Z muszelką do Santiago de Compostela

…pieśń z El Camino de Santiago

Na pielgrzymim szlaku rodziły się również pieśni, m. in. znana już przedszkolakom i w nauczaniu początkowym, ,często wykonywana w kanonie dwu- lub czterogłosowym: „Panie Janie”.

Panie Janie! Panie Janie!
Rano wstań! Rano wstań!
||: Wszystkie dzwony biją, :||
Bim, bam, bom, bim, bam, bom.

Dziś już nikt nie pamięta, że historia tego utworu sięga najprawdopodobniej późnego średniowiecza i związana jest z historią szlaków pielgrzymkowych do grobu św. Jakuba Apostoła. Uczestnicy pielgrzymek do Santiago de Compostela zwani byli pielgrzymami lub „braćmi jakubowymi”. Dawniej pielgrzymi wędrowali pieszo, wędrówka trwała nieraz całe miesiące. Pątnicy wstawali bardzo wcześnie, by po porannej mszy świętej wyruszyć w dalszą drogę. W XV wieku, na trasie do Santiago, w którejś z grup pątniczych, powstała piosenka, wyśmiewająca leniwych pielgrzymów, którzy nie zrywali się na pierwszy dźwięk dzwonu.

Quare dormis, o Iacobe,
Etiam nunc, etiam nunc?
||: Resonant campanae, :||
Din din dan, din din dan.

Pielgrzymim szlakiem poprzez historię

Tradycyjnie drogę rozpoczynano od progu własnego domu, niektórzy pielgrzymi jednak nie kończyli swojej wędrówki w Santiago de Compostela, ale podążali jeszcze kilkadziesiąt kilometrów nad wybrzeże Oceanu Atlantyckiego, do miejscowości Fisterra. Tutaj tradycyjnie po dotarciu palono pokutne, pielgrzymie szaty i obmywano się w wodach oceanu, zostawiając za sobą dotychczasowe grzeszne życie i rozpoczynając z wiarą nowe. Z tej miejscowości pochodzi też symbol Drogi św. Jakuba – muszla.

Średniowieczną Europę szybko pokryto siatką pątniczych dróg, które wiodły od Morza Bałtyckiego – szlak Camino de Santiago zaczynał się niegdyś w Estonii – przez Polskę, Niemcy, Szwajcarię i Francję aż do Santiago. Jedna nitek tego szlaku zaczyna się nawet w Stambule. W XIV wieku, w szczytowym okresie popularności trasy, każdego roku spotykało się na szlaku ponad milion osób.

Liczba pielgrzymów wzrosła tak gwałtownie, że gdy papież Kalikst II (1119-1124) nadał biskupstwu najwyższe kościelne przywileje, akt papieski uznał Compostelę za trzecie po Jerozolimie i Rzymie miejsce święte chrześcijaństwa. Wówczas Santiago stało się na równi z Rzymem i Jerozolimą jednym z trzech najważniejszych miejsc pielgrzymkowych zachodniej Europy. Lata, w których dzień św. Jakuba (25 lipca) przypada w niedzielę ustanowił (kto?) „latami świętymi”. Ostatnio Rok Święty obchodzono w roku 2004, zaś następny będzie przypadał w 2010. Wtedy do Santiago de Compostela przybywa najwięcej pielgrzymów lub turystów – według danych miasta ich liczba sięga nawet do 11 milionów.