Polityka nierównych szans

Wielodzietność = patologia

A może brak nam rozwiązań prawnych? Nie, one istnieją. Chociaż w teorii Europejska Karta Społeczna i polska konstytucja bronią rodziny, to nie ma to prawie żadnego przełożenia na praktykę. – Spotykamy się z murem niewiedzy samorządu: dlaczego pomagać akurat wielodzietnym, a nie innej grupie społecznej? Trudnością jest też niemożność obliczenia liczby rodzin wielodzietnych w naszym kraju.

W konsekwencji władze nie potrafią oszacować, ilu dzieciom należałyby się ulgi, zatem lepiej wcale ich nie wprowadzać – tłumaczy Teresa Kapela i zwraca uwagę na jeszcze jeden ważny problem: – Poza tym wiedza o rodzinach tworzy się przez pryzmat pomocy społecznej, do której zgłaszają się te najbiedniejsze i z trudnościami, chociaż stanowią zaledwie 10 proc. Tym sposobem wielodzietność stała się synonimem patologii.

„Rodzina to pierwsze zadanie dla Kościoła” (bł. Jan Paweł II)

Prorodzinność to dobry temat do dyskusji nie tylko w gmachu przy Wiejskiej, ale również w wysokich kręgach kościelnych. Wypłacanie świadczeń rodzinnych z pewnością nie jest kompetencją biskupów, ale większy lobbing na rządzących i wyraźniejsze poparcie inicjatyw oddolnych na pewno by nie zaszkodziły.

– Niestety, często nie czujemy wsparcia i wiedzy na temat sytuacji rodzin wielodzietnych w kręgach katolickich. W ramach badań Europejskiego Roku Walki z Ubóstwem powstało na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim opracowanie Skazani na wykluczenie. Rodziny wielodzietne wrzucono tam do jednego worka z więźniami i alkoholikami – nie kryje oburzenia Teresa Kapela. – Nie zauważono nawet, że opis grupy wielodzietnych daleko odbiega od pozostałych: przy średniej 24 lata 50 proc. to osoby z wyższym wykształceniem lub w trakcie zdobywania go. Podobne dane otrzymano, badając Bielańskie Stowarzyszenie Wielodzietnych, więc to nie przypadek.

Mądrość to pragnienie nauki (por. Mdr 6, 17)

Co robić, by było inaczej? Po pierwsze, samemu podejmować inicjatywy obywatelskie i wspierać instytucje, które tak działają (np. ZDR 3+, Fundacja Mamy i Taty). Bo nie zanosi się na to, żeby ktokolwiek zrobił to za nas.

A po drugie, uczyć się od mądrzejszych. Garść przemyślanych rozwiązań proponują wypowiadający się dla nas eksperci. By dziecko nie było – jak powiedział jeden z nich – „dobrem luksusowym”.           

Pomysły europejskie

Francja (w 2008 r. jako jedyna  w Europie osiągnęła prostą zastępowalność pokoleń):

– np. ulga w postaci kredytu podatkowego (odroczonego podatku), wynikająca z wydatków mieszkaniowych, szkolnych, ubezpieczeń, modernizacji mieszkania w celu oszczędności energii itp.,

– Karta Rodziny Licznej (od 1921 r.) uprawniająca do zniżek komunikacyjnych (30 proc. dla rodziny z trójką dzieci, 40 proc. z czwórką,
50 proc. z piątką i 75 proc. z szóstką i więcej dzieci),

– świadczenia powszechne (dla wszystkich rodzin, nie ma progu dochodowego jak w Polsce – „magiczne” 504 zł) na dzieci do 18. lub 20. roku życia,

– 115 euro na pierwsze i drugie dziecko, 263 euro na trzecie, 411 na czwarte, 550 na piąte

i 150 więcej na każde następne,

– oprócz tego m.in. zasiłki dla rodziców rezygnujących z pracy zawodowej, zasiłki na dzieci poniżej 3 lat (wypłacane nawet od 5. miesiąca ciąży), wynagrodzenie i składka ubezpieczeniowa  za opiekę nad dzieckiem do 6. roku życia, świadczenie „z okazji” nowego roku szkolnego.

Belgia

– premia z tytułu urodzenia dziecka w formie jednorazowej zapomogi: 1152 euro – za urodzenie pierwszego dziecka, 867 euro – za urodzenie drugiego i kolejnego dziecka, 1152 euro – za każde urodzone dziecko z ciąży wielopłodowej,

– premia adopcyjna – 1152 euro.

Austria

– możliwość odpisania od podatku kosztów opieki nad dziećmi – maksymalnie  2300 euro rocznie,

– urlop macierzyński, tzw. Krenz, może trwać do ukończenia przez dziecko 2. roku życia i przysługuje obojgu rodzicom,

– urlop wychowawczy maksymalnie do ukończenia przez dziecko 7. roku życia.