Idzie jesień, jesień życia

- W 2004 r. zostały skomercjalizowane usługi dla ludzi starszych. Domy opieki pobierają kwoty na poziomie rynkowym, tj. od 2000 do 2500 zł. A przeciętny rozporządzalny dochód w rodzinie to niecałe 800 zł. To pokazuje, w jak trudnej sytuacji znajdują się ludzie starsi i ich rodziny – mówi prof. Józefina Hrynkiewicz, socjolog z Uniwersytetu Warszawskiego.

W powijakach jest też krajowa gerontologia – nauka zajmująca się procesem starzenia, leczeniem chorób występujących u ludzi starszych, a także społeczną stroną starzenia się. Specjalistów zajmujących się chorobami wieku starczego i ich profilaktyką – geriatrów – jest również niewielu, raptem 100 w całym kraju. Tymczasem już teraz potencjalnych pacjentów jest kilka milionów, a kolejni będą systematycznie przybywać.

Zastępowalność pokoleń

W całkowicie zgodnej opinii demografów, osób starszych będzie w Polsce coraz więcej, bowiem Polacy żyją coraz dłużej. W ciągu ostatnich piętnastu lat średnia długość życia wzrosła o 4 lata i obecnie dla kobiet wynosi 79 lat, a dla mężczyzn ok. 71 lat. Oznacza to, że większość z nas dożyje starości. Demografowie przewidują, że w 2020 r. co piąty Polak będzie miał skończone 60 lat. Dekadę później już 26% rodaków będą stanowiły osoby w wieku podeszłym. W tym samym czasie w krajach takich jak Austria, Belgia, Norwegia czy Szwecja co trzeci mieszkaniec będzie miał powyżej 60 lat. We Włoszech osób starszych będzie prawie 40%. W krajach zachodnich wzrost długości życia zaczął się znacznie wcześniej niż w Polsce i państwa te znacznie lepiej są przygotowane do tego procesu. Mają nie tylko więcej służb socjalnych, inny jest tam również styl życia – promujący aktywność w wieku podeszłym – a sami emeryci są ludźmi zamożnymi. Mówiąc ekonomicznie, powiedzielibyśmy, że są dobrymi klientami, którzy na emeryturze zwiedzają świat i Polskę, co możemy zaobserwować w Malborku. I w krajach zachodnich jednak zaczęto przygotowywać się na stały wzrost liczby osób sędziwych. W Niemczech np., żeby zapewnić tej grupie odpowiednią opiekę, już 11 lat temu wprowadzono obowiązkowe ubezpieczenie od starości.

W naszym kraju też są podobne plany. Prawdopodobnie od 2009 r. zaczniemy płacić obowiązkową składkę pielęgnacyjną, która będzie finansować system opieki nad osobami starszymi. Projekt w tej sprawie przygotowuje Ministerstwo Zdrowia.

Dlaczego taka forma zabezpieczenia jest konieczna? To, co niepokoi demografów, to tzw. brak zastępowalności pokoleń, czyli fakt, że pokolenie dzieci jest liczebnie mniejsze od pokolenia rodziców. Ta niebezpieczna tendencja istnieje także w naszym kraju. Zjawisko to utrwala się od 1989 r. W 2005 r. zastępowalność pokoleń była niższa od niezbędnej o 40%. I był to najgorszy wynik w Unii Europejskiej.