Kompozytor dwojga narodów

Dwaj najwięksi mistrzowie epoki późnego baroku pochodzili z Niemiec. Jerzy Fryderyk Haendel urodził się 23 lutego 1685 r. w Halle. Cztery tygodnie później w Eisenach przyszedł na świat Jan Sebastian Bach. Haendel spędził młodość w Niemczech. Już jako siedemnastolatek był cenionym wirtuozem i otrzymał stanowisko organisty katedry w Halle. Wkrótce jednak wyjechał do Hamburga i podjął pracę jako skrzypek i klawesynista w tamtejszej operze. W Hamburgu zadebiutował jako kompozytor „Pasją według św. Jana”, a w 1705 r. wystawiono z ogromnym sukcesem jego operę „Almira”.

Po bankructwie teatru operowego młody kompozytor udał się do Włoch. Przebywał we Florencji, Rzymie, Wenecji. We Włoszech spędził ponad 3 lata. Dzięki markizowi Ruspoli, którego był gościem, uczestniczył w elitarnych zebraniach Akademii Arcadii. Poznał grono najwybitniejszych włoskich intelektualistów i artystów, a wśród nich kompozytorów Alessandro Scarlattiego i Arcangelo Corellego. Muzyka włoska wywarła ogromny wpływ na twórczość młodego Haendla.

Wkrótce zaczął odnosić sukcesy jako wirtuoz, koncertując na organach i klawesynie oraz jako kompozytor swymi operami „Rodrygo” i „Agrypina”, a także oratoriami „Zmartwychwstanie”, „Triumf czasu i rozczarowania”. Dużym uznaniem cieszyły się też solowe kantaty napisane dla znakomitej śpiewaczki Margherity Durastanti, z którą łączyła go wieloletnia przyjaźń i współpraca. Haendel do końca życia pozostał kawalerem. Nawet najbardziej dociekliwym łowcom plotek nie udało się dotąd natrafić na żaden ślad odsłaniający domniemane tajemnice jego życia uczuciowego.

Podczas pobytu w Wenecji Haendel otrzymał dwie propozycje, które zaważyły na jego życiu. Ambasador angielski zaprosił go do Londynu, a książę Hanoweru Ernest August złożył mu propozycję osiedlenia się w Hanowerze. Kompozytor wybrał powrót do swojej ojczyzny i wiosną 1710 r. opuścił Italię. Objął stanowisko kapelmistrza dworu z pensją tysiąc talarów rocznie. Bach, przebywający wówczas w Weimarze, otrzymywał zaledwie dwieście talarów wynagrodzenia. Kilka miesięcy później Haendel poprosił o urlop i wyjechał do Londynu.

Podróż do Anglii

Dyrektor londyńskiego teatru operowego Aaron Hill zaproponował mu napisanie opery do libretta osnutego na fragmencie „Jerozolimy wyzwolonej” Torquata Tassa. Dzieło powstało w ciągu dwóch tygodni i odniosło wielki sukces. Haendel pozyskał też życzliwość królowej Anny, która wyraziła życzenie, by ponownie przybył do Londynu. Po półrocznym pobycie kompozytor powrócił na krótko do Hanoweru. W 1712 r. ponownie uzyskał urlop na wyjazd do Anglii, pod warunkiem, że powróci „w rozsądnym terminie”. Warunku tego nie dotrzymał i osiedlił się w Londynie na stałe.

Już w styczniu 1713 r. skomponował „Te Deum”, wzorowane na stylu najwybitniejszego angielskiego kompozytora Henry’ego Purcella, oraz „Odę na dzień urodzin królowej Anny”, swój pierwszy utwór do tekstu w języku angielskim. Odtąd w twórczości wokalno-instrumentalnej Haendla będzie występował język angielski lub włoski, a nie ojczysty niemiecki. Wbrew zwyczajom, cudzoziemiec Haendel został oficjalnym kompozytorem angielskiego dworu.