Państwo wobec marketingu narodowego

Zdefiniowanie, określenie żywotnych interesów narodu, państwa jest punktem wyjścia dla tworzenia koncepcji marketingu narodowego, w niej zaś – wyznaczenie celów jakie stają przed państwem i narodem, a które mają być realizowane np. w oparciu o walory ekonomiczne w określonej perspektywie czasowej (bliższej i dalszej).

Wiodącą rolę w kształtowaniu marketingu narodowego i jego celów pełnią instytucje państwowe. Ich zaangażowanie warunkuje cały szereg działań, które mają być realizowane w określonym przedziale czasowym. Te zaś zależą od wyborów politycznych, jakich dokonują obywatele wybierając swoich przedstawicieli. Ci z kolei realizują programy reprezentowanych partii (często programy partii są sprzeczne ze sobą, reprezentują odmienne priorytety gospodarcze).

Przy realizacji marketingu narodowego sprawą podstawową jest dokonanie kluczowych wyborów w najważniejszych strategicznych kwestiach dotyczących rozwoju państwa. One muszą stać się priorytetami, które nie będą ulegać zmianom mimo zmian władzy państwowej (oczywiście korekty mogą być dokonywane, np. z uwagi na zmiany dokonujące się w otoczeniu kraju), konieczna jest pewna ciągłość, konsekwencja czy wręcz determinacja w realizacji przyjętych celów, całości działań realizowanych w ramach marketingu narodowego.

Od państwa i jego instytucji zależy stworzenie systemu umożliwiającego wykorzystywanie działań marketingowych. Obecnie szereg działań wpisanych jest w tzw. strategie rozwojowe poszczególnych szczebli, ale tutaj chodzi raczej o ukierunkowanie na poszukiwanie wspólnych punktów łączących oraz ich realizację, a także o tworzenie koncepcji marketingu dla państwa przy wykorzystaniu osiągnięć, planów, przede wszystkim przez redefiniowanie celów, które państwo ma zrealizować przy wykorzystaniu własnych atutów i zminimalizowaniu słabych stron.

Państwo polskie posiada szereg atutów oraz słabych punktów. Atuty są ważnymi elementami w oparciu o które można opracowywać ewentualne działania marketingu narodowego.

Atutami polskiej gospodarki są^[14]:

- centralne położenie Polski w Europie,
- dostęp do morza,
- liczne złoża surowców (w tym surowców o znaczeniu strategicznym),
- dobrze wykształcone kadry,
- stosunkowo liczna populacja ludzi młodych,
- przynależność do Unii Europejskiej (jednego z najistotniejszych ugrupowań w świecie, z opcją korzystania ze środków finansowych oraz z możliwości, jakie stwarza to ugrupowanie w ramach relacji wewnętrznych i zewnętrznych; pozycja i rola państwa i narodu w dużej mierze zależy od sposobów prowadzenia polskiej polityki w ramach tego ugrupowania),
- przynależność do NATO,
- obecność Polski w wielu międzynarodowych podmiotach o charakterze politycznym, gospodarczym,
- znaczące walory turystyczne kraju oraz innych czynników wpływających na tworzenie koncepcji marketingowej.

Słabe strony polskiej gospodarki^[15]:

- brak konsekwentnej polityki ekonomicznej (krajowej, zagranicznej i międzynarodowej) uwzględniającej możliwości państwa polskiego,
- ciągle jeszcze słaba infrastruktura,
- duże zróżnicowanie gospodarcze państwa (brak nakładów w niektórych regionach, co w ostatnich dekadach spowodowało ich opóźnienie rozwojowe),
- słabe związki przemysłu z nauką,
- niskie nakłady na badania i rozwój,
- nadal słaby system wspierający przedsiębiorczość,
- zbytnia biurokratyzacja życia społeczno-gospodarczego,
- problemy z system zabezpieczeń społecznych.

Aktywna rola państwa wymaga odwagi oraz dokonywania racjonalnych wyborów opartych na tym, co podstawowe i istotne dla przyszłości państwa i narodu. Dotyczy to działań odnoszących się do polityki ekonomicznej i tym samym do właściwego rozumienia znaczenia marketingu narodowego. Jak podkreśla w jednym ze swoich wywiadów prof. Michał Kleiber: „Jestem zwolennikiem czegoś, co się kiedyś nazywało polityką przemysłową. We wszystkich krajach, które odniosły innowacyjne sukcesy – w Finlandii, w Korei Południowej czy Singapurze – innowacje miały pewną twarz polityczną. Grupa polityków do znudzenia przekonywała społeczeństwo, że tylko nowatorskie działania stwarzają szanse na szybki i stabilny rozwój kraju. My nie mieliśmy do takich szczęścia. Nie było nikogo, kto mówiłby z ogniem w oczach o strategii rozwoju, o konieczności selekcji priorytetowych obszarów, o sposobach identyfikowania i finansowania dobrze przemyślanych przedsięwzięć. Nie wybrano w ogóle tych obszarów. Do dziś nie wiemy, czy to dobrze, że 20 lat temu całkowicie zlikwidowano polską elektronikę, czy też może coś z niej należało wtedy zachować. Po czasach komunizmu został nam uraz do planowania, bo to się źle kojarzy. Tymczasem wszystkie znaczące państwa i najefektywniejsze korporacje to robią. Racjonalne myślenie o przyszłości jest sednem dzisiejszych strategii rozwoju”^[16].Warto w tym miejscu dodać, że źle się stało, iż Polska w latach 90. zrezygnowała z podtrzymywania i inwestowania w rozwój elektroniki oraz wielu innych ważnych rozwojowo i konkurencyjnie obszarów.

Konkluzja

Marketing jest jedną z metod zarządzania, która z powodzeniem jest stosowana przez organizacje prowadzące działania ukierunkowane na zysk (krajowe i transnarodowe). Również i podmioty, dla których zysk nie jest sprawą podstawową, stosują go z powodzeniem. Państwa mają możliwość stosowania marketingu w tworzeniu strategii rozwojowych kraju. Jego wybór i wykorzystanie umożliwia inspirujące realizacje (porządkujące, koordynujące) ukierunkowane na realizację dobra wspólnego.

Paweł Marzec - doktor hab., prof. KUL, kierownik Katedry Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych i Ekonomii Publicznej na Wydziale Zamiejscowym Nauk Prawnych i Ekonomicznych KUL w Tomaszowie Lubelskim, prodziekan na Wydziale Zamiejscowym Nauk Prawnych i Ekonomicznych KUL w Tomaszowie Lubelskim.