Niedyskretny urok ciała i seksu

Ciało jest niewątpliwie produktem społecznym, a tym samym przedmiotem społecznej kontroli. Podobnie jak seksualność, jest ono dziś elementem kultury konsumpcji i symbolicznym wyznacznikiem tożsamości. Ciało to najpiękniejszy, wszechobecny przedmiot konsumpcji, a zarazem przedmiot zbawienia. Zajęło ono, i to dosłownie, miejsce duszy w jej roli moralnej i ideologicznej. Pielęgnacja ludzkiego ciała wyraża również pragnienie nieśmiertelności. Na określenie tego zjawiska ukuto termin „beautification”, łącząc angielskie słowa „piękno” i „beatyfikacja”.

W tym ujęciu człowiek staje się raczej przedmiotem oceny estetycznej niż moralnej. Nie jest już źródłem odpowiedzialności, ale spodziewanych doznań. Ciało jest fetyszem i kapitałem, który spowija mit przyjemności w sferze reklamy, mody i kultury masowej. Kultura popularna tkwi w pułapce fascynacji seksualnością. Jesteśmy zniewoleni kulturowo przez sam „obraz” seksu, kuszeni przez różnorodne kody płciowe.

Współcześnie dyskurs dotyczący seksualności z powodzeniem podejmują media – niekwestionowana czwarta władza w społeczeństwie. Cechą nowoczesnej kultury jest komercjalizacja seksualności i powszechna fascynacja seksem. Seksualność generuje przyjemność, przyjemność zaś, a w każdym razie jej obietnica, jest w nowoczesnym świecie dźwignią marketingu dóbr konsumpcyjnych. Wyobraźnia seksualna jest na rynku niemal wszechobecna, jest jak jeden gigantyczny chwyt reklamowy. Można powiedzieć, że skomercjalizowana seksualność służy odwracaniu uwagi społeczeństwa masowego od jego prawdziwych potrzeb, jakiekolwiek by one były.

Społeczna sztuka obnażania

Cywilizacja europejska przywiązuje obecnie wielką wagę do postrzegania wzrokowego, kosztem innych zmysłów. Fascynacja seksem jest fenomenem psychologicznym i w dużym stopniu kulturowym. Medialny obraz seksu zamknięto w nawiasie nierzeczywistego, rządzącego się własnym kodeksem spektaklu, w ramach którego nie pozostał już ani milimetr niezagospodarowanej strefy erogennej. Medialne prezentacje nabierają ostentacyjnie seksualnego zabarwienia. Wszechobecny pod najróżniejszymi postaciami seks, albo sugerujące jego obecność erotyczne wyobrażenie ciała, zawładnęły mediami.

Cyfrowe technologie komunikacyjne technicznie rozszerzają nasze zmysły, są ich przedłużeniem, umożliwiają postrzeganie oczu, warg, włosów czy piersi i pośladków celebrities w sposób przekraczający nasze zdolności sensoryczne. Ta możliwość, codziennie proponowana w mediach, nie tylko obniża tajemniczość tradycyjnie wiążącą się z tzw. elitami, ale jednocześnie stymuluje naszą chęć dowiedzenia się jeszcze więcej o życiu prywatnym, a właściwie intymnym osób znanych z mediów.

Brian McNair używa określenia „kultura obnażania”, rozumiejąc ją jako medialną dostępność seksu, nagości na pokaz i ekshibicjonizmu. W tym kontekście obnażanie ma znaczenie zarówno dosłowne jak i metaforyczne, obejmując szeroki wachlarz tekstów i przedstawień od pornografii, przez seksualnie nacechowaną sztukę ciała, filmy dokumentalne o striptizerkach oraz telewizyjne wyznania podczas telewizyjnych programów typu talk-show.

Do tej kategorii można również zaliczyć nowe zjawisko, określane przez neologizm „sporno”, określający miejsce, w którym sport spotyka się z pornografią. Obiektem komercyjnej eksploatacji są sportowcy obojga płci, którzy stają się coraz częściej nie twarzą, ale ciałem kampanii reklamowych. W czasie transmisji sportowych, na filmach dokumentalnych czy sesjach reklamowych kamery koncentrują się na szczegółach ich anatomii, wypełniają oni sobą ekran, co nasuwa skojarzenia z bohaterami filmów pornograficznych, w których zbliżenia ciał są równie częste.