Jak kochasz swoje dziecko – czyli test na znajomość praw dziecka

Prawo do odpowiedzialności

Rodzice 16-letniego Jacka żalą się, że syn siedzi przed komputerem do późnych godzin nocnych, a rano nie można go dobudzić. Nie dają mu szlabanu na komputer, bo wiadomo, że chłopak potrzebuje go do nauki.

Dlatego często piszą usprawiedliwienia za spóźnianie się i nieobecność w szkole i czekają, aż syn wydorośleje i zmieni tryb życia. Być może rozwiązaliby ten problem, gdyby pozwolili mu ponieść konsekwencje jego postępowania: nakłonili do zjedzenia kolacji z nimi, a nie przy komputerze, a następnego dnia nie pisali usprawiedliwienia.

– Nie trzeba stosować kar ani klapsów; wystarczy, że damy dziecku prawo do samodzielnego ponoszenia konsekwencji własnych zachowań i będziemy to prawo egzekwować – tłumaczy ks. Dziewiecki. Jeżeli nie nauczymy dziecka odpowiedzialności za swoje czyny, to zacznie ono wypaczać pojęcie wolności, przekroczy jej granice. Bo magiczna wolność: „Róbcie, co chcecie, żyjcie na luzie” często prowadzi do tego, że młodzi ludzie źle ją wykorzystują i popadają w różnego rodzaju uzależnienia.

Bądź rodzicem – nie posiadaczem

– Obecnie z podmiotu prawa dziecko powoli staje się jego przedmiotem – ubolewa przedstawiciel Rzecznika Praw Dziecka dr Irena Kowalska. – Zamiast pojmować dziecko jako dar nieoceniony, traktuje się je jako kolejny element w łańcuchu pożądanych dóbr. Rodzice nie tylko artykułują swoje prawo do posiadania dziecka, ale też chcieliby, żeby było piękne, mądre, inteligentne, uzdolnione i miłe. Dla spełnienia tych pragnień gotowi są korzystać z inżynierii genetycznej i wydawać na świat dzieci poczęte metodą in vitro.

Ale dziecka nie można posiadać – można je tylko kochać. A praw dziecka nie da się ustalić, opierając się na subiektywnych przekonaniach czy obowiązującej modzie; prawa te wynikają z natury dziecka.

– Dziecko jest kimś bezcennym, i to niezależnie od fazy jego rozwoju i stanu zdrowia – twierdzi ks. Dziewiecki. – Jeżeli dziecko staje się „rzeczą”, to nie może skorzystać z pozostałych przysługujących mu praw. Dlatego jeśli nie przestrzega się tego pierwszego prawa – prawa do życia, to wszystkie inne stają się kpiną.

***

* Wypowiedzi ks. Marka Dziewieckiego pochodzą z wykładu pt. „Godność dziecka w ujęciu psychologicznym”, wygłoszonego podczas sympozjum „Prawa dziecka w polskiej rzeczywistości – wzrastanie do godnego człowieczeństwa”, które odbyło się w kwietniu w WSD w Częstochowie.