Polak w drodze

Przewodnicy pielgrzymek mówią o nastawieniu konsumpcyjnym uczestników. Brakuje inicjatywy i zaangażowania. Czasem wydaje się, że młodzi oczekują tylko, by ksiądz czymś ich zainteresował czy zabawił. Mimo dobrego nagłośnienia, miejsce wspólnego śpiewu zajęła grupa śpiewacza. We wspólną modlitwę nie wszyscy się włączają. Nierzadko w czasie różańca różne grupki rozmawiają ze sobą i żartują. Konferencje, nierzadko bardzo przecież dobrze przygotowane, nie są słuchane z należytą uwagą, nie ma dyskusji po ich wygłoszeniu.

Pielgrzymka czy wędrowanie?

Dużym niebezpieczeństwem jest traktowanie pielgrzymowania jako celu samego w sobie. Widać to chociażby w popularnym zawołaniu „Idziemy na pielgrzymkę” - zamiast „Idziemy do Matki Bożej”. Nie jest to tylko słowne znaczenie. Wprawdzie samo pielgrzymowanie ma wielką wartość, ale nie może być jedynym celem, bo traci swój sens. Śmiem twierdzić, że wielu pielgrzymów nawet nie wejdzie w progi kaplicy Cudownego Obrazu lub najwyżej przemknie tam pośpiesznie, bo wielość uczestników nie pozwala nawet na chwilę zatrzymania i modlitwę, nie mówiąc o pozostaniu na uroczystości odpustowe.

Chyba niebezpieczny jest zwyczaj, który polega na takim traktowaniu pielgrzymki, której jedynym celem jest dotarcie na Jasną Górę. Czy nie tracimy tego, co najważniejsze? Czy nie jest to podobne do biegu maratończyka, który włożył wiele wysiłku w trening, osiągał dobre wyniki i poprzestał na przedbiegach?

W tym kontekście szczególnego znaczenia nabierają takie pielgrzymki, jak sieradzka czy kaliska, które zostają na uroczystościach odpustowych i pieszo wracają do parafii. Daje to możliwość spokojnej modlitwy w sanktuarium i utrwalenia duchowych wartości w drodze powrotnej.

Po zakończeniu pielgrzymki zaczyna się jeszcze domowy egzamin. Zderzenie nowych przeżyć ze starą rzeczywistością, z ludźmi, którzy pamiętają nas z przed pielgrzymki, ze starymi nawykami. To jest prawdziwe wyzwania i sprawdzian, na ile utrwaliliśmy sobie pielgrzymkowe nauki.

Zmierzch pielgrzymek?

Czy można mówić o kryzysie pieszych pielgrzymek? Chyba nie, chociaż wydaje się, że apogeum liczebności pieszych mamy już chyba za sobą. Zmniejsza się liczba młodzieży. Nie zmienia to jednak faktu, że ten fenomen trudnego, wielodniowego wędrowania do Matki Bożej, jest ogromnym wyzwaniem dla duszpasterzy. Nie można zmarnować tej wielkiej duszpasterskiej szansy. Bo pielgrzymka taką wielką szansą jest.

Na pielgrzymce są w ogromnej większości ludzie dobrej woli, otwarci na duszpasterskie oddziaływanie. Klimat sprzyja budowaniu wiary. Nawet, jeżeli wśród pielgrzymów idą pobożni turyści, których bardziej niż potrzeby religijne pochłaniają motywy krajoznawcze, to przecież przez kilka dni są w klimacie duszpasterskiego oddziaływania i jest szansa zmienić ich nastawienie. Trzeba dostrzec i zaakceptować wszystkich, bo może jest to jedyna szansa, by doświadczyli wspólnoty Kościoła.

Potrzeba też wspierania pielgrzymów, aby nie tylko dobrze przebyli drogę ku Jasnej Górze, ale także drogę w głąb swojego serca. Aby celem nie stało się pokonywanie kolejnych kilometrów i pokonywanie słabości ciała, ale umocnienie wiary przez skupienie, modlitwę, rozważania, wspólny śpiew, otwarcie na Boga i na bliźnich.

Największym chyba niebezpieczeństwem jest pokusa, zamieniania pielgrzymki w pobożny pieszy rajd. Ta pokusa bliska jest pielgrzymom, którzy chcą, aby było miło i przyjemnie, bez większych wymagań, ale zagraża również przewodnikom grup. Oczywiście, element turystyczno-towarzyski jest w takim wędrowaniu bardzo istotny, ale nie może on stać się celem wędrowania. Pielgrzymka jest szansą, aby pobożnych turystów przemienić w autentycznych pielgrzymów. Aby ten cel osiągnąć, niezbędna jest właściwa formacja kapłanów i przewodników pielgrzymek.