Ząb Bobolusa Jurajskiego pokonał ząb czasu

Neandertalczycy byli masywnie zbudowanymi osobnikami o krępej budowie ciała. Ich twarze były pozbawione podbródka. Mieli okazałe łuki brwiowe i nosy. Byli świetnie przygotowani do życia w srogich warunkach epoki lodowcowej. Jako dobrzy myśliwi polowali nawet na tak ogromne zwierzęta, jak mamuty czy nosorożce włochate.

Potrafili wytwarzać narzędzia np. z krzemienia, drewna czy rogu. Umiejętnie posługiwali się ogniem. Badania sugerują, że troszczyli się o bliskich, a nawet opiekowali się chorymi. Niektóre grupy neandertalczyków praktykowały jednak kanibalizm.

Na pewno nie byli prymitywnymi małpoludami. Ich kultura początkowo miała wiele wspólnego z osiągnięciami naszych bezpośrednich przodków, zamieszkujących wówczas Afrykę i Bliski Wschód. Mniej więcej 55 000 lat temu te kulturowe procesy zarówno u Homo sapiens, jak i u Homo neanderthalensis jakby przyspieszyły. Niemniej jednak ci pierwsi rozwijali się szybciej, by ok. 40 000 lat temu zająć duże połacie Europy. Neandertalczycy zaś, spychani w odległe części kontynentu, wyginęli bezpowrotnie ok. 15 000 lat później. Czemu tak się stało? Na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi.

Kontakt: nauka@niedziela.pl

Znaczenie znaleziska

Do tej pory w naszym kraju odnajdywano tylko narzędzia krzemienne i kości upolowanych zwierząt, świadczące o tym, że neandertalczycy odwiedzali nasze ziemie. Podobnie było na obszarze na północ od Karpat. Badacze uważali, że hominidy tego gatunku, żyjące w tym rejonie, mogły wobec zmarłych praktykować jakieś rytuały, dzięki którym ciała nie zachowywały się. Mogli też nie zostawiać zmarłych w jaskiniach.

Odkrycie w Stajni wydaje się przełomem. Wszystkie zęby pochodzą z warstw środkowopaleolitycznych. Dwa z nich znaleziono w obrębie obiektu, będącego śladem wypełnienia podłużnej jamy. Niektórzy sugerują, że być może mamy tu do czynienia z jakąś formą rytuału pogrzebowego. Badania trwają. Muszą też one wyjaśnić obecność szczątków aż trzech osobników w różnym wieku. Powstaje też pytanie: Dlaczego odnaleziono tylko zęby?

Wykopaliska w jaskini Stajnia są wyjątkową okazją do ratowania zagrożonego dziedzictwa narodowego. Namuliska jaskiń jurajskich przechowują bowiem niepowtarzalny zapis przeszłości naszych ziem. Niestety, są często niszczone.
W ostatnich latach wzrasta liczba aktów wandalizmu. Wielu ludzi na własną rękę poszukuje skarbów i skamieniałości. Tymczasem, instytucje państwowe niewiele robią, by ukrócić ten niecny proceder.
(Fossa)