Znamiona Kościoła

Apostolskość odnosi się do apostołów, a więc odsyła ku początkom chrześcijańskiego posłannictwa. Przypomnijmy sobie, co rozumiano w przeszłości pod pojęciem „apostoł”. W klasycznym języku greckim słowo „apostoł” używane jest nie tyle w odniesieniu do osoby, ile raczej w odniesieniu do formacji okrętów, do kolonistów, do listu przewozowego lub paszportu. W Septuagincie słowo „apostoł” występuje jako tłumaczenie późnożydowskiego słowa saliah, co można tłumaczyć jako posłany, wysłannik. W Nowym Testamencie najstarsze teksty, w których występuje termin „apostoł”, to listy św. Pawła (por. 1 Tes 2, 7; Ga 1, 1.17.19; 1 Kor 1, 1; 4, 9; 9, 1). Na początku apostolat nie był bezwzględnie związany z osobistym oglądaniem Chrystusa. Konstytutywnym natomiast elementem Urzędu Apostolskiego – według listów św. Pawła – jest uprawomocnienie przez Chrystusa do głoszenia Dobrej Nowiny. Paweł nazywa siebie apostołem Jezusa Chrystusa, mimo że nie był z Jezusem w czasie Jego życia na ziemi. Uważa jednak siebie za apostoła, ponieważ w drodze do Damaszku, w czasie nawrócenia, otrzymał polecenia ewangelizacyjne. W Ewangeliach natomiast pojęcie apostolatu jest w ścisłym związku z posłaniem ze strony Jezusa. Według Ewangelii św. Jana teologia apostolatu jest ściśle związana z teologią udzielania się Boga, czyli Wcielenia i Objawienia. Misja Dwunastu uczestniczy w posłaniach trynitarnych: w posłaniu Syna przez Ojca i posłaniu Ducha od Ojca i Syna. Według Jana istotną rzeczą dla apostolatu jest: jedność z Chrystusem, która zapewnia uczniom miłość Ojca (J 1,12n.; 16, 27); zjednoczenie z Chrystusem gwarantowane przez dar Ducha, które sprawi, że nauka apostołów będzie prawdą (J 14, 16n.; 16, 13); oraz wybranie, które prowadzi do posłania. Chrystus czyni uczniów apostołami, swymi przedstawicielami. W ich ręce składa otrzymaną od Ojca władzę (por. J 14, 27; 15, 15; 17, 2.14.18.22).

Apostolskości nie czyni się zadość wyłącznie przez przyjęcie i wyznawanie orędzia głoszonego w epoce apostolskiej. Kościół zawsze uznawał swoją konkretną historyczną zależność od tych, którzy otrzymali misję od Chrystusa. W historii dokonuje się świadczenie o Ewangelii. Czynią to jednak ci, którzy są do tego powołani, przygotowani i wybrani. Mają oni obowiązek trwania we wspólnocie z apostołami.

Szczególna forma sukcesji występuje w trzech stopniach kapłaństwa, a mianowicie w stopniu: diakonatu, prezbiteratu i episkopatu. Ta forma sukcesji w trzech stopniach ma władzę i obowiązek tworzyć Kościół na przestrzeni wieków. W konsekwencji sukcesja apostolska nie oznacza, że obowiązki apostolskie mają tylko diakoni, kapłani i biskupi, a wierni świeccy są z nich zwolnieni. Stwierdza ona natomiast, że jest różnica między powszechnym apostolstwem świeckich i apostolstwem sukcesji.

Jeżeli więc wyznajemy w Credo, że wierzymy w apostolski Kościół, to musimy przyjmować wszystkie konsekwencje z tego wynikające: apostolskość pochodzenia (czyli fakt rzeczywistej ciągłości i tożsamości społeczno-religijnej struktury określonego Kościoła), apostolskość nauki (czyli tożsamości przyjmowanej przez Kościół nauki z tym, co głosili apostołowie) i apostolskość sukcesji (czyli następstwa).

Kościół zaczął się od wspólnoty Dwunastu i dzięki nim i ich następcom rozprzestrzenił się po całej ziemi. Misja, którą przekazał apostołom Jezus Chrystus, nie zmieniła się i dzisiaj, bo i w naszych czasach trwa on dzięki mocy Ducha Świętego. On jest silniejszy niż ludzki egoizm, pycha, zazdrość i wszystkie inne człowiecze słabości. Jezus obiecał, że „bramy piekielne go nie przemogą” (Mt 16, 18). Od nas jednak zależy, czy będziemy wierni jego korzeniom i z przekonaniem będziemy głosić Ewangelię. Każdy z nas jest przecież do tego zobowiązany.      

Artykuły na temat Credo zamieściliśmy w numerach 4, 8, 13 i 16/2013. 

Z Katechizmu Kościoła Katolickiego

Znamiona Kościoła

811 „Jest jedyny Kościół Chrystusowy, który wyznajemy w Symbolu wiary jako jeden, święty, powszechny i apostolski” (Sobór Watykański II, konst. Lumen gentium, 8). Te cztery przymioty, nierozdzielnie ze sobą połączone (Por. Kongregacja św. Oficjum, List do Biskupów Anglii (16 września 1864): DS 2888), wskazują na istotne rysy Kościoła i jego posłania. Kościół nie posiada ich sam z siebie, lecz Chrystus przez Ducha Świętego sprawia, że Jego Kościół jest jeden, święty, powszechny i apostolski oraz powołuje go do urzeczywistniania każdego z tych przymiotów.

