Duchowość i sny

Czy do psychologa przychodzą ludzie, którzy cierpią z powodu snów? Jeśli tak, to jakie są ich oczekiwania?

Kasper Czech: O pomoc psychologiczną stosunkowo rzadko proszą osoby, których podstawowym problemem byłyby jedynie sny. Powód szukania wsparcia psychologicznego leży zwykle gdzie indziej: w problemach i trudnościach dnia codziennego, nieudanych relacjach z bliskimi, kryzysach. Zdarza się jednak, że niektórzy ludzie szukają psychologa mocno przestraszeni lub zaintrygowani jakimś snem. Z mojego doświadczenia wynika, że osoby zwracające się o pomoc do psychologa mają w mniejszym lub większym stopniu świadomość swoich problemów. Problemom tym mogą towarzyszyć jakieś sny, rzadko jednak są one przyczyną szukania pomocy psychoterapeutycznej. Być może wynika to z tego, że sny w dalszym ciągu są postrzegane jako domena parapsychologii. Jeśli więc ktoś chce wytłumaczyć swój sen, to idzie do wróżki.

Czy sny mogą być pomocą w rozwiązywaniu problemów osób, które zwracają się do terapeuty?

Kasper Czech: Są jednym ze sposobów rozwiązywania problemów. Metoda analizy snów może być zaskakująca, ponieważ najczęściej sny traktujemy w kategoriach magii. Sen mówi do nas językiem mitów i symboli, a taki język różni się od języka, którym rozmawiamy o naszych problemach.

Jaka jest więc rola terapeuty w czasie takiej rozmowy?

Kasper Czech: Tu nawiążę do tego, o czym mówił wcześniej o. Augustyn. Ja także bałbym się terapeutów, którzy narzucają pacjentowi swój punkt widzenia i własną interpretację snów. Język snów odwołujący się do języka symbolicznego trzeba podzielić na trzy grupy. Po pierwsze, mamy symbole uniwersalne, dotyczące każdego człowieka, które są często przez nas nieuświadomione. Druga grupa symboli związana jest z określoną grupą społeczną czy etniczną, do której należą konkretne osoby. Obejmują one symbole, które w danej kulturze mają istotne znaczenie. Dla osób spoza tej kultury są niezrozumiałe. Trzeci typ symboli ma charakter indywidualny. Wiążą się one z indywidualnymi doświadczeniami człowieka. Według psycho- logii, najwięcej jest snów o charakterze indywidualnym. Rolą terapeuty jest więc umiejętne towarzyszenie pacjentowi w ich odczytywaniu.

Czy możemy wpływać na nasze sny? Czy możliwe jest na przykład eliminowanie snów, które są dla nas nieprzyjemne, straszą nas i denerwują, a „pozostawienie sobie” snów przyjemnych?

Kasper Czech: Istnieją pewne techniki pracy nad sobą, nad umysłem i świadomością, które umożliwiają zachowanie woli w czasie snu. Są to techniki, które nie mają wiele wspólnego z psychoterapią. Były wykorzystywane w niektórych kulturach, na przykład w rytuałach szamańskich. W kulturze zachodniej takie zachowywanie woli w czasie snu jest rzadkie. Jak już wcześniej mówiłem, na sen wpływa zwykle to, co bezpośrednio przed nim robimy: o czym myślimy, nad czym pracujemy, o czym rozmawiamy lub co spożywamy.