Polska bez granic

Polacy z misją

Ważnym łącznikiem między Polonią i Polakami za granicą jest działające od 1990 r. Stowarzyszenie Wspólnota Polska. Jego celem jest „zespolenie wysiłków w umacnianiu więzi Polaków zamieszkałych za granicą i Polonii z Ojczyzną i jej kulturą narodową oraz niesienie pomocy w zaspokajaniu różnorodnych potrzeb Polaków z zagranicy i Polonii". Wspólnota działa pod patronatem i przy finansowym wsparciu Senatu RP, który w ostatniej VI kadencji przekazał na rzecz Polonii około 150 mln zł. Oczywiście w kraju istnieje wiele innych organizacji, stowarzyszeń i fundacji wspierających polskie środowiska za granicą, zwłaszcza na Wschodzie. Ze zrozumiałych przyczyn działają one dopiero od kilkunastu lat. Zupełnie inaczej niż polskie duszpasterstwa katolickie na Zachodzie, których tradycja sięga kilkudziesięciu lat, a w przypadku Francji – nawet 171. Współzałożycielem polskiej misji katolickiej w Paryżu był sam Adam Mickiewicz. Rozkwit duszpasterstwa polonijnego nastąpił w okresie międzywojennym, gdy w 1932 r. powstało z inicjatywy prymasa Augusta Hlonda zgromadzenie zakonne dla potrzeb polskiej emigracji – Towarzystwo Chrystusowe dla Polonii Zagranicznej. Początek XX wieku, łącznie z okresem międzywojennym charakteryzował się też zakładaniem wielu polskich parafii, szczególnie na terenie USA. Po II wojnie światowej z kolei zaczęły powstawać Polskie Misje Katolickie, nad którymi bezpośrednią pieczę sprawowali powoływani przez Stolicę Apostolską opiekunowie duchowi w randze biskupów. Obecnie PMK działają w 13 państwach rozrzuconych na czterech kontynentach. Łączą one Polaków wokół polskich tradycji oraz umacniają wiarę katolicką. Jednak dla najnowszej fali emigracji polskiej nie tworzy się już specjalnych parafii czy misji. Na przykład w Dublinie powołano duszpasterstwo polskie przy miejscowym kościele św. Audoena. Ksiądz Jarosław Maszkiewicz, duszpasterz Polaków w Irlandii, mocno podkreśla, iż chodzi o to, by Polacy integrowali się z Irlandczykami. Wspólna wiara ma zbliżać, a nie oddalać emigrantów od obywateli kraju osiedlenia. Dlatego na „polskie” nabożeństwa zapraszani są na przykład reprezentanci irlandzkich stowarzyszeń katolickich, którzy zachęcają Polaków do włączenia się w życie Kościoła katolickiego na całej wyspie. Inna rzecz, że odzew jest dość nikły. Czy tylko słaba znajomość angielskiego jest tego przyczyną – jak uważa polski duszpasterz, czy też może nawyki z kraju, w tym niechęć do zrzeszania się i działania na rzecz wspólnego dobra?

Karta – i co dalej?

Nasze narodowe wady są tak głęboko zakorzenione, że trudno wyplenić je nawet na obcej ziemi. Widać to było podczas III Zjazdu Polonii i Polaków z Zagranicy, który odbył się w Warszawie we wrześniu br. Wzięło w nim udział około 400 uczestników z ponad 60 krajów, reprezentujących organizacje polonijne, instytucje naukowe i kulturalne, a także duchowieństwo oraz polskie media działające na obczyźnie. Wśród wielu pozytywnych opinii na temat spotkania, pojawiały się też i takie, że za wiele było na nim pieniactwa i kłótni. Tak w wypowiedzi dla portalu Wirtualna Polonia podsumowała zjazd między innymi Ałła Kuźmińska, prezes Związku Polaków w Armenii. Podobnego zdania był przewodniczący ZHP poza granicami kraju hm. Edmund Kasprzyk z Wielkiej Brytanii, który na łamach tego samego portalu powiedział: „Ogólne założenie zjazdu – aby spotkać się i porozmawiać – było właściwe. Obrady pokazały, że większość uczestników nie potrafi rozmawiać i nie prezentuje odpowiedniego poziomu, potrzebnego w demokratycznej dyskusji. Wyrządziliśmy sobie sami szkodę. Pokazaliśmy bowiem młodym obecnym na zjeździe, że nie mają po co do nas dołączać”.