KS. IRENEUSZ SKUBIŚ: – Skończyła Siostra medycynę, a potem wstąpiła do sióstr franciszkanek. Jak to się stało?

S. MARTA KOZAK SCSC: – Myślę, że tak najbardziej prawdziwie i głęboko powołanie pozostaje zawsze tajemnicą również dla osoby, która została powołana. Do końca nie umiemy wytłumaczyć, dlaczego. Kiedy odkrywałam moje powołanie, pomyślałam, że to jest trochę tak jak z zakochaniem. Jeżeli chłopak poznaje dziewczynę i zakochuje się w niej, to ona dla niego jest najpiękniejsza i najwspanialsza, chociaż ktoś mógłby powiedzieć, że obok są piękniejsze i wspanialsze. Jest coś takiego, co zaczyna się odczuwać w sobie, a co pociąga, wzywa. I jeżeli się współpracuje z Bogiem, z Jego łaską, nie chce się od tego uciec – jest to pewien głos i siła, która człowieka zadziwia i prowadzi do działań, których po ludzku tak do końca wytłumaczyć nie można. Po 10 latach życia zakonnego mogę powiedzieć, że nie żałuję, iż poszłam za tym głosem. Pan prowadzi każdego z nas przez życie takimi drogami, których nigdy nie zaplanujemy i nie możemy przewidzieć.

Dlaczego zakon franciszkański? Myślę, że z jednej strony jest to konsekwencja słuchania i pozwolenia się prowadzić, a z drugiej – na pewno wybór zgromadzenia był związany z historią mojego życia, dorastającej dziewczyny związanej ze środowiskiem franciszkańskim, z duszpasterstwem prowadzonym przez ojców kapucynów. Ten duch był mi bliski i m.in. także dlatego wstąpiłam do tego zgromadzenia. Oczywiście, dopiero później człowiek odnajduje się naprawdę w tym sposobie życia i duchowości.

– Jakie są duchowość i charyzmat sióstr kapucynek?

– Pełna nazwa naszego zgromadzenia brzmi: Siostry Kapucynki Najświętszego Serca Jezusa. Jego duchowość jest bardzo mocno związana z kultem Serca Jezusowego, czyli z kontemplacją Serca Jezusa i modlitwą do Niego, po to, by miłość, którą się czerpie z modlitwy, nieść potem ubogim i potrzebującym, by realizować ją w służbie. Cechą charakterystyczną duchowości kapucyńskiej jest prostota życia. Żyjemy we wspólnocie międzynarodowej, z siostrami z Włoch. Wielu ludzi zwraca uwagę, że mamy we wspólnotach bardzo bliskie, rodzinne kontakty; staramy się budować relacje serdeczne, ciepłe i czynić nasze domy otwartymi na ludzi ubogich, w prostocie i radości franciszkańskiej.

– Czy charyzmat sióstr kapucynek ma szansę rozwoju w Polsce?

– On już się rozwinął! Zgromadzenie jest w Polsce obecne od ok. 28 lat i przez ten czas Pan błogosławił nam, dając powołania. Rozwijamy nasz charyzmat m.in. prowadząc domy dziecka. O dzieciach, które w nich żyją i które wychowujemy, mówimy, że to są nasze dzieci, gdyż dzielą one życie razem z nami: jadamy wspólnie posiłki, z malutkimi dziećmi, które potrzebują opieki, siostry praktycznie razem mieszkają, mamy wspólne wyjazdy itd. Charyzmat naszego zakonu związany jest także z pracą z młodzieżą, z pracą w parafii, z wychodzeniem do ludzi potrzebujących. Mamy być z ludźmi, wychodzić naprzeciw ich potrzebom.

– Obecnie bardzo mocno rozwija się kult Miłosierdzia Bożego. Czy kult Serca Jezusowego nawiązuje również do idei Bożego Miłosierdzia i czy ta idea ma swoje miejsce także w Waszym zgromadzeniu?

– Oczywiście, bo przecież Miłosierdzie Boże wypływa bezpośrednio z Serca Jezusa, będącego „miejscem”, w którym szukamy przebaczenia, miłości i miłosierdzia. Kult Miłosierdzia Bożego nie jest bezpośrednio związany z duchowością zaszczepioną nam przez naszego założyciela, ale jako siostry kapucynki nosimy go mocno w sercu. W naszym zgromadzeniu bardzo żywa jest tradycja adoracji eucharystycznej. W polskich wspólnotach dbamy o to, aby modlić się też wtedy Koronką do Bożego Miłosierdzia. Ten kult i ta nasza tradycja przeszły już do włoskiej rzeczywistości i  są żywe w naszym zgromadzeniu.

– Wspomniała Siostra o założycielu...

– Bardzo się cieszę, że mogę o nim powiedzieć, i to akurat teraz, kiedy obchodzimy 100. rocznicę jego śmierci. To ksiądz (diecezjalny) z diecezji Messyna – Franciszek Maria di Francia (19 II 1853 – 22 XII 1913). 22 grudnia 2013 r. został uroczyście otwarty rok jemu poświęcony (zakończenie będzie 22 grudnia br.).

Ks. Franciszek przeżył całe swoje kapłańskie życie w Messynie na Sycylii. Był to bardzo ubogi region Włoch. W związku z kataklizmami, trzęsieniem ziemi, wieloma chorobami, ubóstwem ludności – zwłaszcza zamieszkującej małe miejscowości, było tam wiele dzieci opuszczonych i sierot. Ideą naszego założyciela i współzałożycielki – m. Weroniki (Natalia Briguglio) było stworzenie zgromadzenia, które wyszłoby naprzeciw potrzebom tamtego miejsca i tamtych czasów. Tak powstała pierwsza wspólnota, która szybko zaczęła przygarniać pierwsze sieroty.

