Hongkong walczy o wolność

Włodzimierz Rędzioch: – W 1997 r. komunistyczne Chiny zawarły porozumienie z Brytyjczykami, na mocy którego Hongkong, dawna kolonia brytyjska, powrócił do Chin. Fundamentem tego porozumienia miała być zasada: „jeden kraj, dwa systemy”...

Ks. Bernardo Cervellera: – Porozumienie wdrożone w 1997 r. oznaczało formalny powrót Hongkongu do Chin z uznaniem chińskiej suwerenności, ale z możliwością zachowania liberalnego stylu życia – tak jak to było za rządów Brytyjczyków. Dlatego mówiono o jednym kraju i dwóch systemach.

– Porozumienie miało więc zagwarantować pewną wolność mieszkańcom Hongkongu, a świat demokratyczny zaufał reżimowi komunistycznemu w Pekinie. Czy komuniści nie nadużyli tego zaufania?

– Musimy wyjaśnić jedną rzecz: Brytyjczycy nigdy nie zaprowadzili w Hongkongu pełnej demokracji, ale i Chiny nie chcą jej zapewnić. W umowie między Chinami i Wielką Brytanią, zwanej „Basic Law”, napisano, że w 2006 r. należało wziąć pod uwagę wprowadzenie pełnej demokracji. Chińczycy najpierw przenieśli datę na 2017 r., a w 2017 r. powiedzieli, że z demokracją trzeba poczekać do 2047 r.!

– Czyli trzeba czekać jeszcze 28 lat! A zatem świat popełnił błąd, ufając reżimowi chińskiemu?

– Od początku Chiny próbowały zmienić sytuację w Hongkongu. Wywierały np. naciski na środowiska biznesu, zawierały umowy dotyczące handlu i działalności z ludźmi, którzy najbardziej popierali politykę komunistów. Znaczący jest fakt, że każdego dnia, począwszy od 1997 r., z Chińskiej Republiki Ludowej do Hongkongu przybywa 150 osób związanych z partią komunistyczną, co stanowi prawdziwą inwazję demograficzną i ideologiczną. Co więcej, rząd Hongkongu nie wydaje zezwoleń mieszkańcom Hongkongu na sprowadzenie krewnych z Chin.

Pekin ma wielki wpływ także na politykę. Ludzie zawsze domagali się prawa do głosowania na gubernatora w wyborach powszechnych, ale reżim nigdy im go nie przyznał. Pekin zaproponował utworzenie komitetu wyborczego złożonego z ok. 1300 osób, w większości wybranych przez samych komunistów, którzy głosują na kandydatów na stanowisko szefa administracji Hongkongu, ale nawet kandydaci są wybierani przez władze chińskie. W ten sposób został wybrany obecny szef administracji – pani Carrie Lam.

– Mieszkańcy Hongkongu nie pozostają jednak bierni wobec chińskich nadużyć. 26 września 2014 r. rozpoczęli pokojowy protest, który trwał 79 dni. Jego symbolem były żółte parasole podniesione przez protestujących w celu obrony przed policyjnymi atakami. Co było wtedy powodem ich mobilizacji przeciwko władzom chińskim?

– Powodem protestów była właśnie kwestia powszechnych wyborów – ludzie chcieli głosować na szefa administracji, ale Chiny na to nie pozwoliły. W rezultacie ludzie – głównie młodzież – rozpoczęli pokojową okupację centrum Hongkongu. Chociaż był to bardzo spokojny protest, policja zastosowała przemoc. Władze obiecały dialog z protestującymi, ale ostatecznie nic nie zostało zrobione.

– A jaka jest przyczyna obecnych protestów?

– Przyczyną jest tzw. prawo ekstradycyjne, ale ostatecznie jest to ciągle walka o suwerenność terytorialną Hongkongu. Studenci domagają się zniesienia tego nowego prawa, uwolnienia aresztowanych i niezależnego śledztwa w sprawie przemocy, której policja dopuściła się wobec studentów. Należy podkreślić, że liczba uczestników protestów sięgnęła 2,7 mln, a ponad połowa z nich to ludzie młodzi. Zdają sobie oni sprawę, że jeśli teraz poddadzą się reżimowi chińskiemu, to w przyszłości nie będą mieli wolności.

– Dlaczego prawo ekstradycji jest tak niebezpieczne?

– Gdyby weszło w życie, prawo to pozwoliłoby Chinom kontrolować ludność miasta. Chińczycy mogliby wywieźć niewygodnych ludzi z Hongkongu, aby ich osądzić zgodnie z chińskim prawem i uwięzić. Problem w tym, że np. w Hongkongu można krytykować Chiny, a dla Chińczyków jest to przestępstwo, za które grozi więzienie. Krótko mówiąc, proponowane prawo zablokowałoby wolność słowa, myśli, prasy i religii.

– A dlaczego chiński reżim zgromadził tylu żołnierzy (mówi się nawet o ok. 10 tys.) na granicy z Hongkongiem?

