Forma życia podwyższonego ryzyka?

Istota celibatu

Celibat jest wyrazem pewnej szczególnej kultury życia i nie może być ograniczany jedynie do seksualnej wstrzemięźliwości (czystości). Życie w bezżeństwie, którego wzorem jest Jezus Chrystus, jest sztuką, polegającą na urzeczywistnianiu przez celibatariusza – całą jego egzystencją – uzdrawiającej i zbawczej miłości. Wyrasta ona z odpowiedzialności za siebie i za innych, wyzwala od zależności i presji, uzdalnia do służby, daje doświadczenie wolności dla Królestwa Bożego.

Miłość ta nie odbiera ludzkiego pragnienia bliskości i cielesno-duchowego zjednoczenia, lecz znajduje zaspokojenie w tęsknocie za Bogiem i ostatecznym spełnieniem w niebie. W swej najgłębszej istocie ten rodzaj miłości jest charyzmatem (por. 1 Kor 7,7). Dlatego też niedorzeczne są postulaty „zniesienia” celibatu (w sensie jego całkowitej likwidacji), ponieważ zawsze byli i będą ludzie, których Bóg powołuje do tej formy życia.

Celibat przeżywany zgodnie z jego istotą staje się dla świata znakiem i wyrazem decyzji życiowej, wypływającej z wiary. Skuteczność tego znaku zależy od tego, czy jest od dawany solidarnie przez wszystkich. Tutaj należy dopatrywać się motywów dla decyzji Kościoła, by udzielać święceń kapłańskich jedynie nieżonatym. W ten sposób świadectwo życia celibatariusza staje się bardziej jednoznaczne. Ponieważ celibat jest prawem, do którego przestrzegania zobowiązani są wszyscy kapłani, każdy z nich z osobna stanowi wyzwanie dla świata, w którym żyje.

Tak wymagająca miłość musi opierać się na wspólnocie oraz na żywym, stale wzmacnianym i pielęgnowanym kontakcie z Bogiem. Domaga się również stałego kierownictwa duchowego, które pomoże odkryć niebezpieczeństwa i przetrwać ewentualne kryzysy.

Celibat pod ostrzałem

Współczesne przemiany społeczne oraz nowe rozumienie seksualności w kulturze sprawiają, że celibat dla wielu stał się dziś znakiem niezrozumiałym. Dlatego bezżenność księży rzymsko-katolickich znalazła się ponownie w ogniu krytyki. Dyskusja nad obowiązkiem celibatu jest jednak – jak się wydaje – prowadzona obecnie przy fałszywych założeniach i pod niewłaściwym kątem. Stała się bowiem częścią aktualnej (dość zakłamanej) światopoglądowej debaty o seksualności w ogóle.

Jednym z ideologicznych argumentów, którego w obliczu faktów nie da się obronić, jest pogląd, że mężczyźni, którzy żyją z kobietą, osiągają większą dojrzałość psychoseksualną i dlatego są mniej narażeni na seksualne wykorzystywanie dzieci. Tymczasem przypadki molestowania nieletnich – a każdy z nich jest przecież wielką tragedią – zdarzają się również wśród pastorów, a poza kręgami kościelnymi także w innych grupach społecznych czy zawodowych. Niedojrzałość psychoseksualna nie jest jedynie problemem nieżonatych i celibat nie ma tu nic do rzeczy. Zagrożeniem dla dzieci jest każdy niedojrzały pedagog. Nie chodzi tu zatem o formę życia, lecz o dojrzałą osobowość (por. Pastores dabo Vobis, nr 44).

Kolejnym błędnym założeniem współczesnej dyskusji o celibacie jest przekonanie, że mężczyzna tylko wtedy jest „prawdziwym” mężczyzną, jeśli jest aktywny seksualnie w sensie biologicznym. Zgodnie z tym sposobem myślenia każda forma wstrzemięźliwości seksualnej jest „nieludzka”. To znaczyłoby z kolei, że wielu ludziom, którzy z różnych powodów (np. choroba) nie są aktywni seksualnie, trzeba by odmówić pełni człowieczeństwa. Pogląd ten jest zresztą sprzeczny również z najnowszymi badaniami psychospołecznymi, które podważają stanowisko Zygmunta Freuda, iż człowiek, zarówno mężczyzna jaki kobieta, musi się spełnić seksualnie, by uniknąć nerwicy.