Mądra i święta

Królowa Jadwiga, jedyna kobieta na polskim tronie i jedna z najwybitniejszych niewiast w naszych dziejach, czczona jest w Kościele jako opiekunka młodzieży i Uniwersytetu Jagiellońskiego. Historycy widzą w niej władczynię obdarzoną dyplomatycznym talentem, główną inicjatorkę chrztu Litwy i polsko-litewskiego przymierza, a ludowa tradycja opowiada o miłosiernej i świętej królowej, dobrodziejce chorych i ubogich.

Między Budą a Wawelem

Jadwiga urodziła się 18 II 1374 r. na zamku w Budzie (obecnie część Budapesztu) jako najmłodsza z trzech córek króla Węgier i Polski – Ludwika Andegaweńskiego i Elżbiety Bośniaczki. Oboje rodziców łączyło bliskie pokrewieństwo z polskimi rodami panującymi. Matką Ludwika była córka Władysława Łokietka – Elżbieta, zaś matką Bośniaczki, wychowana na dworze Łokietkówny, słynna z urody księżniczka kujawsko-gniewkowska. Ponieważ syn Łokietka a brat Elżbiety Łokietkówny – Kazimierz zwany Wielkim – zmarł, nie zostawiając męskiego potomka, tron polski objął jego wnuk po kądzieli – wspomniany już Ludwik, nazywany w Polsce Węgierskim.

Również i on nie doczekał się syna. Tron węgierski miała odziedziczyć najstarsza z jego córek – Katarzyna, zaś polski – średnia Maria, późniejsza małżonka Zygmunta Luksemburskiewgo. Najmłodszą Jadwigę 15 VI 1378 r. zaręczono z synem Leopolda Habsburga Austriackiego – Wilhelmem. Narzeczona liczyła wówczas trzy i pół roku, Wilhelm miał osiem lat. Dopełnienie małżeństwa i ślub miały nastąpić po osiągnięciu przez Jadwigę pełnoletności, czyli po ukończeniu przez nią dwunastu lat. Zgodnie z panującym zwyczajem wkrótce wyjechała ona do Wiednia, by wychowywać się na dworze narzeczonego. Przebywała tam zaledwie kilka miesięcy, gdyż po śmierci jej siostry Katarzyny rodzice zabrali ją na Węgry.
Gdy w roku 1382 zmarł Ludwik, na tron węgierski powołano Marię. Polscy możnowładcy w obawie, iż Polska stanie się jedynie prowincją na rubieżach węgierskiego królestwa, zażądali, by Maria zamieszkała na Wawelu i aby stąd sprawowała władzę nad obydwoma narodami. Ponieważ strona węgierska nie zaakceptowała takiego rozwiązania, panowie polscy zwrócili się do królowej wdowy, by na wawelskim tronie zasiadła Jadwiga. Po licznych zabiegach i naciskach dyplomatycznych dziesięcioletnia Jadwiga przybyła do Polski i 15 lub 16 X 1384 r. w katedrze na Wawelu odbyła się jej koronacja. Rządy za młodziutką królową sprawowali wybitni politycy, wśród nich biskupi: Dobrogost i Radlica, panowie Kurozwęccy, Melsztyńscy i Tęczyńscy. Dzięki ich staraniom matka Jadwigi wyraziła też zgodę, aby to polscy panowie wybrali dla swojej królowej małżonka.