Co to są zaburzenia odżywiania się? Skąd się biorą, jak je rozpoznać u nastolatka, czym grożą i czy są uleczalne? Na najczęściej zadawane pytania odpowiada psychiatra i psychoterapeuta, adiunkt Kliniki Psychiatrii
Dzieci i Młodzieży Collegium Medicum UJ w Krakowie. Zeszyty Karmelitańskie, 4/2006
Zdarza się, że uczucie napięcia towarzyszące jedzeniu nie jest łączone przez pacjentki z żadną racjonalną przesłanką. U niektórych dziewcząt nasila objawy przez poczucie satysfakcji czy wręcz dumy z powodu możliwości sprawowania kontroli nad apetytem i swoim ciałem.
Jakie są objawy bulimii psychicznej?
Podstawowym objawem bulimii psychicznej jest przyjmowanie w krótkim okresie czasu znacznych ilości pokarmu, a następnie podejmowanie działań kompensacyjnych służących zapobieżeniu przytycia. Do tych ostatnich należą m.in. wymioty, przyjmowanie środków przeczyszczających, intensywne ćwiczenia fizyczne oraz posty.
Objawom bulimii towarzysza różne, często sprzeczne doznania emocjonalne. U niektórych pacjentek obrzydzenie związane z obecnością jakiegokolwiek pokarmu w przewodzie pokarmowym jest silniejsze od leku przed przyrostem masy ciała. Wśród dziewcząt cierpiących na bulimie psychiczna występuje zwykle negatywna ocena kształtu i masy własnego ciała. W szerszym kontekście jest ono zwykle składowa niskiego poczucia wartości.
Bardzo podobnymi objawami do bulimii charakteryzuje się zespół napadowego objadania się (binge eating disorder) – z ta różnica, że objadaniu się nie towarzysza zachowania kompensacyjne. Choroba ta występuje bardzo często u osób otyłych. Zespół ten dość często, w przeciwieństwie do pozostałych zaburzeń, jest spotykany u mężczyzn.
Jakie są źródła zaburzeń odżywiania się?
Obecnie istnieje co najmniej kilka, jeśli nie kilkanaście, różnych koncepcji wyjaśniających przyczyny zaburzeń odżywiania się. Ich autorzy pomimo znaczących różnic są zgodni, że źródeł zaburzeń odżywiania się poszukiwać należy znacznie głębiej niż tylko w wymykającej się spod kontroli kuracji odchudzającej. Na anoreksje cierpią najczęściej dziewczęta z krajów rozwiniętych lub rozwijających się. Źródeł anoreksji i bulimii psychicznej upatruje się wiec w obecnej w kulturze zachodniej presji związanej z koniecznością dążenia do szczupłej sylwetki.
Problem ten koresponduje z zagadnieniem znacznie szerszym, jakim są wzrastające w kulturze zachodniej oczekiwania wobec kobiet. Według innej koncepcji zaburzenia odżywiania są nowym, paradoksalnie, kulturowo akceptowanym, sposobem wyrażania napiec okresu dojrzewania. Ale anoreksja, choć w mniejszym nasileniu, występowała zawsze. Wyniszczająca odmowa jedzenia, bywa interpretowana wiec jako powrót do pierwotnego języka ciała w celu wyrażenia własnych stanów emocjonalnych. Karmienie jest bowiem pierwszą relacją, jakiej doświadczamy w życiu.