Nie musi się rozpaść

Rozwody wpływają mocno na całe społeczeństwo: poprzez osłabienie rodzinnych więzi, zwiększenie podatności na rozpad związku w kolejnych pokoleniach, syndrom „trudnego ucznia”, który pojawia się u wielu dzieci po rozpadzie związku, zaangażowanie w działania przestępcze. Odroczone konsekwencje pojawiają się w postaci gorszych umiejętności komunikacyjnych i społecznych, częstszych samobójstw wśród młodzieży, porzuceń szkoły, osadzeń młodocianych w więzieniach, częstszej bezdomności wśród dzieci. 

Wymierne, negatywne skutki dosięgają gospodarki państw. Przykładowo: w USA straty finansowe, w wyniku rozpadów rodzin oszacowano na 112 mld dol. rocznie (raport „The Taxpayer Costs of Divorce and Unwed Childbearing”), w Kanadzie (obliczenia agend rządu kanadyjskiego) – 7 mld dol. kanadyjskich rocznie. Szacunki wskazują, że zmniejszenie ilości rozwodów o połowę skutkowałoby zaoszczędzeniem w samej tylko Kanadzie ok. 1,8 mld dol.

W Polsce – na podstawie jednych z nielicznych badań o wpływie rozwodów na ekonomię, prowadzonych przez prof. dr hab. Jana Jacka Sztaudyngera – wylicza się, że w latach 1991–2006 przez rozwody wzrost gospodarczy został spowolniony o ponad jedną szóstą.

Ty decydujesz

Rozwiązań, wpływających na umocnienie rodziny, można szukać na wielu płaszczyznach: prorodzinnym systemie prawnym, podatkowym i dofinansowującym (w równowadze w traktowaniu rodzin i osób samotnie wychowujących dzieci). Z doświadczenia innych krajów wynika, że im krótszy okres oczekiwania na rozwód i im mniej  warunków, które trzeba spełnić – tym liczba rozwodów wzrasta. Dobrym rozwiązaniem – wynika z tego – jest dłuższy okres oczekiwania na rozwód, by dać parom dodatkowy czas na refleksję (oczywiście, to w sytuacjach, gdy nie ma zagrożenia zdrowia poprzez agresywnego współmałżonka), obowiązkowymi spotkaniami, podczas których uświadamia się skutki rozwodu, spotkaniami z mediatorem, zwiększeniem możliwości wsparcia w okresach szczególnie trudnych dla małżonków, jak np. pierwszy rok po urodzeniu dziecka. Takie rozwiązania wprowadzają z powodzeniem np. Norwegia czy amerykański Teksas. 

Mimo wielu rozwiązań społecznych i prawnych, główna odpowiedzialność za małżeństwo i decyzyjność spoczywa na małżonkach. Tu możliwości poprawienia kondycji związku też jest mnóstwo – w zależności od stopnia zaognienia konfliktu i od potrzeb. Różnego rodzaju warsztaty dla par (Spotkania Małżeńskie czy małżeńskie weekendy organizowane przez redakcję pisma „Zbliżenia”), coaching osobisty, szkolenia dla par, terapie, mediacje czy zwyczajne bycie razem. To na płaszczyźnie naturalnej. Na płaszczyźnie nadnaturalnej – modlitwa, odwołująca się i „uruchamiająca” łaskę, udzieloną małżonkom w sakramencie małżeństwa.

Pobrali się z miłości, inwestowali wiele w budowanie więzi, złożyli sobie sakramentalną przysięgę. To, że pojawiły się trudności, choćby bardzo silne, to jest przejściowe – z takim nastawieniem małżonkowie znajdą skuteczne rozwiązanie.

Sytuacja rozwojowa i wychowawcza dzieci w rodzinach rozwiedzionych

• Oceny szkolne blisko połowy (47 proc.) dzieci po rozwodzie rodziców pogorszyły się. Tylko 11 proc. dzieci, których rodzice się rozwiedli, uczy się lepiej niż przed rozwodem (z tego 5,2 proc. nieznacznie lepiej)
• Ponad połowa (59 proc.) dzieci z rodzin rozwiedzionych przejawiała zaburzenia wychowawcze (występowały one prawie dwukrotnie częściej niż u dzieci z rodzin pełnych)
• Dzieci z rodzin rozwiedzionych częściej niż dzieci z rodzin pełnych przejawiają zachowania aspołeczne w sytuacjach konfliktowych. Są bardziej buntownicze (15 proc. dzieci z rodzin rozwiedzionych, 6 proc. dzieci z rodzin pełnych), agresywne (17 proc. dzieci z rodzin rozwiedzionych, 11 proc. dzieci z rodzin pełnych) lub nieufne (12 proc. dzieci z rodzin rozwiedzionych, 6 proc. dzieci z rodzin pełnych). Właściwe zachowanie w sytuacjach konfliktowych przejawia 44 proc. dzieci z rodzin pełnych, a tylko 10 proc. dzieci z rodzin rozwiedzionych.

Źródło: Raport Fundacji Mamy i Taty na podstawie badań H. Szczęsnej i H. Cudaka.

Skutki rozwodu rodziców odczuwalne w dorosłym życiu ich dzieci

Zaburzenia osobowości – 80 % respondentów
Negatywny obraz własnej osoby – 78 %
Używanie alkoholu – 64 %
Problemy w pracy – 66 %
Problemy w małżeństwie – 62%
Problemy we współżyciu seksualnym – 62%
Żaden z badanych nie potwierdził, aby rozwód rodziców negatywnie nie wpłynął na jego życie.

Źródło: Badania Józefy Brągiel (do uzupełnienia)