Odnowienie naszej wiary

KS. PRAŁ. ZBIGNIEW SUCHY: – Kontynuujemy na łamach „Niedzieli” nasze refleksje na temat synodu, który odbył się w Rzymie w dniach 7-28 października 2013 r., a dotyczył nowej ewangelizacji. Pod datą 8 października 2012 r. Ksiądz Arcybiskup zanotował trzy ważne aspekty związane z nową ewangelizacją. Czytamy tam, że drogą nowej ewangelizacji jest odnowienie naszej wiary, ale przy zachowaniu wierności tradycji Kościoła. Co oznacza to wskazanie?

ABP JÓZEF MICHALIK: – Zauważamy dzisiaj bardzo wyraźną tendencję do separowania się nowych twórców od kultury chrześcijańskiej przeszłości – jest to podważanie jednego z fundamentów Europy, zwłaszcza dotyczących wizji świata, rozumienia człowieka i poczucia odpowiedzialności za rzeczywistość, w której żyjemy, fundamentów płynących z naszego chrześcijańskiego „wierzę”. Chrześcijaństwo opiera się na przesłaniu Jezusa, które zostało zapisane przez Ewangelistów, ale też przyjęte przez lud żyjący tą wiarą, przez tradycję. Wielka tradycja chrześcijańska zawiera także wielką dziejową mądrość i nabiera wyrazu właśnie w małych, ludzkich tradycjach, mających związek z tradycją ewangelijną – chociażby w przysłowiach ludowych, w sposobie zachowania, w reagowaniu na różne sytuacje. Przez wiele setek lat ludzie czerpali z tej mądrości i żyli w tak rozumianej kulturze. Dzisiejsze zerwanie z tradycją jest odejściem od wielkich doświadczeń tysiącleci. To nie jest rzecz bez znaczenia. Dla chrześcijan jest to punkt egzystencjalny, decydujący o naszym być albo nie być. Jeśli chrześcijaństwo odejdzie od tradycji, to odejdzie od Ewangelii, ponieważ to jest nierozłączne, jedno wyraża się i przedłuża w drugim. Warto korzystać z doświadczeń przeszłości.

– Czy mógłby Ksiądz Arcybiskup przytoczyć przykłady działań, w których dobra wola odnowienia przejawów wiary realizowana była przez zerwanie z tradycją Kościoła, a przez to nie przyniosła oczekiwanych owoców?

– Stało się tak chociażby podczas reformacji chrześcijaństwa, ale w oderwaniu od tradycji, co przyniosło wiadome efekty niezwykłego rozbicia kościołów reformowanych. Ostatnio doświadczyliśmy osłabienia dynamizmu ewangelizacyjnego w efekcie promowania przez niektórych, nawet wybitnych teologów, tzw. anonimowego chrześcijaństwa. Twierdzili oni, że do przekazu chrześcijańskiej wiary wystarczy świadectwo – zachowuję się tak, jak wierzę i daję przez to świadectwo wiary w Pana Boga i wierności Jego przykazaniom, ale nikomu nie mówię, jakie źródło ma moja postawa. Jest to błędna koncepcja, ponieważ człowiek nawiązuje kontakt z drugim człowiekiem właśnie przez słowo. Pan Jezus wyraźnie polecił nam: „Idźcie i nauczajcie wszystkie narody” (por. Mt 28, 19), domagając się tego, abyśmy dawali świadectwo naszej wiary nie tylko czynem, ale i słowem. Oczywiście, to słowo ma rodzić czyn, bo wiara bez uczynków jest martwa, ale przepowiadania pominąć nie można. Św. Paweł mówił: „Jakże mieli uwierzyć w Tego, którego nie słyszeli? Jakże mieli usłyszeć, gdy im nikt nie głosił? Jakże mogliby im głosić, jeśliby nie zostali posłani?” (por. Rz 10, 14b-15a). Myśmy zostali posłani – każdy chrześcijanin przez chrzest został posłany, aby głosić prawdę o nadziei zbawienia. Jakie by to było posłanie, jeśli rodzice nie przekazaliby dziecku wiary, nie uczyliby modlitwy, nie mówiliby o Bogu i o sposobie zachowania Bożego prawa? Głoszenie wielkiej prawdy o zbawieniu jest naszą piękną misją wobec świata. Papież Jan Paweł II wielokrotnie powtarzał, że Chrystusa nie można zatrzymać dla siebie, bo Jego wolą jest, abyśmy radość z wiary i nadzieję zbawienia przekazywali innym. Bóg jest Ojcem dla wszystkich. Dlatego tak ważna jest nasza pomoc innym na ich drodze odkrywania kontaktu z Bogiem, na drodze do zbawienia.

