Mały kraj wielkich zasług

Sveti Naum

Po drugiej stronie Jeziora Ochrydzkiego, 30 km od Ochrydy, znajduje się miejscowość Sveti Naum. Z ochrydzkimi taksówkarzami dojeżdżamy tu, mimo krętych dróg, w pół godziny. Wysiadamy przy zatłoczonym parkingu i mijając stragany z dewocjonaliami i pamiątkami, kierujemy się w stronę wzniesionego na wysokiej skale klasztoru.

Z dziedzińca roztacza się cudowny widok na jezioro i leżące już po albańskiej stronie góry. Ale to nie dla tego krajobrazu tutaj przyjechaliśmy. Celem naszej podróży jest stojąca pośród zabudowań klasztornych niewielka cerkiew św. Archaniołów. To właśnie w niej znajduje się grób św. Nauma. Nad grobowcem widnieją zaś freski przedstawiające życie i cuda świętego. Cerkiew została wzniesiona dopiero w XVI w., ale na fundamentach innej, podobno zbudowanej przez samego Nauma.

Tureckie naleciałości

Ochryda i jej okolice to najważniejsze miejsce na kulturalnej mapie Macedonii. Nie oznacza to, że jedyne; wręcz przeciwnie – cały kraj, który swoją wielkością niewiele różni się od województwa lubelskiego, kryje w sobie liczne bogactwa, pamiątki barwnej acz trudnej przeszłości, świadectwa współistnienia narodów i kultur.

Macedonia przez ponad 500 lat, od schyłku XIV do początku XX wieku, znajdowała się w granicach Imperium Osmańskiego. Do dzisiaj po panowaniu tureckim pozostały całe dzielnice miejskie, jak na przykład ta w Bitoli – zbudowana w orientalnym stylu, ze strzelistymi minaretami górującymi nad miastem. Obecnie miejsca te zamieszkiwane są głównie przez Albańczyków, którzy w Macedonii stanowią liczną, bo ok. 25-proc. mniejszość i na ogół są muzułmanami.

Miasto Matki Teresy

Skopje, jak przystało na stolicę państwa, może pochwalić się nie tylko kilkoma godnymi odwiedzenia miejscami – jak Starą Czarsziją czy pozostałościami średniowiecznej twierdzy – ale także tym, że to tutaj urodziła się Matka Teresa. Z pochodzenia Albanka, wychowywała się właśnie w Skopje. Miasto w 1963 r. zostało zniszczone przez trzęsienie ziemi, które nie oszczędziło także jej rodzinnego domu oraz katedry katolickiej, do której chodziła na Mszę św. W miejscu świątyni stoi dziś spiżowy pomnik modlącej się Matki Teresy.

Tuż za Skopje znajduje się jedno z najpiękniejszych miejsc w Macedonii – kanion Matka. To przestrzeń jak z bajki: w środku długie jezioro wypełnione wodą o turkusowym zabarwieniu, a wokół monumentalne góry, wśród których schowane są średniowieczne cerkwie. Warto poświęcić trochę czasu i wysiłku, aby dostać się do monastyru św. Mikołaja, aby stamtąd podziwiać fantastyczną przyrodę i w maleńkiej świątyni wsłuchać się w ciszę.

A co wspólnego ma Macedonia z Polską? Niektórzy twierdzą, że św. Klimenta Ochrydzkiego. Legenda głosi, że na przełomie IX i X w. działalność ewangelizacyjna świętego była związana z Murckami (dzielnicą Katowic), które Kliment podobno chrystianizował.