W 40. rocznicę wyboru…

Podobnie mocne słowa, naładowane nadzieją, Ojciec Święty wypowiedział również do Rodaków w Warszawie, podczas jego pierwszej pielgrzymki do Ojczyzny, w 1979 roku: „I wołam, ja, syn Polskiej Ziemi, a zarazem ja, Jan Paweł II papież... Niech zstąpi Duch Twój! I odnowi oblicze ziemi. Tej ziemi!”. Dziś widzimy, jak bardzo słowa te wpłynęły na zmianę świata i Polski.

Dziewiętnastowieczne proroctwa

Po powstaniu listopadowym zrodził się w literaturze i filozofii polskiej nurt zwany mesjanizmem, który przypisywał Polsce zadanie „zbawienia ludzkości”. Pod wpływem tego nurtu Juliusz Słowacki, w 1848 roku, w wierszu „Słowiański Papież”, zapowiadał, że nadejdzie papież, który „moc pokaże, rozpali miłość i zbawi świat”.

Błogosławiony ks. Bronisław Markiewicz (1842-1912) – założyciel michalickich zgromadzeń zakonnych, wielki patriota, w dramacie „Bój bezkrwawy” (1908) wyraźnie mówił o nadejściu pontyfikatu polskiego papieża i o przyszłej roli Polski: „Wy Polacy – pisał – miłością wspólną silni, nie tylko będziecie się wzajemnie wspomagali, nadto poniesiecie ratunek innym narodom i ludom, nawet wam niegdyś wrogim. I tym sposobem wprowadzicie dotąd niewidzialne braterstwo ludów... Najwyżej zaś Pan Bóg was wyniesie, kiedy dacie światu wielkiego Papieża”. Łatwo zauważyć, że bł. Bronisław Markiewicz mówi, że nie tylko „dacie światu Papieża”, ale dacie „wielkiego Papieża”!

Miara wielkości

Wielkość pontyfikatu danego papieża oceniają zazwyczaj dopiero późniejsze pokolenia. Papieża Polaka już za jego życia wiele autorytetów nazywało Wielkim. Pierwszym, który nazwał Jana Pawła II „wielkim” (w 1998 roku, z okazji 20-lecia jego pontyfikatu), był kard. Paul Poupard, pełniący ważne funkcje w Kurii Rzymskiej. Pisał on: „Ten długi pontyfikat jest niewątpliwie dla Kościoła i świata wielkim pontyfikatem. Jestem o tym przekonany i z całego serca przyznaję naszemu Ojcu Świętemu tytuł, który z pewnością przyzna mu historia: Jan Paweł II Wielki” (L’Osservatore Romano, n. 10, 1998, s. 12).

Dotychczas, w historii papiestwa trzech było papieży, którym potomni nadali przydomek „wielki”. Tytuł ten dowodzi, że były to osobowości niezwykłe. Na wyjątkowe czasy byli oni wyjątkowymi sternikami Kościoła. Dokonali odważnych reform w łonie Kościoła, niejednokrotnie obronili Rzym i Włochy przed najazdami barbarzyńców, a przede wszystkim odznaczyli się świętością życia. Byli to: św. Leon I Wielki (+461), św. Grzegorz I Wielki (+604) i św. Mikołaj I Wielki (+867).

Autorytet dla wiernych…

Jan Paweł II był niezwykłym sternikiem Kościoła w wyjątkowych, trudnych i przełomowych czasach. Jego wołanie o wolność i prawa człowieka doprowadziło do powstania „Solidarności” w Polsce, do przemian w Europie Środkowo-Wschodniej i do upadku całego systemu komunistycznego. Jan Paweł II stał się największym autorytetem moralnym naszych czasów, tak dla wierzących, jak i niewierzących. Wiernie i odważnie wcielał w życie postanowienia Soboru Watykańskiego II. Imponował siłą nieustannej modlitwy. Budził we wszystkich, a zwłaszcza w chorych i młodzieży, nadzieję. Bronił życie, rodzinę i małżeństwo, godność kobiety i każdego człowieka.

Pontyfikat Jana Pawła II był niezwykle intensywny i pracowity. Napisał on 14 encyklik, 15 adhortacji apostolskich, 11 konstytucji apostolskich, 45 listów apostolskich, 30 motu proprio. Odbył 104 podróże poza granice Włoch, odwiedzając 129 krajów, a także 144 podróże po Włoszech i 784 wizyty w diecezji rzymskiej, podczas których wygłosił 3228 przemówień. Wyniósł na ołtarze 1338 błogosławionych i 482 świętych. Podróżując po Włoszech i świecie przemierzył 1 271 000 km, co odpowiada 31-krotnemu okrążeniu kuli ziemskiej.

