Niesprawiedliwość w Biblii

Wspomniane warstwy społeczne figurują u Amosa kolejno pod pojęciami „pałaców”, „świątyń” i „bram” (por. rozdziały 3-6). W preludium otwierającym Księgę Amosa, czyli w siedmiu mowach przeciw ościennym narodom (Am 1,3-2,5), a zwłaszcza w mowie przeciw Izraelowi – znajdujemy mocne oskarżenia w stosunku do panującej niesprawiedliwości społecznej. Oto przykład: „Sprzedają za srebro sprawiedliwego, a ubogiego za parę sandałów; w prochu ziemi depczą głowy biednych i ubogich kierują na bezdroża; ojciec i syn chodzą do tej samej dziewczyny, by znieważać święte imię moje.

Na płaszczach zastawnych wylegują się przy każdym ołtarzu i wino wymuszone grzywną piją w domu swego Boga” (Am 2,6-8). Amos występuje w imieniu Boga, piętnując niesprawiedliwe bogacenie się jednych kosztem drugich. Przy tym prezentuje on obraz Boga, który nie jest obojętny na niesprawiedliwość. Przedstawia Boga jako tego, którego zło oraz niesprawiedliwość międzyludzka ranią w najgłębszej Jego istocie.

Ta bardzo charakterystyczna cecha teologii proroka Amosa połączona z nieubłaganym sprzeciwem i protestem wobec niesprawiedliwości społecznej, wypływającym prawdopodobnie z samego temperamentu tegoż proroka, sprawiają, że przesłanie jego księgi nie traci na swej aktualności również i dziś, inspiruje do obrony podstawowych praw ludzkich oraz do sprzeciwu wobec niesprawiedliwości. Z tego też powodu wybitny egzegeta z Heidelbergu, znawca Amosa – H.W. Wolff – w obliczu postępujących przemian w Europie zachodniej lat 60-tych i upadku obyczajowości (rewolucja seksualna), uznając przesłanie proroka Amosa za wysoce aktualne, zatytułował swój komentarz do Księgi Amosa wymownym tytułem Godzina Amosa.

Proroctwo i protest. We wstępie do wspomnianego komentarza z 1969 roku zachęcał do lektury tej księgi, uznając, że dla przyszłości Kościoła i w ogóle dla społeczeństw Amos jest wielce aktualny. Dla Wolffa prorok ten był niejako współczesnym każdej generacji, która staje u progu swego upadku. Amos – jako człowiek ostro zarysowanych przeciwieństw oraz nieubłagalnego protestu – mógłby być według niego dobrym przewodnikiem na czasy nieuniknionego przełomu. Wolff wierzył, że Księga Amosa i jej przesłanie mogłyby posłużyć do tego, ażeby doprowadzić chrześcijan i wszelkie grupy rewolucyjne do kompromisu i do kroczenia wspólną drogą (por. H.W. Wolff, Stunde des Amos. Prophetie und Protest, Heidelberg 1969, s. 8).

Czyny niesprawiedliwe są w Starym Testamencie, a zwłaszcza w Psalmach, świadectwem nie tylko braku sprawiedliwości w sercu ludzkim, ale także świadectwem ogólnego zatracenia pobożności i bojaźni Bożej. Stąd Psalmy bardzo często posługują się opozycją „sprawiedliwy – niesprawiedliwy”. Niesprawiedliwi nie proszą i dlatego nie doznają usprawiedliwiającej łaski. W konsekwencji nie rozpoznają też jej dowodów we własnym życiu.

Za pismami Nowego Testamentu, zwłaszcza za Ewangelią św. Mateusza oraz listami św. Pawła – należy uznać, że każdy człowiek potrzebuje usprawiedliwienia, a więc uznania, że jego własna sprawiedliwość nie jest doskonała. Paradoksalnie w największej niesprawiedliwości opisanej w Piśmie Świętym, tj. w niesłusznym osądzeniu, skazaniu i śmierci Jezusa Chrystusa, dokonało się usprawiedliwienie wszystkich, którzy uznają te wydarzenia za źródło łaski.