Znak obecności. Cudowny Medalik - symbolika i znaczenie

Emilia Józefowicz

publikacja 14.11.2011 18:16

Medalik zaczął się bardzo szybko rozprzestrzeniać. Za jego pośrednictwem dokonywało się wiele nawróceń i uzdrowień. Coraz więcej ludzi mówiło o szczególnych łaskach i dobrodziejstwach, których doświadczali w swoim życiu poprzez ufność w opiekę Maryi Niepokalanej, której wizerunek widnieje na medaliku.

Rycerz Niepokalanej 11/2011 Rycerz Niepokalanej 11/2011

 

Symbolika Cudownego Medalika jest ściśle powiązana z tradycją biblijną i odczytanie jej przez ten pryzmat pozwala zrozumieć, jaką prawdę chciała przekazać nam Niepokalana.

Jednocześnie taka wiedza daje pewność, że medalik nie jest żadnym amuletem czy talizmanem, ale jego forma zawiera w sobie konkretne przesłanie o miłości Boga i Jego trosce o nas jako swoich dzieci.

Trochę historii

Wszystko zaczęło się w 1830 r. we Francji. W zaciszu kaplicy klasztornej przy paryskiej ulicy du Bac młoda siostra zakonna, Katarzyna Labouré, przeżyła niezwykłe spotkanie. Podczas wieczornej modlitwy ukazała się jej Matka Boża, która powierzyła Katarzynie konkretne zadanie do wypełnienia - postarać się o wybicie medalika na wzór pokazany przez Maryję. Równocześnie otrzymała obietnicę, że "wszystkie osoby, które go nosić będą na szyi, otrzymają wielkie łaski. Łaski będą obfite dla tych, którzy nosić go będą z ufnością". Widzenie to powtórzyło się trzykrotnie. Katarzyna zwierzała się ze wszystkiego swemu spowiednikowi, ks. Aladel, który początkowo podchodził do sprawy objawień bardzo ostrożnie. Po upływie czasu i rozeznaniu przedstawił tę kwestię arcybiskupowi Paryża, Hyacinthe-Louis de Quélen. Dzięki jego przychylności medalik po raz pierwszy wybito w 1832 r.

Dlaczego "cudowny"?

Medalik zaczął się bardzo szybko rozprzestrzeniać. Za jego pośrednictwem dokonywało się wiele nawróceń i uzdrowień. Coraz więcej ludzi mówiło o szczególnych łaskach i dobrodziejstwach, których doświadczali w swoim życiu poprzez ufność w opiekę Maryi Niepokalanej, której wizerunek widnieje na medaliku. Wzbudziło to zainteresowanie abp. de Quélen, który zlecił dokładne zbadanie jego pochodzenia oraz wydarzeń z nim związanych. W wyniku tych prac wywnioskowano, iż poprzez dobro, które wyraźnie się dokonuje, Matka Boża pragnie potwierdzić prawdziwość objawień s. Katarzyny i przekazać konkretne orędzie światu. Do tego wniosku przychylił się papież Grzegorz XVI, gdy w 1846 r. doszło do głośnego nawrócenia Żyda Alfonsa Ratisbonne'a. Ludzie noszący medalik i doświadczający przez niego różnych dobrodziejstw spontanicznie zaczęli nazywać go "cudownym".

Symbolika awersu

Przy pierwszym spojrzeniu na awers medalika w oczy rzuca się najpierw postać Niepokalanej. Gdy popatrzy się nieco dokładniej, można dostrzec, że stoi Ona na kuli z wypisaną datą "1830", depcząc węża. Z Jej wyciągniętych dłoni wydobywają się promienie, a wokół widnieje napis: "O Maryjo bez grzechu poczęta, módl się za nami, którzy się do Ciebie uciekamy".

