Pomoc „pierwszym katechetom”

Szczególnym wsparciem dla rodziców w wychowaniu religijnym dzieci winna być parafia. Wyjątkowym czasem jest okres przygotowań dzieci do sakramentów. Rodzice mają prawo zabiegać o to, by cykliczne spotkania nie ograniczały się do spraw organizacyjnych (wyboru strojów i ustalenia wysokości składki), nie muszą też być słuchaczami katechez dla dzieci. Idealnym rozwiązaniem są konferencje dla rodziców, prowadzone równolegle ze spotkaniami dla dzieci. Uświadamiają one rodzicom ich znaczenie i rolę w przygotowaniu dzieci do sakramentów, przypominają o zadaniach rodziny jako Kościoła domowego. Warto, by w ich treści pojawiły się konkretne propozycje przeżywania wiary na co dzień. Takie spotkania można prowadzić również z myślą o innych odbiorcach – rodzicach dzieci w wieku przedszkolnym czy uczniów klas 4-6 oraz gimnazjum.

Wychowanie w rodzinie chrześcijańskiej

Jeśli istnieją obawy, że rozmaite obowiązki uniemożliwią rodzicom uczestnictwo w tych formach wsparcia, warto znaleźć rozwiązania bardziej komfortowe i dostosowane do ich możliwości, np. portale społecznościowe czy e-mailing. Rodzice mogą zrzesza się w społeczność np. na Facebooku, dzieląc się trudnościami w wychowaniu religijnym lub ciekawymi pomysłami na realizację tego zadania. Do takiej społeczności można także zaprosić katechetę lub księdza z parafii, powierzając im troskę o poprawność wypowiedzi oraz rozwiązywanie problemów. Ciekawym pomysłem jest zebranie bazy adresów e-mailowych rodziców zainteresowanych otrzymywaniem wiadomości od katechety (lub rodziców, którzy zdecydują się dzielić doświadczeniem i umiejętnościami). Jeśli koordynatorem tych działań jest katecheta uczący w szkole, można dokonać podziału na adresatów według poszczególnych klas. Katecheta mógłby wówczas przesyłać rodzicom wiadomości tematycznie związane z jednostkami przerabianymi na lekcjach, propozycje dodatkowych lektur lub ciekawe materiały dla dzieci do wykorzystania w domu – prace plastyczne, informacje o konkursach religijnych z różnych czasopism i instytucji, ciekawostki dotyczące bieżących obchodów roku liturgicznego oraz ogłoszenia parafialne dotyczące konkretnej grupy wiekowej.

Rola rodziców w wychowaniu dzieci jest wyjątkowa – również w formacji religijnej. Podczas lekcji religii w przedszkolu czy w szkole katecheta bez większych trudności jest w stanie ocenić, w jakim stopniu środowisko rodzinne ucznia jest zatroskane o wychowanie w wierze. Dzieci otwarcie opowiadają o tym, jak ktoś z domowników czytał im Biblię, zaprowadził do kościoła, pomodlił się lub opowiedział o Panu Jezusie. Jednocześnie nie brak przedszkolaków czy uczniów, którzy nie mają takich doświadczeń. Warto więc przypomnieć za Soborem Watykańskim II i Deklaracją o wychowaniu chrześcijańskim, jak istotny jest religijny aspekt wychowania na gruncie rodziny: „Rodzice, ponieważ dali życie dzieciom, w najwyższym stopniu są obowiązani do wychowania potomstwa i dlatego muszą być uznani za pierwszych i głównych jego wychowawców. To zadanie wychowawcze jest tak wielkiej wagi, że jego ewentualny brak z trudnością dałby się zastąpić. Do rodziców bowiem należy stworzyć taką atmosferę rodzinną, przepojoną miłością i szacunkiem dla Boga i ludzi, aby sprzyjała całemu osobistemu i społecznemu wychowaniu dzieci. Dlatego rodzina jest pierwszą szkołą cnót społecznych, potrzebnych wszelkim społecznościom. Szczególnie zaś w rodzinie chrześcijańskiej, ubogaconej łaską i obowiązkami sakramentu małżeństwa, należy już od najwcześniejszego wieku uczyć dzieci zgodnie z wiarą na chrzcie otrzymaną poznawania i czci Boga, a także miłowania bliźniego, tam też doświadczają one najpierw zdrowej społeczności ludzkiej i Kościoła, a wreszcie przez rodzinę wprowadza się je powoli do obywatelskiej wspólnoty ludzkiej i do ludu Bożego”. Soborowy dokument przypomina również, iż ów obowiązek wychowania ciąży w pierwszym rzędzie na rodzinie, która potrzebuje pomocy całej społeczności. Życzliwa pomoc i konkretne wskazania okazują się bardziej owocne niż krytyka. Dopiero współpraca rodziny, parafii i szkoły i wszystkich odpowiedzialnych w tych środowiskach za dzieło katechizacji pozwoli uzyskać plon obfity. Wprawdzie rodzice są „pierwszymi katechetami” dla swoich dzieci, ale wsparcie ich powinno być przedmiotem wspólnej troski, zarówno Kościoła jak i szkoły.

dr Aneta Rayzacher-Majewska – adiunkt w Katedrze Katechetyki Fundamentalnej i Historii Katechezy UKSW w Warszawie, rzeczoznawca ds. programów i podręczników do religii, autorka podręczników i materiałów katechetycznych