Duszpasterstwo sosny

Każdy potrzebuje wspólnoty życia duchowego. Jej brak jest poważnym zagrożeniem. Czy formacja seminaryjna i późniejsze ramy życia księży stwarzają szanse życia duchowego? Czy po wyjściu z seminarium księża znają prawdziwe ludzkie – a zatem i swe własne – problemy? Czy są przygotowani do zmagania się o wiarę, do stawania wobec licznych dylematów? Słuchając opinii seminarzystów i księży oraz obserwując konflikty, a nawet skandale, można zaryzykować opinię, że nie. Wizytacja, którą komisja Stolicy Apostolskiej przeprowadziła w polskich seminariach duchownych, miała przynieść odnowę formacji seminaryjnej. Niewątpliwie warto iść tym tropem dalej.

In persona Christi

Wobec nowych wspólnot pojawiają się zarzuty o przejmowanie przez świeckich funkcji księżowskich, a nawet władzy w parafiach. Jednak uczestnictwo prezbiterów jest konieczne i niezbędne dla wspólnot, a co więcej – stanowią one dla nich samych wielką pomoc. Zacytuję prezbitera z Neokatechumenatu, który po 15 latach doświadczenia we wspólnocie pisze, że jest ono „piękne, bo przez wspólnotę rzeczywiście doświadcza się Kościoła jako Oblubienicy, wchodzi się w bardzo osobistą i osobową relację z konkretną wspólnotą. Nie jest to grono ludzi, które można sobie dobrać według własnego upodobania” – stwierdza Stanisław Łucarz SJ.

Wyjaśnia, że zwracanie się per „ty” usuwa dystans związany z rolą księdza, daje poczucie akceptacji, wyrażanej też przez krytykę. „Księdzu bardzo ciężko jest zdjąć z siebie ciężar powinności bycia wzorem do naśladowania dla świeckich – oświadcza. – Mnie ten ciężar pomogła zdjąć wspólnota. Doświadczyłem, że bardziej mnie kochają i potrzebują takiego, jaki jestem, niż takiego, jakim według ogólnie przyjętych standardów powinienem być”.

Ks. Łucarz uważa, że to uwalnia od aktorstwa, a uświadamia rolę – np. w Eucharystii czy spowiedzi – działania in persona Christi. „To tajemnica powołania, rodząca z jednej strony w księdzu napięcie pomiędzy własną zwyczajnością i słabością a niezwykłością wybrania, a z drugiej, wśród świeckich w duszpasterstwie tradycyjnym przynosząca czasami zgorszenie, kiedy ta zwyczajność i słabość mocniej się ujawnią. We wspólnocie natomiast sytuacje takie stają się okazją do żywego doświadczenia, jak Bóg jest mocny w ludzkiej słabości”.

Jezuita podkreśla, że w sytuacji wspólnot, w których brak przebitera, niejednokrotnie się one rozpadają: „Przyczyny są jasne i wynikają z samej natury Kościoła: wspólnota chrześcijańska, która żywi się Słowem Bożym i Eucharystią, nie może pozostać sobą bez żywego związku z Kościołem hierarchicznym. Owszem, charyzmat i hierarchia zawsze pozostają w pewnym napięciu, lecz bez tego napięcia nie ma duchowego rozwoju...” („List” 2/2004).

Duch

Jan Paweł II dostrzegł w nowych wspólnotach powiew Ducha Świętego, który może odnawiać Kościół. A Benedykt XVI w „Liście na Rok Kapłański” pisze: „Cieszę się, że mogę skierować do kapłanów, w tym dedykowanym im roku, szczególną zachętę: by potrafili pojąć nową wiosnę, którą Duch rozbudza w naszych dniach w Kościele, nie na poślednim miejscu poprzez nowe ruchy kościelne i nowe wspólnoty (...). »Duch jest różnorodny w swoich darach (...) Tchnie tam, gdzie chce«. Czyni to nieoczekiwanie, w miejscach nieoczekiwanych i w formach wcześniej niewyobrażalnych (...), ale ukazuje nam także, że działa On, mając na względzie jedno Ciało, i że działa w jedności jedynego Ciała”.

Spotkać można niekiedy rozróżnienie dwóch typów duszpasterstwa: dyni i sosny. To pierwsze, nastawione na szybkie, ilościowe efekty przynosi je, lecz trwają one krótko, zgodnie z przypowieścią Jezusa o budowie domu. Duszpasterstwo sosny ukierunkowane jest długofalowo: nie przynosi natychmiastowych powodów do zadowolenia, lecz buduje solidne podwaliny pod dom, który nie rozpadnie się pod naporem przeciwności.