Zdrowie psychiczne na celowniku

Zagrożenia zdrowia psychicznego

Współcześnie mamy o wiele więcej nowych zagrożeń dla zdrowia psychicznego niż kilkadziesiąt lat temu, ponieważ ewoluują one wraz ze zmianami cywilizacyjnymi. Najbardziej zmienne są zagrożenia wynikające z sytuacji społeczno- ekonomicznej. Ogromny wpływ na zdrowie psychiczne, a zwłaszcza jego kształtowanie, ma środowisko wychowawcze, czyli rodzina i szkoła. Początki kształtowania się osobowości człowieka i jego zdrowia psychicznego mają miejsce w rodzinie. Czyha tu na dziecko wiele zagrożeń takich jak nieprawidłowe postawy rodzicielskie oraz problemy małżeńskie z rozwodem włącznie, które negatywnie wpływają na psychikę dziecka w okresie jej największej plastyczności.

Pewnym zagrożeniem jest również zmiana struktury rodziny, aktywność zawodowa kobiet, przez co dzieci coraz częściej są wychowywane przez instytucje, a nie przez członków rodziny. Jeśli chodzi o szkołę, to najpoważniejszym problemem wydaje się być przemoc fizyczna i psychiczna, a także niedostosowanie wymagań programowych, dostęp do narkotyków itp.

W dorosłym życiu szczególnym problemem mającym wpływ na zdrowie psychiczne danej osoby, a także jej najbliższych, jest bezrobocie. Wiele osób nie radzi sobie ze stresem, a nawarstwiające się złe emocje mogą powodować problemy psychiczne, np. depresję, uzależnienia, zaburzenia odżywiania. Stan chorobowy przynosi ryzyko popełnienia samobójstwa. W Unii Europejskiej popełnianych jest ich około 58 tys. rocznie (75 proc. przez mężczyzn).

Wzmacniać zdrowie psychiczne

WHO realizuje wiele programów w zakładach pracy, wśród ludzi starszych, w krajach słabo rozwiniętych. Pomaga m.in. w zdobywaniu kwalifikacji zawodowych, co dodaje pewności siebie, zwiększa szanse na rynku pracy, wyrównuje różnice społeczne oraz zmniejsza ryzyko wystąpienia depresji.

Nie trzeba jednak czekać, aż obejmie nas któryś z projektów WHO, aby wzmocnić zasoby naszej psychiki. Już od dziś możemy zacząć lepiej się odżywiać, wysypiać się, uprawiać jakiś sport lub przynajmniej chodzić pieszo na uczelnię zamiast podjeżdżać dwa przystanki autobusem. Słowem, zadbać o swoje zdrowie fizyczne. Warto znaleźć sposób na radzenie sobie ze stresem oraz wygospodarować czas na odpoczynek , relaks oraz refleksję.

Nie sposób przecenić owoców poznawania siebie, które może przyczynić się chociażby do lepszego radzenia sobie z emocjami oraz pełniejszego wykorzystywania swoich zdolności i talentów. Nabywanie nowych umiejętności, robienie czegoś twórczego dodaje pewności siebie i wiary we własne swoje możliwości. Poszukiwanie sensu życia, rozwijanie sfery duchowej, wyznaczenie swojej hierarchii wartości i celów życiowych daje poczucie sensowności, zrozumienia świata oraz pomaga radzić sobie z kryzysami oraz trudnymi doświadczeniami, np. cierpieniem. Nie może również zabraknąć wyjścia w kierunku innych ludzi: nawiązywania i pielęgnowania relacji, np. z rodziną i przyjaciółmi, pomagania innym, zaangażowania w działalność publiczną i społeczną.

***

Sygnały ostrzegawcze

Typowe objawy występujące w chorobach psychicznych, których zaobserwowanie wymaga konsultacji psychiatrycznej:

zaburzenia myślenia (rozkojarzenie, porozrywanie wątków myślowych), urojenia, omamy, zmiana uczuć (uczucia nieadekwatne do sytuacji), zmiana zachowania (odmienność zachowania, zachowania dziwaczne), wycofywanie się z życia rodzinnego i społecznego (izolowanie się od otoczenia), zanik inicjatywy, ubóstwo myślenia i wypowiedzi (pustka w głowie), otępienie emocjonalne (tzw. zblednięcie).

***

5 lekarzy na milion osób!

W raporcie z 2011 r. WHO donosi, iż nakłady finansowe na zdrowie psychiczne rocznie wynoszą średnio niecałe 2 dolary na osobę, a w krajach o niskich dochodach jest to mniej niż 25 centów. Wydatki te w 67 proc. idą na utrzymanie szpitali psychiatrycznych. Niemal połowa światowej populacji żyje w krajach, gdzie jeden psychiatra przypada średnio na co najmniej 200  tys. osób.

  Katarzyna Cieślik Zdrowie

Literatura

www.who.int/mental_health/
www.psychiatria.pl
www.odnalezcsiebie.pl
www.nowapsychologia.com
Thomas A. Harris, W zgodzie z sobą i z tobą
Eric Berne, W co grają ludzie. Psychologia stosunków międzyludzkich
Kazimierz Dąbrowski, W poszukiwaniu zdrowia psychicznego
Rudiger Rogoll, Aby być sobą
Amedee Hallier, Dominique Meggle, Mnich i psychiatra rozmawiają o szczęściu
Maciej Bennewicz, Coaching, czyli przebudzacz neuronów
Janet Bray Attwood, Chris Attwood, Żyj z pasją. Odkryj swoje przeznaczenie