechu pierworodnym ciągle bardzo skłonni do złego. Odkupienie, jakie przyniósł Jezus Chrystus, jest faktem i nie podlegamy władzy Szatana – o ile sami mu tej władzy nie damy. Dopóki jesteśmy oddani Chrystusowi – zły duch nie ma wystarczającej mocy, by nas pokonać.

Ciągle musimy toczyć walkę, by opowiadać się po stronie dobra, jednak mocą Jezusa Chrystusa zawsze zwyciężymy. Odkąd dobrowolnie rezygnujemy z Jego panowania nad naszym życiem – stajemy się otwarci na władzę zła. A zło nie chce dobra. Nie bierze nas w posiadanie dla naszego dobra. To jest siła przeciwna Dobru – Bogu. Nie można więc oczekiwać dobra tam, gdzie go nie ma. Dlaczego więc ludzie tak często wybierają zło?

Zło jest podstępne i kusi. Szatan przemawiał do Jezusa na pustyni (Mt 4,1) słodko, mówiąc Mu o rzeczach, których mógł pragnąć: o posiłku po wielu dniach postu, o pewności, jaką mógł uzyskać, wystawiając Boga na próbę, o panowaniu, które nosił w Sobie z racji swojego pochodzenia od Ojca, a które mogłoby stać się źródłem wielkiego zadowolenia.

Zło przybiera pozory dobra i troski o potrzeby człowieka. Człowiek, który nie zna swoich prawdziwych potrzeb, a skupia się wyłącznie na tych doraźnych, bliskich, palących – łatwo da się przekonać, że warto sięgnąć po krótkoterminową premię, która zapewni przyjemność już teraz – co wydaje się o wiele korzystniejsze niż czekanie „wieczność” na wieczność.

Sięgając po krótkoterminowe pseudo-dobro, człowiek zaprzedaje się w niewolę, z której nie jest w stanie wydobyć się sam. Bo choć zło jest wątłe i nieporównywalnie słabsze od Boga – jest jednak o wiele silniejsze od słabego człowieka, który dobrowolnie odciął się od źródła mocy, jakim jest więź z Jezusem Chrystusem.

Zło nie poprzestaje na słabych. Atakuje także osoby przebywające w autentycznej zażyłości z Bogiem, dzięki której moc Boża widoczna jest w ich postawach i czynach, świadcząc o Bożej mocy. Kiedy szatan widzi autentyczną świętość w jakiejś duszy, albo kiedy „odkrywa, że dana osoba jest powołana przez Boga do wysokiej doskonałości świętości i kiedy domyśla się, że przez nią dokonają się wielkie dzieła dla zbawienia dusz, musi przeciwstawić się jej z gwałtowną zaciekłością i bez ociągania toczy z nią bezustanną walkę” (Por. G. Jeanguenin, Il diavolo esiste [Szatan istnieje], Edizioni San Paolo, Cinisello Balsamo 2005, s. 43., cyt. za F. Bamonte).

Uzdrowienie wewnętrzne – odzyskiwanie utraconego piękna

Benedykt XVI powiedział, że: „Jeśli Syn Boży, aby nas zbawić, musiał cierpieć i umrzeć na krzyżu, to z pewnością nie z powodu okrutnego planu Ojca niebieskiego. Przyczyną była poważna choroba, z której miał nas wyleczyć — zło tak wielkie i śmiertelne, że wymagało całej Jego krwi. W istocie to przez swoją śmierć i zmartwychwstanie Jezus zwyciężył grzech i śmierć, przywracając panowanie Boga. Walka nie zakończyła się jednak: zło istnieje i stawia opór w każdym pokoleniu – jak wiemy – również w naszych czasach. (…)

W naszym dzisiejszym świecie, w którym zdają się dominować siły dzielące i niszczące, Chrystus nieustannie kieruje do wszystkich jasne wezwanie: kto chce być moim uczniem, niech wyrzeknie się egoizmu i niesie ze Mną krzyż. Prośmy o pomoc Najświętszą Maryję Pannę, która pierwsza poszła za Jezusem drogą krzyża. Niech Ona pomaga nam zdecydowanie podążać za Panem, by już od teraz, nawet w chwili próby, zaznać chwały zmartwychwstania” (Odkupiciel włącza do swojej misji ludzi gotowych wziąć krzyż. Rozważanie przed modlitwą Anioł Pański 31 sierpnia 2008 r., Castel Gandolfo).

