Okna zaklejone papierem

Toksyczny system

Osoby posługujące się reformą myśli jako metodą prania mózgu, a śmiem twierdzić, że można do nich zaliczyć Ligocką, charakteryzuje osiem cech, które opisał Robert Lifton: (1) mają kontrolę nad otoczeniem; (2) posługują się tajemną manipulacją; (3) domagają się czystości; (4) wprowadzają kult spowiedzi; (5) odwołują się do „objawienia" bądź „świętej nauki"; (6) zaszczepiają nowy język; (7) przedkładają doktrynę nad osobę; (8) przypisują sobie prawo decydowania o życiu i śmierci.

Kontrola nad otoczeniem dotyczy władzy nad komunikowaniem się jednostek ze światem zewnętrznym i pozwala kontrolować sposób spostrzegania przez nich rzeczywistości. Tajemna manipulacja polega na spowodowaniu określonych zachowań i emocji w taki sposób, żeby wydawały się spontaniczne bądź natchnione. Aby to osiągnąć, „charyzmatyczny przywódca" odwołuje się często do wyższych celów lub instancji nadnaturalnych, takich jak los, wyroki historii, Bóg, bycie wybranym albo do boskiego lub półboskiego statusu organizacji kontrolującej jako przedstawiciela instancji wyższej. Wymóg czystości związany jest z przekonaniem, że tych, którzy znajdują się poza grupą wybrańców, należy wyeliminować bądź lekceważyć, żeby nie skazili umysłów członków grupy. Ten styl myślenia oparty jest o stereotypowy dualizm dobra i zła. Elementy spoza sfery „grupy wybranej" należy traktować jako wcielenie zła, a przynajmniej wrogów, i z nimi walczyć, bądź się im opierać. Kult spowiedzi nie dotyczy wykorzystania konfesjonału, ale odrzucenia prywatności w imię bezwarunkowej szczerości wobec lidera grupy. Do tego celu można użyć spowiedzi usznej, ale częściej chodzi o maksymalny dostęp do informacji na temat podwładnych po to, aby zwiększyć nad nimi kontrolę. W Betanii manipulacja dokonuje się podwójnie: poprzez wpływ Ligockiej na spowiadającego zakonnice franciszkanina i nadużywanie przezeń tego sakramentu dla umocnienia swojej pozycji w grupie. Powoływanie się na „objawienia" bądź „świętą naukę", podobnie jak w tajemnej manipulacji, opiera się na moralnej lub duchowej pseudomistyce. Osobiste, „religijne" doświadczenia lidera nabierają charakteru dogmatycznego – stają się niepodważalne i rozstrzygające dla sumienia. Próba ich podważenia uważana jest za zdradę bądź niewierność Bogu. Zaszczepienie nowego języka jest procesem, który ma na celu otępianie umysłu i wyeliminowanie niezależnego myślenia. Jak pisze Lifton, „największe i najbardziej złożone problemy dotyczące człowieka zostają zredukowane do krótkich, skrajnie uproszczonych sloganów, mających formę prawd ostatecznych, które są łatwe do zapamiętania i powtórzenia".