Cały ten okres posługiwania papieskiego cechowała odwaga i gorliwość w trosce o prawa Boże i prawa człowieka. Jan Paweł II wszedł między lud, zbliżył papiestwo do ludzi, spotykając się z nimi w czasie pielgrzymek apostolskich i audiencji generalnych, a nawet narażając śmiertelnie swoje życie (został postrzelony w zamachu na placu św. Piotra w Rzymie, 13 maja 1981 r.). Był to trzeci w historii papiestwa pontyfikat pod względem czasu trwania, po św. Piotrze Apostole i bł. Piusie IX. Trwał 26 lat, 5 miesięcy i 17 dni.

Również dla czcicieli św. Michała Archanioła był to pontyfikat ważny, bo w 1986 roku Papież podczas audiencji generalnych wygłosił kilka katechez o tematyce anielskiej i wielokrotnie w swoich wystąpieniach zachęcał wiernych do odmawiania modlitwy do św. Michała Archanioła.

…i dla innych duchownych

Benedykt XVI, po swoim wyborze na papieża, mówił w Kaplicy Sykstyńskiej: „W godzinie śmierci Jan Paweł II, na podobieństwo swojego Mistrza i Pana, godnie uwieńczył swój długi i owocny pontyfikat, utwierdzając w wierze lud chrześcijański, gromadząc go wokół siebie i umacniając poczucie jedności całej ludzkiej rodziny (...). Kościół, który on pozostawił, ma więcej odwagi, cieszy się większą wolnością i jest młodszy. Kościół, który zgodnie z jego nauczaniem i przykładem spogląda ze spokojem na swoją przyszłość i nie lęka się przyszłości” (L’Osservatore Romano, n. 6, 2005, s. 4-5). A w pierwszą rocznicę śmierci swojego Poprzednika, 2 kwietnia 2006 roku, Benedykt XVI nazwał Jana Pawła II wielkim i wskazał na jego wielkość, w słowach: «Jak zwięźle określić życie i ewangeliczne świadectwo tego wielkiego Papieża? Mógłbym spróbować to uczynić za pomocą dwóch słów: „wierność” i „oddanie” – całkowita wierność Bogu i oddanie się bez reszty swej misji pasterza Kościoła powszechnego» (L’Osservatore Romano, n. 5, 2006, s. 40).

Kardynał Stanisław Dziwisz podkreśla wielkość Jana Pawła II w świętości jego życia i w aktualności jego nauczania. „Napawa nas radością i nadzieją fakt – mówił w Grotach Watykańskich, 2 kwietnia 2007 roku – że właśnie świętość staje się najbardziej charakterystycznym, najbardziej rozpoznawalnym rysem postawy i służby Ojca Świętego Jana Pawła II. Zmysł wiary Ludu Bożego trafnie rozpoznaje prawdę o jego świętości. Jan Paweł II należał do grona przyjaciół Jezusa, czyli do grona świętych. Ta przynależność nadawała sens i kierunek jego życiu, temu wszystkiemu, co zamierzał i co robił. Zostawił Kościołowi wspaniałe encykliki i adhortacje, katechezy, homilie i przemówienia. Wspominamy go jako niestrudzonego głosiciela Ewangelii. Ale przede wszystkim zostawił nam dar swojej świętości. Jego świętość ubogaca duchowo cały Kościół, jest wyzwaniem dla każdego z nas, byśmy kroczyli tą samą drogą – drogą świętości, miłości i służby Bogu i człowiekowi. W miarę upływu czasu – mówił dalej ks. Kardynał – coraz bardziej odsłania się przed nami wielkość pontyfikatu Ojca Świętego Jana Pawła II. Ta wielkość polega między innymi na tym, że przesłanie, jakie nam zostawił, jest cały czas aktualne. Jan Paweł II poświęcał uwagę najważniejszym problemom i wyzwaniom naszej epoki. W jego nauczaniu i w jego postawie możemy szukać odpowiedzi na nurtujące nas pytania” (L’Osservatore Romano, n. 5, 2007, s. 7).