Jezus Chrystus w swojej ziemskiej działalności często dokonywał wypędzenia złych duchów, uwalniał ludzi spod władzy demonów, pokazując, że ma moc uczynić ludzi wolnymi. Jak pisze F. Bamonte: „On nie tylko głosił królestwo Boże, nie tylko przepowiadał nawrócenie przez przebaczenie grzechów skruszonym grzesznikom i dokonywanie uzdrowień osób dotkniętych najrozmaitszymi chorobami, ale także często «wypędzał złe duchy», to znaczy uwalniał osoby, który były opętane lub dręczone, fizycznie i psychicznie przez złego ducha.

Działalność egzorcystyczna jest dla Jezusa misją o niezwykłym znaczeniu, ponieważ uwalniając osoby z niewoli szatana, pokazuje, że jest Panem życia, Odkupicielem i Zbawicielem ludzi, zdolnym uwolnić ich z wszystkiego, co ich niszczy i rujnuje” (F. Bamonte, Opętanie i egzorcyzm). Panowanie Chrystusa nad złymi duchami objawia się w sposobie, w jaki uwalnia człowieka. Nie stosuje skomplikowanych rytuałów i formuł. Rozkazuje, jakby miał bezwzględną władzę.

Jedno słowo sprawia, że oto człowiek zostaje oddany w Jego ręce i duchy nie mają już dłużej nad nim władzy. Jezus jest Synem Bożym i zły duch nie jest dla Niego żadnym partnerem do walki. Samo Jego pojawienie się wzbudzało lęk w duchach nieczystych (por. Mt 8,29). Ewangelia powiada, że On po prostu „wypędzał je słowem” (Mt 8,16; 9,33), „rozkazywał im surowo” (Mk 1,25).

Panowanie Jezusa rozciąga się także na Jego uczniów. On sam udzielił im swojej władzy, nakazując wypędzać złe duchy w Jego Imię. Od tamtej pory Kościół zachowuje tę władzę. „Egzorcyzmy mają na celu wypędzenie złych duchów lub uwolnienie od ich demonicznego wpływu, mocą duchowej władzy, jaką Jezus powierzył Kościołowi” (KKK 1673).

„W egzorcyzmach większych Kościół zjednoczony z Duchem Świętym błaga, aby przyszedł On z pomocą naszej słabości w walce ze złymi duchami, by nie szkodziły wiernym. Ufny w moc owego tchnienia, w jakim Syn Boży po Zmartwychwstaniu udzielił mu Ducha, Kościół działa w egzorcyzmach nie we własnym imieniu, ale tylko w imieniu Boga albo Jezusa Chrystusa, któremu winny być posłuszne wszystkie stworzenia, także diabeł i złe duchy” (De exorcismis et supplicationibus quibusdam, Praenotanda (Wprowadzenie), nr 12, cyt. za F. Bamonte).

Na początku historii Kościoła poddanie się egzorcyzmom miało przygotować katechumenów do przyjęcia chrztu jako daru odmieniającego życie. „Ponieważ w twoim wnętrzu ma zamieszkać sam Duch Święty, przedtem muszą cię opuścić wszystkie duchy nieczyste. To właśnie ich obecność czyniła cię niewolnikiem grzechu, zmierzającym ku zgubie wiecznej. Otóż do wody chrztu winieneś wejść już jako człowiek wyzwolony od tych duchów, które czyniły cię dzieckiem tego świata, dalekim od życia wiecznego” (cyt. za J. Salij, Nadzieja poddawana próbom).

Egzorcyzmy sprawowano na mocy osobistego powołania, dobrej woli, męstwa ducha i łaski. Stopniowo jednak w Kościele Zachodu wprowadzono zasadę, by egzorcyzmy mogli prawowicie odprawiać tylko kapłani i to wszyscy kapłani, bez specjalnego pozwolenia biskupa.

Można uważać, że urząd egzorcystatu został definitywnie ustanowiony w 416 roku, kiedy papież Innocenty I ustalił, iż egzorcyzmy mogą być udzielane przez kapłanów, ale jedynie za zezwoleniem biskupa. Taka dyscyplina obowiązuje w Kościele katolickim po dzień dzisiejszy, jak czytamy w Kodeksie Prawa Kanonicznego w kan. 1172, gdzie ponadto uściśla się, że biskup może udzielić specjalnego i wyraźnego zezwolenia na odprawianie egzorcyzmów wyłącznie kapłanom.

