Kościół – nie przedsiębiorstwo

– Kościół katolicki w Polsce jest uprzywilejowany?

– Nie jest. Nie istnieje odrębne prawo dla Kościoła katolickiego, ale tym samym prawem objęte są wszystkie Kościoły i związki wyznaniowe.

– Jak wygląda sprawa podatków?

– Kościół w Polsce płaci podatki tak jak wszystkie inne podmioty. Na całym świecie jest tak, że miejsca kultu są zwolnione z podatków, niezależnie od tego czy będzie to meczet, synagoga czy kościół chrześcijański. Podobnie w Polsce. Z kolei normalnie płacony jest podatek od nieruchomości, w której zamieszkują duchowni, lub prowadzona jest działalność gospodarcza.

Księża zatrudnieni jako katecheci czy kapelani płacą podatek na zasadach ogólnych, duchowni, którzy mają przychody z prowadzonej działalności duszpasterskiej, płacą zryczałtowany podatek dochodowy, zależny od liczby mieszkańców parafii i od sprawowanej funkcji. Na przykład aktualnie proboszcz kilkunastotysięcznej parafii miejskiej musi zapłacić ok. 1000 zł kwartalnie, a jego wikariusze po ok. 415 zł kwartalnie.

– Utarło się przekonanie, że ksiądz nie musi martwić się o swoją starość. Na jakich zasadach są ubezpieczeni księża?

– Do 1989 r. księża nie byli objęci ubezpieczeniem ani zdrowotnym, ani emerytalnym. Byli oni marginesem społecznym wraz z Cyganami. Do czasów Gierka w grupie tej byli także rolnicy. Sytuacja duchownych, którzy większość życia przepracowali przed 1989 r., jest wręcz tragiczna. Najczęściej mają oni emerytury niższe niż minimum socjalne. Dlatego nawet jeśli ksiądz wybuduje sobie dom na starość, to często nie ma go z czego utrzymać. Pomocą dla takich księży są domy seniora, współfinansowane przez państwo.

– Co się dzieje z dobytkiem księży po ich śmierci?

– Zakonnicy nie mają własności, więc ich raczej skromny dobytek trafia do wspólnoty. Księża diecezjalni piszą testament i tam określają, co ma się stać z ich dobytkiem.

– I na koniec. Jakie jest dziś główne wyzwanie przed Kościołem w Polsce w kontekście jego finansów? Co musi się zmienić, nad czym należy pracować?


– Wierni powinni troszczyć się o utrzymanie własnego kościoła. Stan świątyni świadczy o poziomie wiary parafian, dla której jest to Dom Boży. Co do finansowania dzieł charytatywnych, konserwacji i utrzymania w dobrym stanie zabytków, powinien wzrastać udział środków publicznych. Jest tu też miejsce dla księży i świeckich, by uczyć się pozyskiwać te środki.

Rozmawiali - Rafał Sztejka SJ i Czesław Wasilewski SJ

*****

KS. JAN DROB, były ekonom Konferencji Episkopatu Polski, prezes Fundacji „Dzieło Nowego Tysiąclecia”.

RAFAŁ SZTEJKA SJ, były redaktor Redakcji Programów Katolickich Polskiego Radia.

CZESŁAW WASILEWSKI SJ, redaktor „Przeglądu Powszechnego”.