Jedność Kościoła

813 Kościół jest jeden ze względu na swoje źródło: „Największym wzorem i zasadą tej tajemnicy jest jedność jednego Boga Ojca i Syna w Duchu Świętym, w Troistości Osób” (Sobór Watykański II, dekret Unitatis redintegratio, 2). Kościół jest jeden ze względu na swego Założyciela: „Syn Wcielony, Książę pokoju, pojednał wszystkich ludzi z Bogiem przez krzyż swój, przywracając wszystkim jedność w jednym Ludzie i w jednym Ciele” (Sobór Watykański II, konst. Gaudium et spes, 78). Kościół jest jeden ze względu na swoją „duszę”: „Duch Święty, który mieszka w wierzących i napełnia cały Kościół oraz nim kieruje, jest sprawcą tej dziwnej wspólnoty wiernych i tak dogłębnie wszystkich zespala w Chrystusie, że jest zasadą jedności Kościoła” (Sobór Watykański II, dekret Unitatis redintegratio, 2). Jedność należy więc do istoty Kościoła (...).

Świętość Kościoła

823 „Kościół... uznawany jest przez wiarę za niezachwianie święty. Albowiem Chrystus, Syn Boży, który wraz z Ojcem i Duchem Świętym doznaje czci jako „sam jeden Święty”, umiłował Kościół jako oblubienicę swoją, siebie samego zań wydając, aby go uświęcić; złączył go też ze sobą jako ciało swoje i hojnie obdarzył darem Ducha Świętego na chwałę Bożą” (Sobór Watykański II, konst. Lumen gentium, 39). Kościół jest więc „świętym Ludem Bożym” (Sobór Watykański II, konst. Lumen gentium, 12), a jego członkowie są nazywani „świętymi” (por. Dz 9, 13; 1 Kor 6, 1;16, 1).

827 „A podczas gdy Chrystus, «święty, niewinny, niepokalany», nie znał grzechu, lecz przyszedł dla przebłagania jedynie za grzechy ludu, Kościół obejmujący w łonie swoim grzeszników, święty i zarazem ciągle potrzebujący oczyszczenia, podejmuje ustawicznie pokutę i odnowienie” (Sobór Watykański II, konst. Lumen gentium,
8; por. dekret Unitatis redintegratio, 3; 6). Wszyscy członkowie Kościoła, łącznie z pełniącymi w nim urzędy, muszą uznawać się za grzeszników (por. 1 J 1, 8–10). We wszystkich kąkol grzechu jest jeszcze zmieszany z dobrym ziarnem ewangelicznym aż do końca wieków (por. Mt 13, 24–30). Kościół gromadzi więc grzeszników objętych już zbawieniem (...).

Powszechność Kościoła

830 Słowo „powszechny” („katolicki”) oznacza „uniwersalny”, czyli „cały” lub „zupełny”. Kościół jest powszechny w podwójnym znaczeniu: Kościół jest powszechny, ponieważ jest w nim obecny Chrystus. „Tam gdzie jest Jezus Chrystus, tam jest Kościół powszechny” (Św. Ignacy Antiocheński, Epistula ad Smyrnaeos, 8, 2). Istnieje w nim pełnia Ciała Chrystusa zjednoczona z Głową (por. Ef 1, 22-23), w wyniku czego Kościół otrzymuje od Niego „pełnię środków zbawienia” (Sobór Watykański II, dekret Ad gentes, 6), której On chciał mu udzielić: poprawne i pełne wyznanie wiary, integralne życie sakramentalne, posługa święceń w sukcesji apostolskiej. W tym podstawowym znaczeniu Kościół był już powszechny w dniu Pięćdziesiątnicy (Sobór
Watykański II, dekret Ad gentes, 4) i taki będzie aż do dnia Paruzji.

831 Kościół jest powszechny, ponieważ został posłany przez Chrystusa do całego rodzaju ludzkiego (...)

Apostolskość Kościoła

863 Cały Kościół jest apostolski, ponieważ pozostaje, przez następców św. Piotra i Apostołów, w komunii wiary i życia ze swoim początkiem. Cały Kościół jest apostolski, ponieważ jest „posłany” na cały świat. Wszyscy członkowie Kościoła, choć na różne sposoby, uczestniczą w tym posłaniu. „Powołanie chrześcijańskie jest również ze swojej natury powołaniem do apostolstwa”. „Apostolstwem” nazywa się „wszelką działalność Ciała Mistycznego”, która zmierza do rozszerzenia „Królestwa Chrystusa po całej ziemi” (por. Sobór Watykański II, dekret Apostolicam actuositatem, 2) .

869 Kościół jest „apostolski”: jest zbudowany na trwałych fundamentach „dwunastu Apostołów Baranka” (Ap 21, 14); jest niezniszczalny (por. Mt 16,18); jest nieomylnie zachowywany w prawdzie. Chrystus rządzi Kościołem przez Piotra i innych Apostołów, obecnych w ich następcach, papieżu i Kolegium Biskupów.