Według opisów s. Katarzyny Matka Boża ukazała się jej, stojąc na białej kuli i trzymając w dłoniach glob ziemski ze wznoszącym się nad nim niewielkim krzyżem. Podczas objawienia na palcach Maryi pojawiły się pierścienie, z których promieniujące intensywne światło, symbolizujące Boże łaski, przysłoniło Jej postać. Ręce Niepokalanej pozostały niewidoczne, zaś pod stopami pojawiła się kula ziemska z wężem. Ks. Aladel, któremu Katarzyna zwierzyła się z przebiegu wizji, zaproponował, aby na medaliku przedstawić Matkę Bożą z rękami opuszczonymi, do czego wizjonerka nie była do końca przekonana. Jednak według badaczy spowiednik słusznie zinterpretował przebieg objawienia, opowiedziany mu przez s. Katarzynę.

Awers Cudownego Medalika symbolizuje przede wszystkim misję Maryi jako Tej, która poprzez ofiarowanie całej odkupionej ludzkości Panu, wyprasza u Niego łaski i udziela ich ludziom, co uwidocznione jest w promieniach wychodzących z Jej dłoni w kierunku kuli ziemskiej. Obfitość tych łask, które Katarzyna ujrzała jako wzmagające się światło, prowadzi do zwycięstwa nad złem. Ten aspekt wyrażony jest w geście deptania węża przez Niepokalaną. Maryja jako Ta, która nigdy nie uległa szatanowi i zawsze trwała przy Bogu, wspiera nas w walce ze złem poprzez wypraszanie łask u swego Syna. O tym mówi też inwokacja, umieszczona dookoła Jej postaci. Ponadto awers medalika przedstawia Maryję jako królową świata (stoi na kuli ziemskiej) oraz przekazuje prawdę o Jej Niepokalanym Poczęciu (początek inwokacji: "O Maryjo bez grzechu poczęta..."), co wydaje się istotnym faktem, jako że objawienie z 1830 r. miało miejsce 24 lata przed ogłoszeniem dogmatu o Niepokalanym Poczęciu NMP.

Symbolika rewersu

Centralna część rewersu medalika przedstawia literę "M" ze znajdującym się ponad nią krzyżem, opartym na poprzecznej belce. Poniżej znajdują się dwa serca ustawione w jednej linii: jedno - w koronie cierniowej, zaś drugie - przebite mieczem. Z obu serc wydobywają się płomienie. Całość obrazu dopełnia dwanaście gwiazd, okalających centralną część. Według interpretatorów rewers medalika nawiązuje do pierwszej części objawienia i zrozumienie jego symboliki stanowi punkt wyjścia do prawidłowego odczytania całego przesłania.

 

 

Spróbujmy najpierw wyjaśnić znaczenie pierwszego symbolu - litery "M" oraz krzyża. Nie ma wątpliwości co do tego, że litera "M" oznacza osobę Maryi. Według słów s. Katarzyny podczas objawienia była ona wyeksponowana bardziej niż krzyż, co podaje w wątpliwość fakt, że krzyż ma przedstawiać osobę Chrystusa. Wydaje się mało prawdopodobne, by treść objawienia miała nadawać większą rangę osobie Maryi niż Chrystusa. Jeśli zatem krzyż stanowił drugorzędny motyw objawienia, należy zastanowić się nad właściwą interpretacją jego symboliki. Zgodnie z ikonografią wczesnochrześcijańską, poprzeczna linia u podstawy krzyża oznacza ziemię, a sam krzyż - to znak zbawienia. Nawiązując do treści objawienia, w którym Maryja wznosi ku niebu glob ziemski z krzyżem nad nim, wydaje się właściwym powiązanie jej z symboliką rewersu. W tym świetle litera "M", spleciona z krzyżem na podstawie, jest przedstawieniem Maryi - Matki, która ofiarowuje odkupiony świat swojemu Synowi jako troskliwa opiekunka ludzi - Jego dzieci, dla których stała się także Matką pod krzyżem Jezusa.

Kontynuację obrazu Maryi jako Matki Boga i ludzi stanowi motyw dwóch zranionych serc. Oplecione koroną cierniową Serce Jezusa, umieszczone w jednej linii z przebitym mieczem Sercem Maryi, można odczytać jako znak szczególnej więzi łączącej Matkę z Synem, ich doskonałego zjednoczenia w chwili największego cierpienia na Golgocie. Taka interpretacja znajduje poparcie w Piśmie Świętym: w proroctwie Symeona oraz w testamencie z krzyża. Miłość Maryi do wszystkich ludzi wypływa z Jej macierzyńskiej miłości do Jezusa, który najpierw nas umiłował. Tę prawdę można dostrzec dodatkowo w symbolu płomieni.