– Reakcja Chińczyków jest tak gwałtowna, ponieważ sytuacja w Hongkongu bardzo niepokoi reżim chiński. Gdy Hongkong jest tak niespokojny, to świat zdaje sobie sprawę, że zasada „jeden kraj, dwa systemy” nie jest przestrzegana, a co za tym idzie – Chiny tracą twarz. Drugim problemem Chin jest niepokój, że silne pragnienie demokracji młodzieży z Hongkongu może udzielić się także reszcie kraju. Żądania demokracji w Chinach oznaczałyby koniec dominacji partii komunistycznej. Z tego powodu Chiny starają się zdławić powstanie w Hongkongu i kontrolują wszystkie przejścia, aby nie dopuścić do przedostawania się do Chin osób, które uczestniczyły w demonstracjach. Chciałbym dodać coś jeszcze: Z pewnością obok lokalnej policji działają chińscy policjanci, ponieważ młodzi ludzie odkryli, że niektórzy z nich nie mówią po kantońsku jak mieszkańcy Hongkongu. Ponadto policja wykorzystywała członków grup mafijnych do bicia protestujących, aby ich zastraszyć.

– Nie wszyscy zdają sobie sprawę, że Hongkong jest czwartym najważniejszym centrum finansowym na świecie. Jak to wpływa na politykę chińskiego reżimu komunistycznego wobec Hongkongu?

– Społeczność międzynarodowa jest zainteresowana utrzymaniem pewnej wolności w Hongkongu. Niemcy, Stany Zjednoczone, Wielka Brytania, Japonia i inne kraje wywierają zatem niewielką presję, aby powstrzymać reakcje reżimu. Z drugiej strony – Chiny również potrzebują Hongkongu, ponieważ jest on bardzo ważnym centrum finansowym, a Szanghaj, chociaż ma także duże znaczenie, nie może go zastąpić. Giełda w Hongkongu to miejsce, w którym Chiny szukają kapitału, by rozwijać handel i finansować swoje przedsiębiorstwa. To częściowo tłumaczy, dlaczego Chiny nie interweniowały w Hongkongu z jeszcze większą siłą.

– W październiku 2017 r. odbył się w Pekinie XIX zjazd Komunistycznej Partii Chin, podczas którego sekretarz generalny partii Xi Jinping zapowiedział, że Chiny staną się wkrótce największym mocarstwem świata. Czy świat zdaje sobie sprawę z niebezpieczeństwa, jakim jest chiński reżim totalitarny, który chce zdominować nasz glob i narzucić swoją ideologię?

– Na świecie jest wielu ludzi, którzy zazdroszczą Chinom, ponieważ w tym kraju można zrobić wszystko – wystarczy przekupić urzędników i władze administracyjne. Przykładowo pracownicy mogą być zwalniani bez przestrzegania umów, woda i ziemia mogą być skażone, fabryki i domy mogą być budowane gdziekolwiek, bez przestrzegania norm. Z jednej strony mamy więc silny reżim komunistyczny, a z drugiej – dziki kapitalizm. Niektórzy na Zachodzie chcieliby tak właśnie działać i patrzą na Chiny jako na model. Często ci ludzie spiskują z Chinami, aby narzucić światu taki model.

– Dlaczego tak wielu ludzi na Zachodzie lubi „model chiński”?

– Ponieważ wydaje się, że dzięki takiej polityce Chiny odnoszą sukcesy oraz że dyktatura może również zapewnić dobrobyt gospodarczy. Ale w tym przekonaniu są dwa błędy: pierwszy – na Zachodzie jesteśmy świadomi praw pracowniczych, nawet jeśli globalizacja spowodowała zniesienie wielu z nich i obniżenie płac. I drugi – sukces gospodarczy Chin jest wątpliwy, ponieważ wszystkie oficjalne statystyki są manipulowane i fałszowane (nasza agencja często to podkreśla, ale mówią o tym również chińscy ekonomiści). Chiński dług jest prawdopodobnie znacznie wyższy niż ten, który podają władze, a wzrost PKB nie wyniesie 6,40 proc., ale może być nawet ujemny.

– W ostatnich latach Chiny wystąpiły z inicjatywą nowego, nowoczesnego „Jedwabnego Szlaku”, która jest prezentowana jako rodzaj chińskiego planu Marshalla dla świata. Ale czy nie kryje się za tym ryzyko chińskiej kolonizacji gospodarczej?

– Można powiedzieć, że tam, gdzie Chiny wdrożyły już ten projekt, głównie w Afryce i Azji, zyskały nowe rynki i zamówienia publiczne na budowę infrastruktury, podczas gdy kraje partnerskie uległy zubożeniu. Najpierw twierdzono, że wszyscy wygrywają w tym biznesie, którego hasłem są angielskie słowa „win-win” (wszyscy będą zwycięzcami) – w rzeczywistości zyskuje tylko najsilniejszy, tzn. Chiny.