– Bardzo interesująca jest druga konstatacja Księdza Arcybiskupa: „wskazywać na nowe znaki wiarygodności”...

– Jest ich wiele, chociażby właśnie wspomniana umiejętność włączania innych ludzi w życie wiarą. Chrześcijanin autentyczny nie jest egoistą, nie martwi się tylko o własne zbawienie, jest człowiekiem zatroskanym o chwałę Boga i o zbawienie drugiego człowieka. Jest to też efekt wierności tradycji, o czym już wspomnieliśmy, ale również tego domaga się właściwa antropologia, czyli spojrzenie na człowieka – kim jest, jaki jest cel jego życia i sposób jego realizacji. Ważną pomocą jest poprawna znajomość człowieka, jego wielkości, ale i słabości, a także chrześcijański optymizm, wyrażający się w nadziei zbawienia. W naszym zmaganiu z egoizmem, z grzechem nie jesteśmy sami. Wiarygodność naszego przesłania wyraża się w chrystocentryzmie, w świadomości, że Chrystus znajduje się w centrum naszego życia, że On jest centrum świata, że jest – jak nazywa Go Pismo Święte – „najpiękniejszym z synów ludzkich” (por. Ps 45, 3a), jest Tym, do którego zmierzała cała przeszłość i z którego wypływa przyszłość. Ważne jest pytanie, jak tego Chrystusa ukazujemy: czy tylko jako sędziego, czy też jako Tego, który dźwiga mój krzyż razem ze mną, który jest dla mnie prawdziwym przyjacielem, który karmi mnie prawdą, mądrością i łaską. Często zdarza się, że ludzie odchodzą od wiary, bo mają fałszywy obraz Boga.

Kolejnym znakiem wiarygodności wiary Kościoła powinna być poprawna eklezjologia. Prawdziwa cywilizacja europejska, i w ogóle cywilizacja jako taka, jest niemożliwa bez uwzględnienia w człowieku jego potrzeb duchowych, jego przeznaczenia i przyszłości po śmierci. Kościół chce dzisiaj przypomnieć o powszechnej zbawczej woli Boga i Kościoła. Powszechna zbawcza wola to uniwersalizm – nie ma ani jednego człowieka, który byłby wyłączony ze zbawczego Bożego planu. Kościół wszystkim głosi tę dobrą nowinę, nie zamyka dróg zbawienia, mówi, że nawet jeśli ludzie nie znają Ewangelii, ale żyją według tego, co im Bóg wpisał w serca, według prawa naturalnego,

to też będą zbawieni. Kościół jest bardzo otwartym i niezazdrosnym stróżem prawdy zbawczej.

Wielkimi znakami wiarygodności Kościoła są współcześni męczennicy – tysiące ludzi zabijanych w różnych krajach świata za wyznawanie Chrystusa. Kościół ma dziś rzesze współczesnych świętych. Jesteśmy także obecnie świadkami wielkich nawróceń, tego, że ludzie odnajdują Chrystusa, wracają do Kościoła i stają się świadkami wiary.

Trzeba pamiętać, że najważniejszym autorem nowej i każdej ewangelizacji, czyli skutecznego przekazywania wiary, jest Duch Święty. Bóg jest współautorem tego, co się dzieje w sercu człowieka, jest pierwszym teologiem – jak mówiła Edyta Stein. On sam otwiera człowieka na prawdę o sobie. Celem ewangelizacji nie jest jedynie pozyskiwanie nowych wyznawców dla Kościoła katolickiego, ale pogłębienie wiary, wzrost Ciała Chrystusowego, wzrost znajomości prawdy, umocnienie nadziei zbawienia w konkretnym człowieku.