Skupmy się teraz na znaczeniu dwunastu gwiazd. W pierwszym projekcie, wykonanym przez ks. Aladel, wieniec z gwiazd znajdował się nad głową Niepokalanej. Symbol ten został najprawdopodobniej przesunięty z awersu na rewers ze względów estetycznych przez jubilera, który wykonał pierwszy model medalika. W tradycji biblijnej liczba dwanaście określa lud Boży, do czego nawiązuje liczba pokoleń Izraela w Starym Testamencie oraz liczba Apostołów w Nowym jako nowego ludu Bożego. Motyw gwiazdy jest przede wszystkim symbolem Mesjasza - Światłości świata. Stąd, wg ks. prof. Rakocego, symbolika dwunastu gwiazd łączy w sobie opisane wyżej dwa spojrzenia: wyobraża Chrystusa jako Baranka Bożego, z którego śmierci rodzi się Kościół. Idąc śladem słów Apokalipsy, na końcu czasów dokonuje się zjednoczenie odkupionego ludu ze Zbawicielem, co znajduje odzwierciedlenie w opisywanym motywie.

Podsumowując, rewers Cudownego Medalika przedstawia jedność Chrystusa z Kościołem, podkreślając jednocześnie postać Maryi jako Bożej i naszej Matki, która ofiarowuje Panu całą ludzkość i wstawia się za nią. W tym kontekście należy spojrzeć na symbolikę awersu, pokazującą rozdawnictwo łask, wyproszonych przez Niepokalaną, która z łaski Bożej została zachowana od grzechu i jako taka ma prawo do tytułu Królowej świata.

Istotę symbolu można dostrzec najpełniej przy jego całościowej interpretacji, jak to czynią badacze i interpretatorzy wizji s. Katarzyny oraz znaczenia Cudownego Medalika. Nie skupiają się oni na wybiórczej analizie poszczególnych motywów, ich formy czy detali, lecz przede wszystkim opierają się na świadectwach ustnych i pisemnych osób bezpośrednio związanych z objawieniami. Podejście takie wydaje się być jak najbardziej słuszne, gdyż szczegóły w rodzaju np. kształtu welonu Matki Bożej, dokładnej formy serc czy liczby ramion gwiazd nie wnoszą wiele do przesłania zawartego w treści medalika. Ponadto mogą się one zmieniać na skutek ludzkich ograniczeń czy braku precyzji od strony technicznej przy próbie ich wizualizacji na samym medaliku. Najważniejsze, by wiedzieć, co naprawdę chciała przez niego przekazać Ta, na której prośbę został wybity.

Medalik w Rycerstwie Niepokalanej

Św. Maksymilian wyczuwał sercem to, co Maryja chciała przekazać, ukazując się s. Katarzynie. Wybrał on Cudowny Medalik jako narzędzie dla rycerzy Niepokalanej w dziele ewangelizacji. Dlaczego? O tym najlepiej mówią jego własne słowa: "Wielu ludzi uciska zło moralne, którego symbolem jest wąż. Na medaliku wąż jest pod stopami Niepokalanej, zgodnie z zapowiedzią Bożą, że Ona zetrze jego głowę. Obraz ten budzi u grzeszników ufność do Najświętszej Panny, stąd modlą się: "O Maryjo bez grzechu poczęta...", a Ona rozsiewa promienie łask, które oświecają umysły i rozpalają serca. Tą drogą następuje nawrócenie i uświęcenie. Druga strona medalika przedstawia dwa serca: Jezusa i Maryi, przypominając oddanym Niepokalanej, że głównym motywem ich działalności jest miłość Serca Jezusowego, którą chcą też wszystkich zapalić przez Niepokalaną, przez kochające Ją serca".