Polska wieś A.D. 2011

– W jakim kierunku powinny pójść wychowanie młodego pokolenia i posługa duszpasterska kapłanów, aby kształtowały ludzi dojrzałych, uwzględniających w swoim życiu zasady Ewangelii i słuchających głosu Kościoła?

– W środowisku wiejskim ożywić by trzeba m.in. święta związane z pracą rolników, poczynając od uroczystości poświęcenia ziół we Wniebowzięcie Matki Bożej, nazywanej wtedy Zielną, czy ziarna w święto Matki Bożej Siewnej, i inne, obecne w tradycji, choćby okresowe, dni modlitw o urodzaje, procesje pokutne czy błagalne – to strona liturgiczna. Frekwencja jest wtedy, przynajmniej na naszym terenie, zadowalająca. Na pewno grozi nam również zeświecczenie świętowania niedzielnego – wielu zamienia tradycyjne świętowanie, odpoczynek, bycie razem w rodzinie na udział giełdowy, na jakieś wyjazdy czy wizyty w domach handlowych, co sprawia, że praktycznie nie ma świętowania, nie ma duchowego mobilizowania się do zaangażowania choćby w codzienną uczciwą pracę.

Ojciec Święty Benedykt XVI podpowiada nam często, że kluczem jest tu ciągłe pogłębianie świadomości wiary, która wypowiada się nie tylko liturgią, ale postawą życia. Stąd konieczność powrotu do nauk katechizmowych. Różne diecezje różnie to praktykują, wydaje mi się, że bardziej powszechnie obserwujemy znaczne spłycenie rozumienia wiary i moralności. Bez ożywienia wiary i bez motywacji do moralnego życia trudno jest realizować jakiekolwiek plany odnowy.

– Czy ożywianie wiary to zadanie tylko dla duszpasterzy, czy np. dla ludzi zaangażowanych w Akcję Katolicką, w Caritas, KSM?

– Kościół misyjny wypracował dobre metody ewangelizowania. Otóż misjonarz jest katechistą katechistów. Oni pod nieobecność misjonarza prowadzą działalność ewangelizacyjną i liturgiczną, tę, którą mogą wykonywać. Większy nacisk należałoby położyć w naszym duszpasterstwie na formowanie takich grup i stawianie zadań ewangelizacyjnych nie tylko samym liderom, ale całym wspólnotom. Niektórzy mówią np., czasem w formie wyrzutu, że odbyły się rekolekcje, pielgrzymka, festiwale – ale z tego nie wynikły umocnione, dojrzałe postawy religijne, że chyba za dużo było zachwytu, a za mało konkretów. Mobilizując różne grupy do działania, należałoby może zaakcentować sprawę odpowiedzialności za formację. A początek jest, oczywiście, w rodzinie. To małżonkowie i rodzice są pierwszymi wychowawcami młodego pokolenia.

– Jaka jest religijność dzisiejszej wiejskiej rodziny?

– Polska rodzina na wsi w zdecydowanej większości jest tradycyjnie religijna, tzn. są to małżonkowie, którzy zawarli sakrament małżeństwa i którzy mają dzieci, ale już w modelu współczesnym: 2+1, 2+2; gdy jest 2+3, to już słyszy się w radiu czy w telewizji, że jest to rodzina wielodzietna. Na pewno jest zatroskanie o sakrament chrztu, o przygotowanie dzieci do pierwszej spowiedzi i Komunii św.; niestety, zmniejsza się ono przy bierzmowaniu i niemal zupełnie wygasa, gdy chodzi o przygotowanie do sakramentu małżeństwa. Dlatego też, niestety, również na wsi zdarza się, iż dwoje młodych ludzi zamieszkuje razem pod rodzinnym dachem przyszłej panny młodej czy pana młodego, a rodzice to aprobują, twierdząc, że takie czasy i nic nie da się zrobić. A przecież to nie jest ewangeliczne.

– Jak Ekscelencja uważa, czy tradycyjny model duszpasterstwa na polskiej wsi, z kapłanem jako centralną osobą w wiejskiej parafii, jest wystarczający?

– Wciąż należy przypominać sobie Ewangelię: że dobry gospodarz wyjmuje ze swojego skarbca rzeczy stare i nowe. Na pewno jest bardzo wiele wartości w tradycji naszej wiary, w praktykach, w zasadach, przy których trwa polska rodzina, szczególnie rolnicza. Równocześnie duszpasterz musi mieć otwarte oczy – nie tylko czekać na komunikaty kurialne, ale poszukiwać sposobów odnowienia życia wiarą, pogłębienia jej, zaangażowania innych. Dzisiaj w pojedynkę pracować się nie da.

– W archidiecezji łódzkiej jest parafia Gomulin z ok. 2 tys. wiernych. Co tydzień rozchodzi się tam 370 egz. „Niedzieli”. Ks. proboszcz prał. Marian Wiewiórowski bazuje w swoim duszpasterstwie na „Niedzieli”, która służy dobrej ewangelizacji. Ma ok. 40 kolporterów, którzy roznoszą tygodnik do każdego domu. Nawet chłopak na wózku inwalidzkim rozwozi 4 egz. W to wszystko zaangażowała się szkoła z dyrektorem. Czytanie „Niedzieli” sprawia, że wierni doskonale znają nauczanie Ojca Świętego, biskupów, mają rozeznanie, gdy chodzi o sposób wychowania, o moralność, o obronę życia. Jak Ekscelencja widziałby propozycję „Niedzieli” składaną niektórym księżom, by próbowali oprzeć duszpasterstwo w swojej parafii, modelowanie świadomości parafian, na katolickiej prasie?

– Apostołowie zawsze przemieniają rzeczywistość i idą z konkretem. Takiego modelu zapewne w każdej parafii nie da się zaszczepić. Ale praca duszpasterska oparta na konkrecie wydaje się łatwiejsza i skuteczniejsza. I dlatego trzeba nam wszystkim życzyć, byśmy umieli mobilizować apostołów dla naszego współczesnego duszpasterstwa.

– Mam tu również na myśli radio diecezjalne, obecne prawie w każdej diecezji i bardzo skuteczne, ponieważ łatwiej sięgać po jego treści – trzeba tylko zachęcać, by ono było słuchane. Mamy więc środki do oddziaływania katolickiego – radio, telewizję, prasę – które mogą stanowić wielką pomoc duszpasterską, także na polskiej wsi...

– Tak, media są dziś bardzo ważne. Tym bardziej że w tym roku obchodzimy 70. rocznicę męczeńskiej śmierci św. Maksymiliana Kolbego – współczesnego apostoła mediów, który uważał, że przez budowanie dojrzałej wiary i mentalności ewangelicznej można przemieniać człowieka i rzeczywistość.

Z bp. Edwardem Białogłowskim rozmawiał ks. inf. Ireneusz Skubiś