Dzieci autystyczne w klasach integracyjnych

Kolejną istotną sprawą jest przystosowanie pomieszczenia klasowego do potrzeb dziecka autystycznego. Przede wszystkim należy dbać o jego niezmienność, a ewentualne korekty otoczenia wprowadzać powoli przy współudziale ucznia. Ważne jest również zapewnienie dziecku realizacji zachowań stymulacyjnych np. poprzez wstawienie do klasy bujanego fotela, materaca, czy zorganizowanie kącika z ulubionymi zabawkami dziecka. Dzięki temu poczuje się ono bezpieczniej, a przeżywane lęki i niepokoje będzie mogło rozładować w sposób nie zagrażający innym i własnej osobie.

Brak wiedzy o autyzmie może być przyczyną błędnej interpretacji zachowań dziecka, co może wpływać na tworzenie negatywnego wizerunku dziecka autystycznego w klasie i jego alienację. Tymczasem większość zachowań dziecka autystycznego ma podłoże nieświadome, a więc nie powinny one podlegać takim samym kategoriom oceny jak u pozostałych pełnosprawnych uczniów [3].

Nauczyciel musi umiejętnie stopniować trudności, motywować dziecko do nauki i kontroli własnego zachowania, współpracować z rodziną i wspierać ją w rozwoju dziecka autystycznego. Istotne jest również ciągłe doskonalenie kwalifikacji zawodowych nauczycieli wspomagających w zakresie autyzmu i dostosowywanie programu zajęć rewalidacyjnych do indywidualnych potrzeb dziecka.

Zgodnie z Rozporządzeniem MENiS z dnia 07 stycznia 2003 w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach [4], szkoła powinna zapewnić uczniom niepełnosprawnym pomoc psychologiczno-pedagogiczną, a w szczególności zajęcia psychoedukacyjne i specjalistyczne: korekcyjno-kompensacyjne, logopedyczne, socjoterapeutyczne i inne o charakterze terapeutycznym). W dalszej kolejności podstawą do wprowadzania zajęć mających na celu wyrównywanie braków edukacyjnych powinno być osiągnięcie zadowalającego efektu w zachowaniu społecznym dziecka.

Nauczanie dzieci autystycznych w klasach integracyjnych wymaga dodatkowych uregulowań organizacyjno-prawnych, m.in. zapewnienia dzieciom autystycznym większej liczby godzin rewalidacyjnych (obecnie przyznawane są przeciętnie dwie godziny w ciągu tygodnia), stworzenia możliwości przechodzenia dziecka w tryb nauczania indywidualnego w sytuacjach kryzysowych. Czasami bowiem wystarczy kilka dni indywidualnej pracy z dzieckiem, aby opanować jego negatywne nastroje, uspokoić go i przywrócić na łono klasy. Ponadto szkoły powinny w większym stopniu integrować rodziców dzieci autystycznych z rodzicami uczniów zdrowych.

****

Katarzyna Patyk – doktorantka na wydziale pedagogicznym Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
 

3. B. Mazurek, Nauczyciel w klasie integracyjnej, „Wychowawca”, nr 10/1999, s. 24.
4. Rozporządzeniem MENiS z dnia 7 stycznia 2003 w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. Nr 11, poz. 114)