Historia i pamięć o 1 września 1939 r.

Początek II wojny światowej

Odnotujmy jednak, że 3 września Wielka Brytania i Francja wypowiedziały wojnę Niemcom, co spowodowało, że lokalna wojna stała się wojną europejską. W kolejnych dniach września wojnę Niemcom wypowiedziały: Australia, Nowa Zelandia, Południowa Afryka, Kanada. Wojna przynajmniej formalnie stała się wojną światową.

Polskie władze odrzuciły żądania niemieckie zmierzające do zwasalizowania II RP. Niepodległość, wolność i Ojczyzna to nie towary do handlowych negocjacji. Polityka Warszawy znalazła pełne poparcie polskiego społeczeństwa. W tym sensie Polacy byli o wiele lepiej przygotowani do obrony suwerenności i wolności niż Francja czy Wielka Brytania. Potwierdzili to w czasie obu okupacji, niemieckiej i radzieckiej, tworząc Polskie Państwo Podziemne, w tym AK.

1 września III Rzesza bez wypowiedzenia wojny, gwałcąc traktat o nieagresji z 1934 r., zaatakowała Polskę. Miała dwukrotną przewagę liczebną i jeszcze większą przewagę materiałową. Mając takie atuty, liczyła, że zakończy wojnę w 10-14 dni. W istocie wojna trwała 5 tygodni. Podobnie w 5 tygodni III Rzesza podbiła Francję, wspieraną przez armię brytyjską, wcześniej Holandię (w cztery dni) oraz Belgię, a Jugosławię Niemcy zajęli w 10 dni.

Atak wojsk ZSRR

Z pewnością wojna niemiecko-polska trwałaby dłużej, gdyby nie atak ze wschodu wojsk ZSRR w nocy z 17/18 września, bez wypowiedzenia wojny i z pogwałceniem traktatu o nieagresji z 1932 r. Polska zatem jako pierwsza stawiła opór zbrojny zarówno nazizmowi, jak i komunizmowi. I tutaj dochodzimy do kluczowego momentu, jakim bez wątpienia był traktat sojuszniczy radziecko-niemiecki z 23 sierpnia 1939 r., zwany układem Ribbentrop-Mołotow.

To nie przypadek, że oba państwa totalitarne tak łatwo się porozumiały, gdyż jedno i drugie głosiło pochwałę agresji i wojny. Traktat przewidywał podział Europy na dwie strefy okupacyjne: na strefę niemieckiej i radzieckiej okupacji, pierwotnie wzdłuż linii rzeki Wisły, a ostatecznie wzdłuż rzeki Bug. Oba państwa wspierały się w polityce dalszych podbojów. Komuniści francuscy i belgijscy wzywali do walki z Belgią i Francją, a III Rzesza militarnie i dyplomatycznie popierała agresje Kraju Rad. Jeszcze w 1939 r., po aneksji połowy Polski, Moskwa zaatakowała Finlandię, przesuwając granicę na zachód, a w 1940 r. zaanektowała Litwę, Łotwę i Estonię oraz zajęła należące do Rumunii Bukowinę i Besarabię.

Zaprzeczanie prawdzie – polityka historyczna Rosji

Współcześnie Federacja Rosyjska, która uznała się za spadkobiercę państwa i tradycji Kraju Rad, uważa Stalina za zdolnego menedżera i męża stanu, a nie za jednego z największych w dziejach ludzkości zbrodniarza, tym samym jego dzieło z 23 sierpnia też musi mieć opinię dzieła mądrego i dojrzałego. Dlatego częścią polityki historycznej Rosji stało się zaprzeczanie prawdzie. Ale – jak wiemy – dobrosąsiedzkie stosunki nie mogą być budowane na kłamstwie. Zresztą historycy rosyjscy o zbrodniczym charakterze układu z 23 sierpnia pisali już w okresie pieriestrojki i nie zmienili zdania.