Państwo wobec marketingu narodowego

Konkurencyjność^[1] i rozwój^[2] oraz marketing^[3] są terminami bardzo popularnymi szczególnie na gruncie ekonomii i polityki. Stają się słowami –kluczami, za pomocą których następuje komunikacja w ramach konkretnego państwa, narodu, społeczności czy też na arenie międzynarodowej.

Terminy te są bliskie politykom, działaczom samorządowym, społecznym, osobom, grupom uczestniczącym w życiu społeczno-gospodarczym. Służą im do wyrażania swoich poglądów, tworzenia programów rozwojowych, konkurencyjnych (dla firm, fundacji, partii politycznych itp.) przybierających postać np. strategii rozwojowych, programów wyborczych. Na konkurencyjność i rozwój składa się wiele elementów. Warto zwrócić uwagę na walory ekonomiczne^[4], bowiem są one obszarem czynników, w oparciu o które rozpoczyna się proces tworzenia działań marketingowych określanych mianem marketingu narodowego.

Pojęcia te nabierają ważnego znaczenia w kontekście przedsiębiorstw^[5], szczególnie przedsiębiorstw transnarodowych^[6]. Są używane przez właścicieli, kadrę kierowniczą, pracowników, którzy wykorzystują je przy tworzeniu planów i strategii, mających przynieść wymierne korzyści wszystkim zainteresowanym działalnością konkretnej firmy. Dotyczy to nie tylko zaangażowanych bezpośrednio w działalność firmy i czerpiących zyski z jej obecności na rynku (np. właścicieli, pracowników), ale również państwa (ze wszystkimi jego instytucjami) oraz innych potencjalnych adresatów (np. kościołów, fundacji itd.).

Terminy te weszły na ścieżkę zawrotnej kariery międzynarodowej, stając się słowami – kluczami, umożliwiającymi komunikację międzynarodową. Pełnią również rolę elementów łączących często skrajne, zwalczające się poglądy i działania, stając się zwornikiem tworzenia spokoju oraz bezpieczeństwa. Są używane zatem przez decydentów, polityków, kontrahentów, dyplomatów poszczególnych państw w kontaktach dwustronnych z innymi krajami, na forum ugrupowań integracyjnych, organizacji międzynarodowych. W oparciu o nie tworzy się bardzo często międzynarodowe programy pomocowe i humanitarne. Pełnią funkcję pomostów łączących np. kraje słabo rozwinięte z krajami wysoko rozwiniętymi (mają umożliwić zmniejszenie różnic rozwojowych między krajami). Rzecz jasna, same słowa nie posiadają mocy sprawczej, zatem w ślad za nimi płyną strumienie środków finansowych przeznaczonych na konkretne działania, zadania i projekty, które je uwiarygodniają pokazując ich realny wymiar (np. por. tabela 1)^[7]. Zawsze pojawia się adresat konkretnego działania nazywany konsumentem, odbiorcą, penitentem, beneficjentem itd. To do niego kierowane jest działanie, to ze względu na niego realizowane są programy rozwojowe czy programy konkurencyjne.

Tabela 1. Wielkość pomocy rozwojowej członków DAC w latach 2004-2006^[8]

^[1]Por. Szerzej na temat konkurencyjności, rozwoju w: K.A. Kłosiński (pod. red.), Unia Europejska, integracja, konkurencyjność, rozwój, Lublin 2007.
^[2]Por. Szerzej na temat rozwoju w: R. Piasecki, Ekonomia rozwoju, Warszawa 2007.
[3] Por. Szerzej na temat marketingu w: P. Kotler, Marketing, Poznań 2005.
^[4] „Przez walor ekonomiczny należy rozumieć obiekt, stan obiektu lub okoliczności stworzone przez naturę, historię lub działalność człowieka. Wśród naturalnych walorów ekonomicznych można wyróżnić klimat, ukształtowanie powierzchni, bogactwa naturalne. W szczególności, potencjalną listę walorów ekonomicznych tworzą elementy: litosfery (rzeźba terenu, osobliwości geologiczne, w tym pokłady bogactw naturalnych), atmosfery (jakość powietrza, pokrywa śnieżna, temperatura), hydrosfery (rzeki, potoki, jeziora, zbiorniki wodne, morza, źródła mineralne), pokrywy glebowej (pustynie, skały, ziemia uprawna), szaty roślinnej (lasy, osobliwości flory), świata zwierzęcego (ryby, ptaki, zwierzęta i pozostałe gatunki fauny), krajobraz naturalny (konglomerat z wymienionych powyżej elementów). Wśród walorów – efektów działalności człowieka wyróżnić można elementy sfery: historyczno-cywilizacyjnej: miejsca pamięci historycznej oraz kultu religijnego, dzieła architektury, urbanistyki oraz techniki; współczesno-cywilizacyjnej: wiedza oraz systemy jej przechowywania, a także aktualizacji, zespoły urbanizacyjne, agronomiczne oraz industrialno-serwicyzacyjne, infrastruktura komunikacyjna (transport i łączności) oraz technologii informacyjnych, infrastruktura społeczno-instytucjonalna (administracji, służby zdrowia, pomocy społecznej), instytucje systemu monetarnego. Do szczególnych walorów ekonomicznych – efektu tak natury, jak i działalności człowieka – należy ludność danego kraju, którą charakteryzuje określona liczebność oraz struktura płciowa, a także wiekowa” K. A. Kłosiński, Konkurencyjność narodów, w: K.A. Kłosiński, Losy świata, Lublin 2001, s. 13-14.
^[5] Por. E. Duliniec, Marketing międzynarodowy, Warszawa 2004.
^[6] Por. P. Marzec, Korporacje transnarodowe w procesie globalizacji gospodarki światowej, w. T. Guz, K.A. Kłosiński, P. Marzec (red. nauk.), Polska, Europa, świat, korporacje transnarodowe, Lublin–Tomaszów Lubelski 2007, s. 35-50.
[7] Por. P. Bagiński, K. Czaplicka, J. Szczypiński, Międzynarodowa współpraca na rzecz rozwoju, Warszawa 2009.
^[8] Źródło: P. Bagiński, M. Kowalska, Finansowanie rozwoju krajów słabiej rozwiniętych jako element polityki zagranicznej państw rozwiniętych, w: E. Latoszek (red. nauk.) Pomoc rozwojowa dla krajów rozwijających się na przełomie XX i XXI wieku, Warszawa 2010, s. 110.