Kultura i wiara – razem

Polski poeta Norwid podkreślał, że rzeczywistość religijna w najlepszy sposób odzwierciedla ducha – nie można o tym zapominać. Wystawa kielecka i towarzyszące jej wydarzenia są o tyle ważne, że przez ostatnie 50 lat pogłębiał się rozdział między sztuką i kulturą a wiarą. Z jednej strony sztuka ograniczała się do powtarzania znanych modeli lub nawet dokonań słabej sztuki. Konieczne jest zatem odkrywanie sztuki na nowo i nowa komunikacja w zakresie sztuki współczesnej i wiary. Z tych powodów Kielce mogą być dumne, że przygotowały produkt o znacznej wartości kulturalnej i artystycznej.

– Zapowiedział Ksiądz Arcybiskup planowane spotkanie twórców kultury z Benedyktem XVI, a także udział Stolicy Apostolskiej w biennale w Wenecji. Proszę skomentować te ważne zapowiedzi.

– Przez wieki Kościół współpracował z artystami i rodziły się z tego arcydzieła kultury i sztuki. Chcielibyśmy przywrócić tę harmonię. Spotkanie Ojca Świętego z twórcami kultury w listopadzie br. odbędzie się w Kaplicy Sykstyńskiej, co ma także wymiar symboliczny. Kaplica obrazuje geniusz Michała Anioła i daje zarazem nadzieję, że może wśród nas ukrywa się przyszły wybitny artysta, który podobnie jak Buonarroti będzie umiał w swej twórczości oddać piękno wartości duchowych.

Biennale w Wenecji to arena sztuki międzynarodowej, na której także chce zaznaczyć swą obecność Stolica Apostolska. Spotkanie planowane jest na 2011 r. Chcemy przekonać artystów z różnych zakątków świata, aby na nowo inspirowali się motywami chrześcijańskimi, aby w swej twórczości nie bali się dotykać tematów wiary, tajemnicy Boga i człowieka, życia, śmierci, bólu, misterium i wielkich symboli związanych z wiarą.

Pragniemy, aby wyrażali to językiem muzyki, malarstwa, literatury – także dziennikarstwa oraz aby w odniesieniu do chrześcijaństwa nie tylko odwoływali się do tradycji i przeszłości, lecz używali współczesnego przekazu. Kościół wymaga nowych form ekspresji. Chcemy wesprzeć i dać patronat całej serii różnych przedsięwzięć kulturalnych, które podejmą temat dialogu ze sztuką współczesną i w twórczym rozpoznawaniu przeszłości. Mile będą widziani artyści ze środowiska polskiego.

– Zainaugurował Ksiądz Arcybiskup wystawę biblijną w Kielcach i wygłosił w Seminarium konferencję poświęconą Biblii. Jak, zdaniem Księdza Arcybiskupa, dotrzeć z orędziem biblijnym do współczesnego człowieka, wychowanego w czasach nowej komunikacji językowej: potoczności, skrótu, SMS-a, popkultury, reklam?

– W ostatnich dziesięcioleciach dostrzegamy prawdziwą rewolucję komunikacji. John Barlow, amerykański naukowiec w tej dziedzinie, uważa, że transformacja językowa, która nastąpiła, jest tak wielka, jak odkrycie ognia. Nasza młodzież, która 6-7 godzin dziennie spędza przed komputerem i używa Internetu, nie tylko zmienia język – staje się kimś innym w porównaniu z poprzednimi pokoleniami. Komunikacja jest coraz „zimniejsza” i coraz mniej bezpośrednia. Marshall McLuhan, specjalista fenomenów komunikacji, mówił mi, że kiedy 10 lat temu kończył lekcje, młodzież szła do kafeterii, żeby ze sobą porozmawiać.

Dzisiaj po lekcjach młodzi ludzie wracają do swoich komputerów i rozmawiają ze sobą na czacie. W przekazywaniu orędzia biblijnego koniecznie trzeba wziąć pod uwagę te zmiany. Nie jest możliwe w pełni wyrazić przesłanie biblijne w nowych formach językowych, niemniej pierwszy moment spotkania może przyjść przez te nowe formy komunikacji. Przekaz religijny wyraża się także przez symbole, opowiadanie – bardzo często wykorzystuje to telewizja. Nasza dykasteria studiuje intensywnie fenomen nowych języków w międzyludzkiej komunikacji, planujemy spotkanie międzynarodowe na ten temat w przyszłym roku. Nowy język, nowe środki koniecznie należy włączać do dzieła ewangelizacji w społeczeństwie.

– A jaka jest rola mediów katolickich w krzewieniu kultury i głoszeniu orędzia biblijnego?
– Najważniejsze i podstawowe zadanie to, aby w środkach masowego przekazu – prasie, radiu, telewizji, Internecie – były obecne wartości chrześcijańskie i przesłanie Biblii. Po drugie, trzeba nieść ludziom nadzieję, wiarę i miłość.

Współczesne społeczeństwo dotykają różne dramaty. Ludzie coraz częściej odczuwają samotność i coraz bardziej się od siebie izolują. W kontaktach międzyludzkich dominują powierzchowność, banał, wulgarność, brak zainteresowania drugim człowiekiem. Dlatego należy poszukiwać nowych form dotarcia do człowieka. Platon powiedział kiedyś do Sokratesa, że życie bez poszukiwania nie zasługuje na przeżycie. Potęgą komunikacji jest to, że może jednoczyć i stale poszukiwać takich form, które pozwolą docierać do ludzi w każdym środowisku.

Rozmawiała - Agnieszka Dziarmaga, tłumaczył - ks. Tomasz Chałupczak