Jak pisze J. Salij OP, zastrzeżenie owo, by egzorcyzmy mogli sprawować wyłącznie kapłani, wynikało z faktu, że podczas tych przedchrzcielnych egzorcyzmów działy się niekiedy rzeczy niewytłumaczalne i niepokojące. „Uczestnicy tych egzorcyzmów byli absolutnie pewni tego, że są naocznymi świadkami klęski złego ducha”. „Nieraz – pisze w roku św. Cyprian z Kartaginy – diabeł chłostany, palony i dręczony ludzkim głosem egzorcystów i potęgą Bożą [znaku krzyża] obiecuje, że już wychodzi z człowieka i go opuszcza” (List 69,15; J. Salij OP, Nadzieja poddawana próbom).

W posoborowym rytuale chrzcielnym znajdziemy słowa potwierdzające konieczność zerwania z magicznymi praktykami, stojącymi w sprzeczności z wiernością Bogu Jedynemu – akt „wyrzeczenia się kultów religii niechrześcijańskich, duchów albo sztuk magicznych”. W akcie tym znajdują się m.in. następujące słowa: „Trzeba, abyście teraz publicznie wyrzekli się tych mocy, które nie są Bogiem, i kultów, które nie prowadzą do czci Boga. Nigdy nie porzućcie Boga i Jego Chrystusa, aby służyć innym mocom”.

Jezus Chrystus przyszedł na świat, aby wykupić nas z niewoli, przywrócić nam wolność i umożliwić powrót do Ojca. Jako chrześcijanie mamy wszelką pomoc do tego, aby odnaleźć naszą drogę i cel. Są one jasno wskazane w Ewangelii, a praktyczne codzienne wskazówki można uzyskać w bieżącej, czułej relacji modlitewnej z Ojcem, pośród wspólnoty wierzących Braci, wsłuchanej w Słowo Boże i sprawującej sakramenty.

Codzienna walka duchowa o utrzymanie tej delikatnej więzi wymaga postępowania zgodnego ze wskazówkami św. Pawła, który wymienia elementy konieczne do podjęcia walki ze złym duchem i zwyciężenia w niej: „Obleczcie pełną zbroję Bożą, byście mogli się ostać wobec podstępnych zakusów diabła. Nie toczymy bowiem walki przeciw krwi i ciału, lecz przeciw Zwierzchnościom, przeciw Władzom, przeciw rządcom świata tych ciemności, przeciw pierwiastkom duchowym zła na wyżynach niebieskich.

Dlatego weźcie na siebie pełną zbroję Bożą, abyście w dzień zły zdołali się przeciwstawić i ostać, zwalczywszy wszystko. Stańcie więc [do walki], przepasawszy biodra wasze prawdą i oblókłszy pancerz, którym jest sprawiedliwość, a obuwszy nogi w gotowość [głoszenia] dobrej nowiny o pokoju. W każdym położeniu bierzcie wiarę jako tarczę, dzięki której zdołacie zgasić wszystkie rozżarzone pociski Złego. Weźcie też hełm zbawienia i miecz ducha, to jest słowo Boże – wśród wszelakiej modlitwy i błagania” (Ef 6,11-18).

Paweł VI pisał, że spoczywa na chrześcijanach „Obowiązek dawania świadectwa swojej wierze (…). Wiara chrześcijanina powinna nie tylko wierzyć, ale się przejawiać; ma ona za zadanie stać się wiarą przykładną, wzorcową, komunikatywną; ma się wyrażać tym, co dzisiaj słusznie nazywamy: świadectwem. (…)

Bo świadczyć Chrystusowi życiem swoim to znaczy przede wszystkim w pełni i mocno trwać przy jego słowie i jego Kościele, a to domaga się wiary mocnej i stale ożywianej, osobistej i kochanej. Czymże byłoby to świadectwo bez tego uprzedniego istotnego warunku? Trzeba się opowiedzieć przez wiarę za Chrystusem; musimy być w zgodzie sami z sobą, praktykując wiarę. Świadectwo wymaga uzgodnienia myśli z działaniem, wiary z uczynkami. (…)

Powinno się rozpoznać, że któryś jest chrześcijaninem, po sposobie jego życia, zanim się go jeszcze usłyszało. To spokojne, jakieś naturalne i odpowiadające człowiekowi apostolstwo przykładu dostępne jest dla wszystkich. Jest ono obowiązkiem wszystkich, bardziej dzisiaj konieczne niż kiedykolwiek. Trzeba być kaznodzieją w milczeniu przez prostotę i promieniowanie życiem” (Paweł VI, Obowiązek dawania świadectwa swojej wierze. Przemówienie podczas Audiencji generalnej, 14 XII 1966).