Nasz założyciel bardzo aktywnie prowadził działalność duszpasterską pośród ubogiej ludności z tamtych okolic. Jego proces beatyfikacyjny jest dziś otwarty – proces diecezjalny został już zakończony, prawie ukończone jest też tzw. Positio. Starszy brat naszego założyciela – Annibale Maria di Francia, wraz z którym Franciszek zaczynał swoją działalność, jest już kanonizowany. W pewnym momencie ich drogi się rozeszły i Annibale założył dwie rodziny zakonne – Zgromadzenie Księży Rogacjonistów Serca Jezusowego oraz Zgromadzenie Córek Bożej Gorliwości (FDZ), a nasz założyciel Franciszek powołał do życia zgromadzenie sióstr kapucynek.

– A kim była współzałożycielka Waszego zgromadzenia?

– M. Weronika Briguglio była jedną z pierwszych dziewcząt, które wstąpiły do zgromadzenia założonego przez Annibale. Po pewnym czasie wraz z kilkoma siostrami zdecydowała się oddzielić od wspólnoty – potrzebowała głębszej formacji. I to były początki naszego zgromadzenia. Później wspólnota licząca już kilka sióstr zaczęła przygarniać pierwsze sieroty, dziewczęta. I właściwie pozostało to jako duch apostolstwa – tworzenie domów rodzinnych, by przyjmować młodzież ubogą i potrzebującą. Charakterystyczne dla naszego założyciela jest to, że sam znajdował dzieci na ulicach. Kiedy przyprowadzał dziecko do sióstr, zawsze mówił: „Nie ma nikogo, więc jest nasze. Przyjmijcie je i opiekujcie się nim”.

– Czy ten duch pochylenia się z miłością nad biednymi dziećmi można obserwować i dzisiaj w Waszym zgromadzeniu?

– Oczywiście, także przez działalność, którą zgromadzenie prowadzi w Polsce, m.in. domy dziecka. Jak już wspomniałam, siostry są też zaangażowane w prace w parafiach, prowadzą grupy parafialne, mają kontakt z młodzieżą – także poprzez katechezę. Mają więc szansę realizować swój charyzmat i ducha.

We Włoszech również prowadzimy domy dziecka. Takie placówki mamy też w Kolumbii – tam są ogromne potrzeby. Charyzmat ten jeszcze bardziej realizowany jest przez szkoły i przedszkola, które dają szansę na naukę dzieciom z bardzo ubogich rodzin.

– Jak Wasze zgromadzenie odbiera dziś głos papieża Franciszka, zwracającego uwagę świata na biednych i najuboższych?

– Ten głos odbieramy także jako bezpośrednio skierowany do nas, jako wezwanie do wierności ideałom naszego założyciela – ten rok przeżywamy jako czas szczególnego słuchania i szczególnych darów Ducha Świętego, jako rok łaski. Dla mnie osobiście jest to także okazja do przyjrzenia się mojej wierności, ponieważ nasze bycie z ubogimi nie będzie w pełni wartościowe i rzeczywiście prawdziwe, jeżeli nie będzieny żyć jako osoby ubogie – zarówno indywidualnie, jak i wspólnotowo. Chodzi bowiem nie tylko o to, żeby służyć ubogim, ale też żeby solidarnie dzielić z nimi życie. Jest to wezwanie do pewnego rachunku sumienia, zweryfikowania wartości, którymi się kierujemy.

– Skończyła siostra medycynę w Lublinie...

– Medycyna jest jednym z elementów mojego życia, jednak nie najważniejszym. W momencie, kiedy rozeznawałam moje powołanie, faktycznie wiązała się z pewnym pytaniem i bardzo konkretną wewnętrzną walką. Z doświadczenia kilku lat mogę powiedzieć, że medycyna była dla mnie jedną z wartości, które oddajemy w ręce Pana, na służbę Jemu, bez stawiania warunków. Tak jak zresztą wiele innych wartości, które poświęca się np. w życiu rodzinnym – jest to jeden z elementów pozostawiania. Z drugiej strony doświadczam tego, że na każdym etapie życia zakonnego trzeba to ciągle oddawać na nowo, z nową świadomością i chyba głębiej, ale też Pan wiele rzeczy oddaje w taki sposób, w jaki się nie spodziewamy.

Jeżeli bym mogła coś powiedzieć młodym dziewczynom, które pytają o swoje powołanie, to podzielę się osobistym doświadczeniem. W mojej walce związanej z odpowiedzią Bogu – co wcale nie było łatwe i oczywiste, bo kiedy zaczęłam słyszeć w sobie Boży głos, nie były to moje plany na życie – w pewnym momencie uświadomiłam sobie, że ja mogę Bogu odpowiedzieć: nie, że mogę zagłuszyć w sobie Jego głos, ale moje życie będzie wtedy jakby stracone, nieudane, ponieważ będzie życiem wbrew Jego woli. To dało mi dużą odwagę do przezwyciężenia moich wątpliwości i oporu. W samym momencie decyzji jest trochę tak, że trzeba zamknąć oczy i bardzo mocno zaufać, jednak z perspektywy ponad 10 lat od mojej decyzji mogę powiedzieć, że warto – bo jest to droga przygotowana przez Kogoś, kto zna nas o wiele lepiej, kocha nas nieskończenie i chce nam dać życie naprawdę pełne.