Dobry biały człowiek

MAŁGORZATA CICHOŃ: – Słyszałam, że stałeś się smakoszem napoju z baobabu... Jak się go przyrządza?

MAREK WOŁKOWSKI: – Po pierwsze trzeba się spieszyć, żeby zebrać owoce baobabu przed małpami, bo to ich przysmak. Rozbija się twardy owoc i wydobywa ze środka biały proszek, który następnie rozpuszcza się w wodzie. W ten sposób powstaje kwaśny sok – w smaku przypomina wodę z kapusty albo ogórków kiszonych. Do tego dodawałem trochę mleka i zmiksowany owoc mango. Taki napój wyjęty prosto z lodówki doskonale gasi pragnienie, np. po przyjściu z pracy.

– Jak to się stało, że na rok wyjechałeś do Zimbabwe?

– Podczas wakacji na Mazurach poznałem wolontariuszy z Salezjańskiego Wolontariatu Misyjnego „Młodzi Światu”. Po powrocie do Krakowa zaangażowałem się w jego działalność i powoli dojrzewałem do wyjazdu na misje. Żeby zarobić na ten wyjazd, pojechałem do Wielkiej Brytanii i tam czekałem na wiadomość, kiedy pojawi się dla mnie możliwość wyjazdu. Wreszcie dostałem upragnionego e-maila. Misjonarze zdecydowali, że najpilniejszy jest projekt w Zimbabwe w miejscowości Hwange (czyt. Hłange).

– Dlaczego wybrali właśnie to miejsce?

– Hwange było kiedyś dobrze rozwijającym się miastem z bogatą kopalnią węgla i największym parkiem narodowym w Zimbabwe. Gdy w kraju zaczęły się problemy ekonomiczne i gospodarcze, region stał się zapomnianym miejscem, pełnym młodych ludzi marzących o lepszym życiu, szkole i pracy. Ich marzenia nie mogły się jednak spełnić, bo w obrębie 350 km nie było szkoły średniej...

– …A Ty miałeś im pomóc te marzenia zrealizować?

– Prowadziłem budowę „Don Bosco Technical College” – szkoły technicznej, która była częścią centrum młodzieżowego. Pracy był ogrom: karczowanie buszu, tworzenie dróg, przepędzanie małp i węży, stawianie budynków, sadzenie drzew... College jest już ukończony. Mówią, że teraz jest to jedyne miejsce w Hwange, które nie tylko żyje, ale jeszcze się rozwija.

– Czym ta budowa różniła się od tych, które prowadziłeś w Polsce?

– Codziennie rano po wspólnej modlitwie stawało wokół mnie ponad 90 osób i nie mogłem powiedzieć do nich tak jak np. w Polsce: „Chłopaki, dziś wstawiamy okna, więc bierzcie narzędzia i róbcie, co trzeba”. Wszystkim należało po kolei wytłumaczyć, jak mają wykonać swoją pracę. Nieraz nie miałem czasu, by się z każdym przywitać. Kiedyś podchodzę do jednego robotnika, widzę, że niby pracuje, ale tak jakoś niemrawo. Pytam go, co się dzieje, a on mi na to, że go dziś nie pozdrowiłem. Musiałem mu podać rękę, zapytać co tam w domu i od razu robota szła lepiej. Taki mają zwyczaj.

– Miałeś jakieś problemy z miejscową kadrą?

– Musiałem być stanowczy. Dawałem ludziom zarobić, ale oni też musieli postępować fair. Gdy „ginęły” narzędzia, mówiłem: wypłata jest w piątek, jeśli do tego czasu rzecz się nie odnajdzie, to potrącamy za narzędzia albo czekamy. Oni doskonale wiedzieli, kto ukradł, więc rzeczy się znajdowały. Chciałem, by zrozumieli, że warto być uczciwym, w końcu razem pracowaliśmy na placówce należącej do księży salezjanów. Zgodnie z duchem ich założyciela, św. Jana Bosko, przy okazji nauki, pracy czy rozrywki należy równocześnie wychowywać. Moi pracownicy nieraz próbowali kłamać, np. jeden z nich nagminnie prosił o pożyczkę. Mówił, że potrzebuje pieniędzy, bo ma chorą żonę w szpitalu, a dowiedziałem się od innych, że ona wyjechała do rodziny i ma się całkiem dobrze...

– A jakie mieli warunki pracy?

– Codziennie mieli dwa posiłki i dwie przerwy, w tym jedną godzinną na poobiednią sjestę. Wiedziałem, że głodny człowiek nie ma ani sił, ani ochoty do pracy, dlatego zatrudniliśmy kucharkę. I to był strzał w dziesiątkę! Choć był kłopot ze zdobyciem pożywienia, specjalnie dla nich jeździłem po mąkę z kukurydzy i mięso. Przy wypłacie dostawali mąkę, cukier, ubrania i materiały szkolne, przesyłane od sponsorów z Włoch. Dawałem te rzeczy za pracę w nadgodzinach. Woleli to niż pieniądze, bo w tamtejszych sklepach prawie nic nie można kupić. W Zimbabwe panowała największa na świecie inflacja, ludzie utracili swój dobytek. Na zakupy i do banku chodziło się z torbami pełnymi bezwartościowych banknotów, wszystko to liczyło się ręcznie, dlatego kolejki były naprawdę długie. Gdy wyjechałem, jako walutę wprowadzono już dolara amerykańskiego.