Kalkuta jest wszędzie

Ratujcie nasz kraj

Spór o Matkę Teresę zbiegł się w Albanii z kryzysem narodowej tożsamości, którego źródeł można szukać w upadku komunizmu. Inaczej niż w innych państwach regionu, w Albanii pustego miejsca po komunistycznym autorytaryzmie nie zapełnili politycy nacjonalistyczni. Z jednej strony oddaliło to groźbę ekstremizmu, z drugiej jednak – osłabiło państwo. Lata 90. to w Albanii okres nieprzerwanego kryzysu politycznego i gospodarczego, zakończony kryzysem roku 1997, kiedy w zamieszkach wywołanych upadkiem systemu tzw. piramid finansowych, w wyniku którego większość drobnych ciułaczy utraciła wszystkie swoje oszczędności, zginęło ponad tysiąc osób.

Matka Teresa napisała wtedy – a były to ostatnie miesiące jej życia – otwarty list do swoich rodaków: „Ratujcie nasz kraj”.

Choć to Matka Teresa sprawiła, że świat wie więcej o Albanii, próba budowy nowej tożsamości narodowej Albańczyków w oparciu o jej postać jest, zdaniem Laniego, dużym nieporozumieniem.

– Nowoczesna tożsamość albańska opiera się przede wszystkim na wspólnocie językowej oraz świadomości zamieszkiwania wspólnego terytorium. Tymczasem powinniśmy wzorować się na Amerykanach, budować tożsamość opartą na przestrzeganiu prawa i konstytucji – uważa intelektualista.

Na pierwszy rzut oka stutysięczna Szkodra nie różni się od innych albańskich miast. Prawdziwe życie od wczesnego rana toczy się w setkach kawiarń i barów. Przy głównym deptaku miasta mają siedziby biura turystyczne i agencje lotnicze. Bilet do raju, czyli do Włoch, w których pracuje wielu Albańczyków, kosztuje 90 euro. Wiele mówi analiza oferowanych biletów lotniczych: Florencja, Piza, Bolonia, Mediolan, Turyn, ale również Dżedda, Teheran, Stambuł i Dubaj…

Na sprzedawanych w kiosku widokówkach niewielki wybór: kobiety w strojach ludowych, architektura z czasów komunistycznych oraz, oczywiście, Skanderbeg – średniowieczny bohater walk z Turkami. Na sto przejeżdżających samochodów średnio dwadzieścia sześć to używane mercedesy. W Cinema Milennium przebojem roku 2010 jest „Gladiator” (prod. 2000 r.).