Pamiętajmy o dziedzictwie

O wielkości Jana Pawła II mówił również Ojciec Święty Franciszek. Oto jego słowa: „Jan Paweł II był człowiekiem bardzo transparentnym. To jest jedna z rzeczy, która mnie bardzo uderzyła i utkwiła mi w pamięci jako wniosek z przeprowadzonego procesu beatyfikacyjnego i kanonizacyjnego. Nie było dwóch osób – człowieka medialnego, którego oglądały tłumy i człowieka, z którym obcowało się na co dzień. Był to ten sam człowiek, który żył w prawdzie, który potrafił być serdeczny, bliski, ciepły, pełen zainteresowania dla konkretnego człowieka, którego spotykał przy stole, w swoim pokoju, jako współpracownika, wyższego czy niższego w hierarchii kościelnej, czy zwykłego człowieka, który pomagał dbać o prowadzenie domu papieskiego. To później przekładało się na jego relacje z ludźmi, z tłumami, z Ludem Bożym, do którego przemawiał. To była jedna i ta sama osoba, która przemawiała z obfitości serca. To serce było pełne obfitości, Boga i miłości do ludzi. (…) to nie urząd, nawet najwyższy, stanowi o wielkości człowieka. Można być wielkim człowiekiem, spełniając nawet bardzo skromne posługi i będąc bardzo skromnym, w tej – po ludzku patrząc – hierarchii społecznej, gdzieś tam zupełnie na końcu. Wielkość człowieka to jest przede wszystkim wielkość człowieczeństwa, a to mierzy się zdolnością do relacjonowania się do drugiego człowieka, zdolnością bycia dla drugiego człowieka, zdolnością kochania; jednym słowem uczynienia ze swojego życia daru. Wydaje mi się, że ta wielkość Jana Pawła II właśnie na tym polegała, że on przeżywał swoje człowieczeństwo i swoje powołanie jako nieustanny dar pełen miłości do drugiego człowieka i motywowany wiarą w Boga. I to jest ta wielkość, wielkość wspólna dla wszystkich świętych, tych wielkich po ludzku i tych małych, tych o których piszą pierwsze strony gazet i tych, o których nikt nigdy nie usłyszy. Ale Pan Bóg ich zna” (Konsystorz, 30 września 2013).

Podczas Narodowej Pielgrzymki Polaków do Rzymu, 22 października 2016 roku, papież Franciszek powiedział: «Dokładnie 38 lat temu, niemal o tej właśnie godzinie, na tym Placu wybrzmiały słowa, skierowane do ludzi całego świata: „Nie lękajcie się! (…) Otwórzcie na oścież drzwi Chrystusowi”. Te słowa, na progu swojego pontyfikatu, wypowiedział Jan Paweł II, papież o głębokiej duchowości ukształtowanej przez tysiącletnią spuściznę polskiej historii i kultury, przekazywaną w duchu wiary z pokolenia na pokolenie. To dziedzictwo było dla niego źródłem nadziei, mocy i odwagi, z jaką wzywał świat, by szeroko otworzył drzwi dla Chrystusa. To wezwanie rozwinęło się w nieustanne głoszenie Ewangelii miłosierdzia dla świata i dla człowieka, którego kontynuacją jest ten Rok Jubileuszowy. Dziś pragnę życzyć Wam, aby Pan dał wam łaskę wytrwania w tej wierze, nadziei i miłości, którą przejęliście od waszych przodków i którą z troską pielęgnujecie. Niech w waszych umysłach i sercach wybrzmiewa wciąż wezwanie waszego wielkiego Rodaka do budzenia w sobie wyobraźni miłosierdzia, abyście potrafili nieść świadectwo o Bożej miłości wszystkim, którzy jej potrzebują».

Czy umiesz być wdzięczny?

Za pontyfikatu Jana Pawła II Polska, zgodnie ze słowami ks. Bronisława Markiewicza, została wyniesiona najwyżej. Była na ustach całego świata, do czego przyczyniały się też pielgrzymki papieskie. Jan Paweł II był świadomy roli, jaką odegrała ona w historii Europy i jaką ma jeszcze do spełnienia jako kraj chrześcijański. Na zakończenie pielgrzymki w Polsce w 2002 roku Ojciec Święty, przypominając słowa św. siostry Faustyny zapisane w Dzienniczku w 1937 roku, powiedział: „Ojczyzno moja kochana, Polsko, Bóg Cię wywyższa i wyszczególnia, ale umiej być wdzięczna!” (n.1038).

W setną rocznicę odzyskania Niepodległości przez Polskę zapytajmy samych siebie czy umiemy być wdzięczni za chrześcijańską Ojczyznę, za pontyfikat Papieża Rodaka, za Jego nauczanie i miłość do Ojczyzny, za jego udział w obaleniu komunizmu i odzyskaniu wolności?