Kto nie chce beatyfikacji Piusa XII?

8 maja br. kardynałowie i biskupi – członkowie Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych, zebrani na tzw. posiedzeniu zwyczajnym – jednogłośnie wypowiedzili się za uznaniem heroiczności cnót Papieża Piusa XII. Zakończył się więc ważny etap procesu beatyfikacyjnego Papieża „z okresu wojny”. Proces ten, trwający od 1968 r., prawie 40 lat, wzbudzał i wzbudza wielkie emocje ze względu na czarną legendę, którą stworzono wokół postaci Piusa XII – papieża oskarżanego o milczenie w obliczu Holokaustu i nieudzielanie pomocy Żydom, czemu jednak przeczą udokumentowane fakty historyczne. Wyniki prac Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych zostaną teraz przekazane Benedyktowi XVI, który – jeżeli uzna to za stosowne – wyda oficjalny dokument o heroiczności cnót kandydata na ołtarze. (W.R.)

Włodzimierz Rędzioch: – Na jakim etapie jest proces beatyfikacyjny Piusa XII?

O. Peter Gumpel SJ: – Proces beatyfikacyjny Piusa XII toczy się regularnie. Odbyły się już spotkania historyków i teologów. 8 maja miało miejsce tzw. zwyczajne posiedzenie kardynałów i biskupów – członków Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych. Wszyscy uczestnicy tego ważnego spotkania pozytywnie ocenili przedstawioną dokumentację.

Chciałbym wyjaśnić, że podczas każdego ze spotkań wyżej wymienionych gremiów dyskutowano na temat tzw. positio – jest to dzieło, w sześciu tomach (liczące 3 tys. stron!), dotyczące kandydata na ołtarze. Chodzi o poważną pracę naukową. Przewodniczyłem jej przygotowaniu, mając wielu współpracowników w różnych krajach Europy i Ameryki.

– Jaki będzie następny etap procesu?

– Pozytywne rezultaty powyższych spotkań zostaną przedłożone Benedyktowi XVI do zaaprobowania. Jeżeli Ojciec Święty wyda również pozytywną ocenę, będzie można zacząć analizować domniemane cuda, przypisywane wstawiennictwu Piusa XII.

– W ostatnich tygodniach światowe media znowu podjęły temat Piusa XII w związku z gestem nuncjusza apostolskiego w Izraelu, abp. Antonia Franca, który nie chciał uczestniczyć w ceremonii mającej się odbyć w muzeum Yad Vashem. Powodem tego demonstracyjnego posunięcia nuncjusza był napis pod zdjęciem Papieża umieszczony w tym właśnie muzeum. Jaka jest treść tego napisu?

– W 2005 r. umieszczono w Yad Vashem duże zdjęcie Piusa XII z napisem, który zawiera stwierdzenia bardzo obraźliwe i ukazuje Papieża w sposób negatywny. Ja, jako historyk, mogę stwierdzić, że każde zdanie z tego napisu jest fałszywe i obraża Kościół katolicki. Nuncjusz apostolski, którego zaproszono na coroczną uroczystość ku czci ofiar Holokaustu, postąpił słusznie, informując drogą nieoficjalną dyrekcję muzeum, że trudno mu będzie uczestniczyć w ceremonii, jeśli znajdzie się tam zdjęcie Piusa XII i podpis z negatywnymi stwierdzeniami na jego temat.

– Warto dodać, że już abp Pietro Sambi, poprzedni przedstawiciel Stolicy Apostolskiej w Izraelu, prosił kompetentne władze izraelskie o zmianę wspomnianego obraźliwego napisu.

– To prawda. Ale jego interwencja nie odniosła żadnego skutku. Wracając jednak do obecnej sytuacji, chciałbym powiedzieć, że dyrekcja muzeum postąpiła bardzo niepoprawnie, przekazując prywatny list nuncjusza prasie. W ten sposób nuncjusz został zmuszony do publicznego wyjaśnienia, dlaczego miałby trudności w uczestniczeniu w ceremonii odbywającej się w Yad Vashem. W związku z tym posunięciem przedstawiciela Stolicy Apostolskiej dyrekcja muzeum wystosowała do niego list, w którym oświadczyła, że gotowa jest ponownie przeanalizować napis, a także zaprasza do dyskusji na temat kontestowanego tekstu. List dyrekcji spowodował, że nuncjusz zmienił swą decyzję.

Warto wiedzieć, że Abraham Foxman, szef organizacji Żydów amerykańskich „Anti-Defamation League”, oświadczył, iż opinia o Piusie XII wyrażona w tekście pod zdjęciem jest niestosowna i zbyt radykalna, w związku z tym rozumie reakcję nuncjusza.